Slide bài giảng Âm nhạc 8 cánh diều Bài 13 Tiết 1: Hát bài Cánh én tuổi thơ; Gam thứ, giọng thứ, giọng La thứ; Trải nghiệm và khám phá: Tạo ra một giai điệu ở giọng La thứ

Tóm lược nội dung

BÀI 13 - TIẾT 1

HÁT BÀI CÁNH ÉN TUỔI THƠ

GAM THỨ, GIỌNG THỨ, GIỌNG LA THỨ

TRẢI NGHIỆM VÀ KHÁM PHÁ: TẠO RA MỘT GIAI ĐIỆU Ở 

GIỌNG LA THỨ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em hãy nhắc lại đặc điểm của giọng Đô trưởng.

- GV hướng dẫn HS lựa chọn một trong các hình thức: vận động theo nhạc, hát tập thể, trò chơi âm nhạc, đố vui,...

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hát bài Cánh én tuổi thơ

* Giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và nội dung của bài hát Cánh én tuổi thơ

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm đôi, tìm hiểu về tên bài hát, tên tác giả và nội dung của bài hát Cánh én tuổi thơ.

- GV giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và nội dung của bài hát.

- GV hướng dẫn HS đọc lướt lời ca và nắm được cấu trúc bài hát. 

* Nghe hát mẫu

- GV mở file âm thanh/video cho HS lắng nghe bài hát Cánh én tuổi thơ (HS đồng thời theo dõi bản nhạc, hát nhẩm theo).

https://youtu.be/WEWJgjYYEJk?si=U7J43QIv5YBs-If- 

- GV hát mẫu cho HS 1 lần bài hát Cánh én tuổi thơ. 

* Khởi động giọng

- GV hướng dẫn HS khởi động giọng (luyện thanh, mở rộng âm vực, chú ý hơi thở, khẩu hình). 

* Giới thiệu cấu trúc bài hát

- GV trình chiếu cho HS quan sát bản nhạc, HS tập trung quan sát. 

- GV giới thiệu cho HS cấu trúc của bài hát. 

* Tập hát từng câu

- GV hướng dẫn HS tập hát từng câu, ghép nối các câu theo lối “móc xích”: 

+ Câu hát 1 nối với câu hát 2.

+ Câu hát 3 nối với câu hát 4.

+ Câu hát 5 nối với câu hát 6. 

- GV lưu ý HS về những tiếng hát có luyến; những chỗ tiết tấu đảo phách;...

* Hát hoàn thiện từng đoạn, ghép nối các đoạn đã học cùng với nhạc đệm

- GV bật nhạc đệm để HS hát cả đoạn. 

- GV hướng dẫn HS hát từng đoạn cùng nhạc đệm. 

- GV hướng dẫn HS hát ghép nối các đoạn đã học với nhạc đệm. 

* Hát đầy đủ cả bài

- GV hướng dẫn HS hát hoàn chỉnh cả bài cùng nhạc đệm. 

- GV khuyến khích HS kết hợp vỗ tay nhịp nhàng theo nhịp hoặc vận động theo nhạc, thể hiện sắc thái trong sáng, tha thiết.

- GV lưu ý HS: hát bài hát với cảm xúc trong sáng, thiết tha.

* Luyện tập, biểu diễn

GV tổ chức cho HS trình bày bài hát theo tổ, nhóm, cá nhân.

Nội dung ghi nhớ:

* Tác giả Phạm Tuyên

- Nhạc sĩ Phạm Tuyên trước đây là Trưởng phòng Văn nghệ Đài Truyền hình Việt Nam.

- Ông có rất nhiều ca khúc được phổ biến rộng rãi.

- Ông cũng sáng tác nhiều ca khúc cho lứa tuổi HS: Tiến lên đoàn viên, Chiếc đèn ông sao, Hành khúc Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, Hát dưới cờ Hà Nội,...

- Năm 2012, ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học – Nghệ thuật.

* Bài hát Cánh én tuổi thơ

- Nội dung bài hát: 

Với giai điệu thiết tha, lời ca giàu hình ảnh, suốt nhiều năm qua  Cánh én tuổi thơ là bài hát được thiếu nhi Việt Nam yêu thích. Nội dung bài hát truyền đi thông điệp: mỗi cá nhân không thể sống nếu tách mình ra khỏi vòng tay của cộng đồng.

- Cấu trúc bài hát: 

Bài hát có hình thức 2 đoạn:

+ Đoạn 1: 25 nhịp (từ đầu đến tia nắng mới). 

+ Đoạn 2: 16 nhịp, được hát 2 lần (từ Những cánh én đến đèn én bay).

* Học bài hát Cánh én tuổi thơ

- Nhịp của bài hát: nhịp .

- Giọng: Rê trưởng.

- Bản nhạc có các ký hiệu là : dấu lặng đơn, dấu nối, dấu lặng đen,  dấu luyến.

- Lưu ý: Những tiếng hát có luyến, đảo phách.

Đoạn 1

Câu 1: Một cánh én ... mùa xuân.

Câu 2: Rủ nhau ... ấm dần.

Câu 3: Từ trời cao ... liệng bay.

Câu 4: Thấy mênh mông ... cỏ cây.

Câu 5: Bầu trời ... tuyệt vời.

Câu 6: Dệt mùa xuân ... nắng mới.

Đoạn 2

Câu 7: Những cánh én ... tuổi thơ.

Câu 8: Những cánh én ... nhạc và thơ.

Câu 9: Em ước mong ... bóng mây.

Câu 10: Để ngàn ... én bay.

* Luyện tập biểu diễn bài hát Cánh én tuổi thơ

- Hát có lĩnh xướng:

+ Lời 1: Đồng ca đoạn 1 và đoạn 2: Một cánh én ... đàn én bay.

+ Lời 2: Lĩnh xướng đoạn 1: Một cánh én ... tia nắng mới.

Đồng ca đoạn 2: Những cánh én ... đàn én bay.

- Hát nối tiếp:

+ Lời 1: Ba nhóm cùng hát đoạn 1 và đoạn 2: Một cánh én ... đàn én bay.

+ Lời 2: 

• Nhóm 1: Một cánh én ... trắng đồng.

• Nhóm 2: Loài chim én ... tình thân.

• Nhóm 3: Hòa bình ... tia nắng mới.

• Ba nhóm cũng hát đoạn 2: Những cánh én ... đàn én bay.

Hoạt động 2: Gam thứ, giọng thứ, giọng La thứ

- GV giới thiệu về gam thứ và giọng thứ.

- GV đọc nhạc hoặc dùng nhạc cụ thể hiện những ví dụ minh họa về gam La thứ và giọng La thứ.

- GV đặt câu hỏi cho HS: 

+ Bậc I của giọng La thứ là nốt La, hãy dựa vào sơ đồ cấu tạo cung và nửa cung của gam thứ để xác định tên các nốt ở các bậc âm còn lại. Một bản nhạc viết ở giọng La thứ thì ở hóa biểu có dấu thăng hay dấu giáng nào không?

+ Giọng La thứ có âm chủ là nốt gì?

+ Bản nhạc viết ở giọng La thứ thường được kết về nốt nào?

- GV cho HS tìm những bài nhạc trong SGK Âm nhạc 8 viết ở giọng La thứ và trả lời câu hỏi: Nêu những đặc điểm giống nhau của giọng La thứ và giọng Đô trưởng. 

Nội dung ghi nhớ:

- Gam thứ: Là hệ thống gồm 7 bậc âm được sắp xếp liền bậc từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp, bắt đầu từ âm bậc I (âm chủ - âm ổn định nhất). Cấu tạo cung và nửa cung như sau:

- Giọng thứ: Khi các bậc âm của gam thứ được sử dụng để xây dựng một tác phẩm âm nhạc (bài hát, bản nhạc), người ta gọi đó là giọng thứ. Tên gọi của giọng bao gồm tên âm chủ kèm theo sau đó là từ thứ (moll hoặc Minor). Những bài hát, bản nhạc có tính chất trữ tình, mềm mại thường được viết ở giọng thứ.

- Giọng La thứ: Giọng thứ có âm chủ là nốt a gọi là giọng La thứ. Giọng La thứ có kí hiệu a-moll hoặc A Minor. Thành phần âm của giọng La thứ bao gồm: 

è Giọng La thứ gồm tất cả các âm cơ bản. Một bài hát hoặc bản nhạc viết ở giọng La thứ thì hóa biểu (hệ thống dấu hóa sau khóa nhạc) không có dấu thăng hoặc dấu giáng, và thường kết thúc bằng âm chủ là nốt La.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

- GV chia HS thành các nhóm và nêu yêu cầu: Tạo ra một giai điệu ở giọng La thứ.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- GV chốt lại kiến thức của tiết học và nhận xét giờ học:

+ Hát đúng cao độ, trường độ, sắc thái và lời ca bài Cánh én tuổi thơ; hát kết hợp gõ đệm theo nhịp hoặc vận động theo nhạc.

+ Ghi nhớ đặc điểm gam thứ, giọng thứ, giọng La thứ.

- GV nhắc nhở HS chuẩn bị cho tiết học sau:

+ Nghe tác phẩm Bóng cây kơ-nia. Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu.

+ Ôn tập bài hát Cánh én tuổi thơ.

......................................................…