Slide bài giảng kinh tế pháp luật 11 kết nối Bài 14: Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về bầu cử và ứng cử

Tóm lược nội dung

BÀI 14: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ BẦU CỬ VÀ ỨNG CỬ

MỞ ĐẦU 

Quyền bầu cử và quyền ứng cử là quyền chính trị cơ bản của công dân được Hiến pháp và pháp luật quy định. Thông qua việc thực hiện quyền bầu cử và Ứng cử, công dân thể hiện ý chí và nguyện vọng của mình trong việc góp phần hình thành các cơ quan quyền lực nhà nước ở trung ương và địa phương.

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết vì sao nói ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp là ngày hội toàn dân?

Trả lời rút gọn:

Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp là ngày quan trọng của toàn dân, vì:

- Bầu cử này là cơ hội để chọn ra những người đại diện cho toàn bộ cộng đồng, họ sẽ tham gia vào việc xây dựng Hiến pháp, Pháp luật, và giám sát chính quyền, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và địa phương, phản ánh ý kiến và nguyện vọng của nhân dân.

- Việc bầu cử đúng người có lòng yêu nước và lòng dũng cảm với dân tộc là điều quan trọng, đó sẽ giúp đất nước phát triển và nhân dân hạnh phúc, an khang.

- Mỗi cử tri không chỉ đại diện cho bản thân mình mà còn đại diện cho toàn dân khi bầu ra Đại biểu Quốc hội hoặc Đại biểu HĐND các cấp.

- Quyết định của mỗi cử tri không chỉ ảnh hưởng đến tương lai của đất nước mà còn ảnh hưởng đến gia đình và bản thân họ.

KHÁM PHÁ

1. Một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử

a. Quyền của công dân về bầu cử

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Hiến pháp năm 2013...các quy định về trình tự bầu cử và thể thức bầu cử;..."

(1) Em hãy cho biết, các chủ thể trong trường hợp 3 và 4 đã thực hiện quyền bầu cử như thế nào?

(2) Theo em, công dân có những quyền gì về bầu cử? Nêu ví dụ minh hoạ về việc thực hiện tốt những quyền đó trong cuộc sống.

Trả lời rút gọn:

(1) Trong trường hợp 3, A đã thực hiện quyền bầu cử của mình một cách tỉ mỉ bằng cách nghiên cứu thông tin về các ứng viên để chọn ra người phù hợp và có đủ năng lực để đại diện cho họ trong Hội đồng nhân dân.

Trong trường hợp 4, các hội viên Chi hội Phụ nữ ở huyện Phú Xuyên đã tham gia Hội nghị tuyên truyền về Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân, tổ chức bởi Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Hà Nội và Sở Tư pháp thành phố Hà Nội, để hiểu rõ hơn về quy trình và quy định của quy trình bầu cử.

(2) Công dân có các quyền về bầu cử như tiếp cận thông tin về bầu cử theo luật, tổ chức các hoạt động để tuyên truyền về bầu cử, và khiếu nại về các vi phạm liên quan đến quyền bầu cử.

Ví dụ: Tham gia các hội nghị, cuộc họp để hiểu rõ về quy trình bầu cử và viết bài chia sẻ ý kiến tích cực về bầu cử.

b. Quyền của công dân về ứng cử

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015...đóng góp hết sức mình vì sự phát triển của Thủ đô và lợi ích quốc gia, dân tộc." 

(1) Em hãy cho biết, các chủ thể trong trường hợp 2 và 3 đã thực hiện quyền của công dân về ứng cử như thế nào?

(2) Theo em, công dân có những quyền gì vê ứng cử? Hãy nêu ví dụ về việc thực hiện tốt quyền của công dân về ứng cử.

Trả lời rút gọn:

(1) Trong trường hợp 2, chị M đã thực hiện quyền ứng cử của công dân bằng cách nghiên cứu kỹ luật pháp về thủ tục ứng cử và chia sẻ kế hoạch với gia đình, bạn bè để nhận được sự hỗ trợ và tạo điều kiện cho cuộc bầu cử.

Trong thông tin 3, các ứng cử viên đại biểu Quốc hội khoá XV, đơn vị bầu cử số 4, thành phố Hà Nội đã tham gia Hội nghị tiếp xúc với cử tri các quận Hoàng Mai, huyện Gia Lâm và trình bày chương trình hành động của mình để tiến hành vận động bầu cử theo quy định.

(2) Công dân có các quyền về ứng cử như bình đẳng giới về ứng cử, tự do ngôn luận, báo chí, và tiếp cận thông tin về ứng cử theo luật.

Ví dụ: Các công dân có thể tham gia ứng cử theo quy định của pháp luật và gửi đơn khiếu nại nếu phát hiện sai sót trong danh sách ứng cử.

c. Nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Hiến pháp năm 2013...Anh K cảm thấy rất vui vì nhận được nhiều phản hồi tích cực từ các cử tri ở địa phương."

(1) Trong trường hợp 3 và 4, các chủ thể đã thực hiện nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử như thế nào?

(2) Theo em, công dân có nghĩa vụ gì về bầu cử và ứng cử? Nêu ví dụ minh hoạ về việc thực hiện tốt nghĩa vụ đó.

Trả lời rút gọn:

(1) Trong trường hợp 3, hai vợ chồng con trai bà Q đã thực hiện nghĩa vụ bầu cử của công dân bằng cách sắp xếp thời gian để đi bỏ phiếu theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp 4, anh K đã thực hiện nghĩa vụ ứng cử của công dân bằng cách tổ chức hoạt động vận động bầu cử một cách dân chủ, công khai, bình đẳng, và đúng pháp luật, đảm bảo trật tự và an toàn xã hội.

(2) Công dân có nghĩa vụ về bầu cử và ứng cử như tuân thủ các quy định của Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng quyền của người khác và không lợi dụng quyền này để xâm phạm lợi ích của Nhà nước hoặc của người khác.

Ví dụ: Khi tham gia bỏ phiếu, công dân không được gây rối trật tự công cộng, và khi thực hiện quyền ứng cử, họ không được sử dụng thủ đoạn không minh bạch để làm giảm uy tín của các ứng viên khác.

2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để Trả lời rút gọn câu hỏi:

"Luật bầu cử đại biêu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015...phải tổ chức bầu cử lại, gây lãng phí ngân sách nhà nước và gây khó khăn cho nhiều cử tri trong việc sắp xếp thời gian, công việc để thực hiện quyền công dân của mình."

(1) Các thông tin, trường hợp trên đề cập đến những hậu quả gì của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử?

(2) Ngoài những hậu quả trên, hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử, ứng cử còn có thể dẫn đến những hậu quả nào khác? Giải thích và nêu ví dụ minh hoạ.

(3) Em hãy chia sẻ về một trường hợp vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử hoặc ứng cử mà em biết và rút ra bài học cho bản thân.

Trả lời rút gọn:

(1) Thông tin 1 và 2 đề cập đến hậu quả pháp lý của việc vi phạm quyền và nghĩa vụ về bầu cử và ứng cử của công dân. Các hành vi như gian lận, mua chuộc, hoặc cưỡng ép trong bầu cử có thể bị xử lý kỷ luật, phạt vi phạm hành chính, hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm.

Trong trường hợp 3, hành vi gian lận của ông T đã khiến ông bị kỷ luật và sa thải theo quy định của pháp luật. Hành vi này cũng đã làm sai lệch kết quả bầu cử, gây lãng phí ngân sách nhà nước và khó khăn cho cử tri.

(2) Hành vi vi phạm quyền bầu cử và ứng cử của công dân có thể gây ra những hậu quả tiêu cực khác như làm mất tính tôn nghiêm của pháp luật và trật tự quản lí nhà nước, gây mất an ninh chính trị và an toàn xã hội, cũng như làm ảnh hưởng đến quyền lợi cá nhân và xã hội của công dân.

Ví dụ: Tung tin đồn vu khống về ứng cử viên có thể làm giảm uy tín và mất lòng tin của cử tri, còn việc mua chuộc cử tri có thể dẫn đến vi phạm pháp luật và xử phạt hình sự.

(3) Trong trường hợp ông B đề xuất chị H và nhân viên bầu cho cháu trai của mình làm đại biểu, hành động này là một việc làm không minh bạch và có thể gây ra sự thiếu minh bạch và công bằng trong quá trình bầu cử.

Bài học: Cần nghiêm túc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử để đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong quá trình bầu cử.