Slide bài giảng kinh tế pháp luật 11 kết nối Bài 15: Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về khiếu nại, tố tụng

Tóm lược nội dung

BÀI 15: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ KHIẾU NẠI, TỐ CÁO

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ hiểu biết của bản thân về quyền khiếu nại quyền tố cáo của công dân.

Trả lời rút gọn:

* Quyền của công dân về khiếu nại:

- Tự mình khiếu nại hoặc ủy quyền cho người khác khiếu nại.

- Tham gia hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại.

- Nhận thông tin liên quan đến quá trình giải quyết khiếu nại (trừ nội dung bí mật nhà nước).

- Yêu cầu biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả từ quyết định hành chính bị khiếu nại.

- Đưa ra chứng cứ và giải trình ý kiến về chứng cứ đó.

- Nhận văn bản trả lời, quyết định giải quyết khiếu nại.

- Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, bồi thường thiệt hại.

- Khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án.

- Rút khiếu nại.

* Quyền của công dân về tố cáo:

- Được bảo đảm bí mật thông tin cá nhân.

- Được thông báo về việc thụ lý hoặc không thụ lý tố cáo, chuyển tố cáo đến cơ quan có thẩm quyền, gia hạn giải quyết, đình chỉ, tạm đình chỉ, tiếp tục giải quyết và kết luận nội dung tố cáo.

- Tố cáo tiếp nếu việc giải quyết không đúng pháp luật hoặc quá thời hạn quy định mà chưa được giải quyết.

- Rút tố cáo.

- Đề nghị biện pháp bảo vệ, được khen thưởng, bồi thường thiệt hại theo pháp luật.

KHÁM PHÁ

1. Một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về khiếu nại, tố cáo

a. Quyền của công dân về khiếu nại

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

(1) Luật Khiếu nại năm 2011

Điều 2. Giải thích từ ngữ (trích)

1. Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vị hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẳm quyên trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỉ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vị đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Điều 12. Quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại (trích)

1. Người khiếu nại có các quyền sau đây:

a) Tự mình khiếu nại.

Trường hợp người khiếu nại là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vị dân sự thì người đại diện theo pháp luật của họ thực hiện việc khiếu nại:

Trường hợp người khiếu nại ốm đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lí do khách quan khác mà không thê tự mình khiếu nại thì được uỷ quyền cho cha, mẹ, vợ, chồng, anh, chị. em ruột, con đã thành niên hoặc người khác có năng lực hành vì dân sự đây đủ đề thực hiện việc khiêu nại;

b) Nhờ luật sư tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho luật sư khiếu nại đề bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Trường hợp người khiểu nại là người được trợ giúp pháp li theo quy định của pháp luật thì được nhờ trợ giúp viên pháp lí tư vấn về pháp luật hoặc uỷ quyền cho trợ giúp viên pháp lí khiếu nại đế bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình,

c) Tham gia đối thoại hoặc ủy quyển cho người đại điện hợp pháp tham gia đối thoại;

d) Được biết, đọc. sao chụp, sao chép tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước,

đ) Yêu câu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lí thông tin, tài liệu liên quan tới nội dụng khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để giao nộp cho người giải quyết khiếu nại, trữ thông tín, tài liệu thuộc bí mật nhà nước,

e) Được yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra do việc thi hành quyết định hành chính bị khiếu nại;

g) Đưa ra chứng cứ vẻ việc khiếu nại và gỉai trình ý kiến của mình về chứng cứ đó;

h) Nhận văn bản Trả lời rút gọn về việc thụ lí giải quyết khiếu nại, nhận quyết định giải quyết khiếu nại:

i) Được khôi phục quyền; lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm; được bởi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;

k) Khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Toá án theo quy định của Luật tố tụng hành chính,

l) Rút khiếu nại. 

Điều 13. Quyền, nghĩa vu của người bị khiêu nại (trích)

1. Người bị khiếu nại có các quyền sau đây:

a) Đưa ra chứng cứ về tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại;

b) Được biết, đọc, sao chụp, sao chép các tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thụ thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tịn, tài liệu thuộc bí mật nhà nước. 

(2) Gần đây, Trung tâm Ngoại ngữ X bị Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh H ra quyết định thụ hồi giấy phép hoạt động vi không hoạt động đúng địa điểm cấp phép và không thực hiện chế độ báo cáo theo quy định. Trung tâm Ngoại ngữ X không đồng ý với quyết định thụ hồi giấy phép nên đã làm đơn khiếu nại gửi đến Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị xem xét lại. Tuy nhiên, sau khi tim hiểu kĩ, Trung tâm Ngoại ngữ X nhận thấy quyết định đó là có căn cứ và đúng với các quy định của pháp luật nên đã rứt đơn khiếu nại.

(3) Bà Y được chính quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng 100m₂ đất nhưng sau khi tiến hành đo đạc, gia đình bà phát hiện diện tích đất thực tế không đủ 100m₂ theo quy định. Do tuổi cao, sức yếu, bà Y đã uỷ quyên cho con gái làm đơn khiểu nại và thu thập tài liệu, chứng cứ liên quan đến sự việc gửi đến cơ quan có thẩm quyền đề nghỉ xem xét, giải quyết đề bảo vệ quyền lợi chính đáng cho mình

1/ Các chủ thể trong trường hợp 2 và 3 đã thực hiện quyền khiếu nại của công dân như thế nào?

2/ Theo em, các quy định của pháp luật về quyền của công dân về khiếu nại có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi công dân và đối với Nhà nước? Nêu ví dụ về việc thực hiện tôt quyền của công dân về khiếu nại trong đời sống thực tiễn.

Trả lời rút gọn:

1/ 

- Trường hợp 2: Trung tâm Ngoại ngữ X đã thực hiện quyền khiếu nại bằng việc gửi đơn đề nghị Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo xem xét lại quyết định thu hồi giấy phép; tìm hiểu thông tin liên quan; rút đơn khiếu nại khi thấy quyết định hợp lý.

- Trường hợp 3: Bà Y ủy quyền cho con gái làm đơn khiếu nại, thu thập tài liệu và chứng cứ gửi cơ quan có thẩm quyền để bảo vệ quyền lợi chính đáng.

2/ Ý nghĩa của các quy định về quyền khiếu nại của công dân:

- Bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của công dân.

- Tạo điều kiện cho công dân tham gia và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và xã hội.

- Thể hiện quyền làm chủ của công dân, phòng chống vi phạm pháp luật, giảm thiểu hậu quả tiêu cực, góp phần xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Ví dụ thực hiện tốt quyền khiếu nại:

- Người dân tìm hiểu quy định pháp luật, nhờ luật sư tư vấn trước khi gửi đơn khiếu nại.

- Người dân nhận bồi thường, khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp sau khi giải quyết khiếu nại.