Slide bài giảng Ngữ văn 11 chân trời Bài 7 Thực hành tiếng Việt trang 45

Tóm lược nội dung

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu hỏi  1: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp đối trong các trường hợp dưới đây:

a. Nỗi riêng riêng những bàn hoàn

Dầu chong trắng đĩa, lệ tràn thấm khăn.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

b. Cùng trong một tiếng tơ đồng,

Người ngoài cười nụ người trong khóc thầm.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

c. Nhẹ như bấc nặng như chì,

Gỡ ra cho nữa còn gì là duyên?

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Bài soạn rút gọn:

a.

• Biện pháp đối: “Dầu chong trắng đĩa” - “lệ tràn thấm khăn”
• Tác dụng: Tạo ra một sự đối lập rõ ràng giữa sự đau buồn của nhân vật Thúy Kiều và sự hạnh phúc của những người khác, tạo ra một hiệu ứng tâm lý mạnh mẽ và tăng tính thuyết phục. 

b.

• Biện pháp đối: “người ngoài cười nụ” - “người trong khóc thầm”
• Tác dụng: Tăng tính tương phản, làm cho hình ảnh đối lập này trở nên ấn tượng và nổi bật hơn với người đọc. Đồng thời giúp người đọc hiểu rõ về tình cảm, hoàn cảnh của các nhân vật.

c.

• Biện pháp đối: “nhẹ như bấc” - “nặng như chì”
• Tác dụng: Nhằm nhấn mạnh sự mâu thuẫn, phức tạp trong tình cảm và nội tâm của Thúy Kiều. 

Câu hỏi  2: Liệt kê những dòng thơ có sử dụng biện pháp đối trong văn bản Trao duyên và nêu tác dụng của biện pháp này.

Bài soạn rút gọn:

• Những dòng thơ có sử dụng biện pháp đối: 

“Nỗi riêng riêng những bàn hoàn

Dầu chong trắng đĩa, lệ tràn thấm khăn”

• Tác dụng của biện pháp đối trong văn bản "Trao duyên":
• Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho bài thơ. 
• Tạo ra một sự đối lập rõ ràng giữa sự đau buồn của nhân vật Thúy Kiều và sự hạnh phúc của những người khác. 
• Biện pháp đối còn giúp tạo nên sự độc đáo và độc lập trong cách sử dụng ngôn ngữ của Nguyễn Du, đóng góp phần quan trọng trong việc tạo nên văn hóa và văn chương của Việt Nam..

Câu hỏi  3: Theo bạn, cách sử dụng biện pháp đối trong các trường hợp dưới đây có gì giống và khác nhau?

a.

Lại như những thói người ta,

Vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

b.

Tình duyên ấy hợp tan này,

Bi hoan mấy nỗi đêm chầy trăng cao.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

c.

Son phấn có thần chôn vẫn hận,

Văn chương không mệnh đốt còn vương.

 (Nguyễn Du, Độc “Tiểu Thanh kí”)

Bài soạn rút gọn:

Câu hỏi 1: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) chia sẻ cảm nhận của bạn về vẻ đẹp của tiếng Việt trong thơ Nguyễn Du, trong đó chú ý đến những câu thơ có sử dụng biện pháp đối.

Bài soạn rút gọn:

Tiếng Việt trong thơ Nguyễn Du có vẻ đẹp đặc biệt, thu hút độc giả và nhà thơ. Biện pháp đối được ông sử dụng để tạo sự tương phản và sâu sắc trong hình tượng, như trong các câu: "Hoa đào thắm lắm, mai thâm càng đậm", "Trăng tròn khuyết vẫn là trăng, đêm ngày qua lại vẫn đêm ngày", "Con người trồng rau người ăn, nhân sinh trông cạn nước còn tình". Những câu thơ này mang lại cảm xúc sâu sắc và hình ảnh tinh tế. Tiếng Việt trong thơ Nguyễn Du còn phản ánh đời sống, tình cảm và thăng trầm của cuộc đời, khiến người đọc cảm nhận được sâu sắc. Đối với người yêu văn chương, thơ Nguyễn Du là một nét đẹp không thể bỏ qua.