Slide bài giảng kinh tế pháp luật 11 kết nối Bài 13: Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội

Tóm lược nội dung

BÀI 13: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG THAM GIA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VÀ XÃ HỘI

MỞ ĐẦU 

Câu hỏi: Em hãy kể một số việc làm thể hiện quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội của công dân. Theo em, học sinh có quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội không? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

Một số việc làm thể hiện quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội của công dân:

- Người dân tham gia đóng góp ý kiến vào quy hoạch và xây dựng các công trình nông thôn mới.

- Người dân tham gia đóng góp ý kiến để hoàn thiện các quy định pháp luật, ví dụ như dự thảo "Luật đất đai (sửa đổi)" hoặc dự thảo sửa đổi Hiến pháp.

Học sinh cũng có quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội, theo quy định của pháp luật. Điều này cho phép họ tham gia thảo luận và đưa ra kiến nghị với cơ quan nhà nước về các vấn đề tại cơ sở, địa phương và cả nước.

KHÁM PHÁ

1. Một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội

a. Quyền của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Hiến pháp năm 2013...này để góp phần bảo vệ an toàn cho bản thân cũng như các trẻ em khác khi sử dụng internet."

(1) Các chủ thể trong trường hợp 3 và 4 đã thực hiện quyền của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội như thế nào? Theo em, những việc làm đó có ý nghĩa gì đối với mỗi công dân và với xã hội?

(2) Theo em, công dân có các quyền gì trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội? Em hãy nêu một số ví dụ về việc thực hiện tốt các quyền đó trong cuộc sống.

Trả lời rút gọn:

(1) Trong trường hợp 3, thôn X đã tổ chức cuộc họp để lấy ý kiến về việc xây dựng nông thôn mới. Anh T đã đóng góp ý kiến quan trọng về quy hoạch và vệ sinh đường làng trong cuộc họp của thôn.

Trong trường hợp 4, A đã phổ biến thông tin và đề xuất kiến nghị về "Bộ Quy tắc ứng xử về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng" để bảo vệ an toàn cho trẻ em khi sử dụng internet.

Cả hai trường hợp này thể hiện vai trò và trách nhiệm của công dân đối với Nhà nước và xã hội, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

(2) Công dân có nhiều quyền trong việc tham gia quản lí nhà nước và xã hội như quyền bầu cử, quyền khiếu nại, quyền tự do ngôn luận và quyền tiếp cận thông tin. Ví dụ, người dân có thể gửi đơn tố cáo hành vi tham nhũng, tham ô và tham gia tích cực vào các hoạt động bầu cử và tìm hiểu thông tin về chính sách mới của Nhà nước.

b. Nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Hiến pháp năm 2013...của pháp luật, nội quy của trường học, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của những cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan."

(1) Em hãy cho biết, các chủ thể trong trường hợp 3 và 4 đã thực hiện nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội như thế nào?

(2) Theo em, công dân có nghĩa vụ gì trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội? Hãy nêu ví dụ về việc thực hiện tốt những nghĩa vụ đó trong cuộc sống.

Trả lời rút gọn:

(1) Trong trường hợp 3, K đã gửi thư đề xuất biện pháp khắc phục tình trạng diện tích khu vui chơi cho trẻ em thu hẹp, dẫn đến việc trẻ em tìm đến hình thức giải trí không lành mạnh.

Trong trường hợp 4, Đoàn Thanh niên Trường Trung học phổ thông B đã đề xuất phương án khắc phục tình trạng ách tắc giao thông ở cổng trường, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật và tôn trọng quyền lợi ích của cộng đồng.

Cả hai trường hợp này thể hiện vai trò và trách nhiệm của công dân đối với xã hội và Nhà nước.

(2) Công dân có nhiều nghĩa vụ trong tham gia quản lý nhà nước và xã hội như tuân thủ pháp luật, bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự xã hội.

Ví dụ, công dân có thể gửi đơn khiếu nại hoặc phản ánh tới cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật, không gây rối trật tự xã hội.

2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)...lãng phí ngân sách nhà nước; mất đoàn kết nội bộ; gây mất an ninh, trật tự an toàn xã hội, giảm uy tín của cán bộ, cơ quan nhà nước..."

(1) Em hãy cho biết, các thông tin, trường hợp trên đề cập đến những hậu quả gì của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội?

(2) Theo em, hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội sẽ gây nên những hậu quả nào cho người bị vi phạm, người vi phạm, Nhà nước và xã hội?

(3) Hãy chia sẻ vê một trường hợp vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội mà em biết và rút ra bài học cho bản thân.

Trả lời rút gọn:

(1) Hậu quả pháp lý của vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lý nhà nước và xã hội bao gồm xử lý kỉ luật, xử phạt vi phạm hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trong trường hợp 3, H đã khiến các đoàn viên khác mất quyền bày tỏ ý kiến đối với dự thảo Văn kiện Đại hội Đoàn và bị Bí thư Đoàn trường phê bình.

Trong trường hợp 4, việc vi phạm đã dẫn đến lãng phí ngân sách, mất đoàn kết nội bộ và gây mất an ninh, trật tự xã hội, giảm uy tín của cán bộ và cơ quan nhà nước.

(2) Hậu quả của vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lý nhà nước và xã hội:

- Đối với người bị vi phạm: bị cản trở quyền tự do dân chủ, tổn thất về sức khỏe, danh dự, uy tín và tài chính.

- Đối với người vi phạm: chịu các hình thức xử phạt như cảnh cáo, kỉ luật, phạt hành chính hoặc phạt tù, mất công việc và thiệt hại về kinh tế.

- Đối với Nhà nước và xã hội: ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, gây rối loạn trật tự và an ninh xã hội, cũng như lãng phí ngân sách và ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước.

(3) Trong một trường hợp vi phạm khác, Chủ tịch UBND xã X đã từ chối công khai báo cáo ngân sách, làm khó khăn cho công việc của người dân. Bài học từ đây là cần nghiêm túc tuân thủ quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân khi tham gia quản lý nhà nước và xã hội.