Slide bài giảng Ngữ văn 9 Kết nối bài 2: Tiếng đàn mưa (Bích Khê)

Tóm lược nội dung

BÀI 2. NHỮNG CUNG BẬC TÂM TRẠNG

VĂN BẢN 2. TIẾNG ĐÀN MƯA (BÍCH KHÊ)

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: 

Câu 1: Hãy chia sẻ cảm nhận về một âm thanh hoặc bản nhạc từng khiến em cảm động.

Trả lời rút gọn: 

Một trong những bản nhạc đã từng khiến tôi cảm động mạnh mẽ là bài hát Việt Nam I love. Mỗi khi nghe bài hát này, tôi lại càng thêm yêu đất nước Việt Nam hơn.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Những sự vật, hiện tượng phụ hoạ cùng mưa.

Trả lời rút gọn: 

Đó là: Hoa xuân, bóng dương, nước non.

Câu 2: Những nơi mưa rơi xuống

Trả lời rút gọn: 

Đó là: Thềm lan, ngoài nội, trên ngàn, xuống lầu, ngoài nẻo dặm ngàn, ý khách, đầm mưa, nẻo đồi. 

Câu 3: Cách sử dụng các biện pháp tu từ.

Trả lời rút gọn: 

Tác giả sử dụng nhiều biệp pháp tu từ:

+ Điệp từ “mưa xuống”; “bóng dương tà…bóng tà dương”,“mưa”. 

+ Đảo ngữ: “Đầm mưa xuống, nẻo đồi mưa xuống”. 

+ Hoán dụ “giọt đàn”, “rụng bóng”. 

Câu 4: Nguyên nhân khiến nhân vật “khách tha hương” phải rơi lệ.

Nguyên nhân có lẽ là vì cảm giác cô đơn. Vào thời điểm hoàng hôn, mưa xuống làm cho cảnh vật thêm não nề, lạnh lẽo. Sự cô đơn như bao trùm, cùng nỗi nhớ về vùng đất xưa mà “muôn hàng lệ rơi”.  

SAU KHI ĐỌC TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát thể hiện trong bài thơ Tiếng đàn mưa.

Trả lời rút gọn: 

+ Được cấu tạo từ hai câu thất – bảy chữ và 1 cặp lục bát.

+ Chữ cuối câu bảy dưới vần với chữ cuối câu lục, tiếng cuối câu lục vần với chữ thứ 6 câu bát 

Câu 2. Bố cục của bài thơ gồm mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần

Trả lời rút gọn: 

Gồm 4 phần tương ứng với 4 khổ thơ. 

- Khổ 1: Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa. 

- Khổ 2: Những nơi mưa rơi xuống.

- Khổ 3: Cảnh vật khi mưa rơi xuống. 

- Khổ 4: Tâm trạng nhân vật trữ tình

Câu 3: Những từ ngữ nào được sử dụng nhiều lần trong bài thơ? Nêu tác dụng của việc sử dụng với tần suất cao những từ ngữ ấy.

Trả lời rút gọn: 

- Đó là từ: “mưa; ý khách; bóng dương”.

- Tác dụng: 

+ Hình ảnh cơn mưa thể hiện được nỗi cô đơn nhớ nhà của một người con xa xứ. 

+ Ý khách chính là việc tự coi mình là khách ở nơi chốn xa lạ này 

+ Bóng dương tàn, chí khoảnh khắc hoàng hôn khiến con người càng thêm cô đơn.

Câu 4: Nêu đặc điểm chung của những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa trong bài thơ. Tác giả muốn khắc họa tâm trạng gì qua những sự vật, hiện tượng ấy?

Trả lời rút gọn: 

- Những đặc điểm chung chính là đều song hành, cùng rơi với những giọt mưa. 

- Khắc hoa lên tâm trạng cô đơn, nhớ nhà của nhân vật trữ tình.

Câu 5: Chỉ ra mối liên hệ giữa hình ảnh nước non ở ba khổ thơ đầu với nội dung của hai câu thơ cuối.

Trả lời rút gọn: 

Nước non như một sợi dây liên kết khổ đầu và khổ cuối bài thơ, tạo cho bài thơ một mạch dài miên man cảm xúc mà không bị cắt khúc. 

Câu 6: Em có ấn tượng nhất với điều gì ở bài thơ? Vì sao?

Trả lời rút gọn: 

Em ấn tượng nhất với hình ảnh 

“Bóng dương tà rụng bóng tà dương

Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi”

Qua hai dòng thơ, ta thấy được khung cảnh hoàng hôn buồn bã, giao thoa giữa sáng tối càng khiến tâm trạng tác giả trở nên buồn bã, cô đơn. Từ “rụng” mang đến cho con người cảm giác rơi, rụng buồn bã. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) phân tích cảm xúc của nhân vật

Trả lời rút gọn: 

Bài thơ Tiếng đàn mưa đã thực sự thành công khi nói về nỗi nhớ sự cô đơn mà không hề nặng nề về cảm xúc mà cứ nhẹ rơi như những giọt mưa mang âm thanh của tiếng đàn. Tiếng mưa rơi tựa hồ như những nốt nhạc xao xuyến, mang đến cho người đọc được không gian rộng lớn bao trùm tác giả. Thềm lan, dưới lầu, cánh đồng và thậm chí là nước non đã mở ra cho người đọc một khoảng không gian rộng lớn. Thế nhưng trong khoảng không gian rộng lớn ấy, con người trở nên cô đơn, bé nhỏ đến lạ thường. Trong tiếng ngân nga của tiếng mưa, người “khách tha hương” đã bộc lộ hết ra ngoài, nước mắt tuôn rơi, Bóng khách hòa vào những ánh nắng tàn cuối ngày, tạo nên một bức tranh cô đơn vô cùng tận.