Soạn giáo án Lịch sử và Địa lí 4 chân trời sáng tạo Bài 16: Một số nét văn hóa ở vùng Duyên hải miền Trung

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS nêu tên một số di sản ở vùng Duyên hải miền Trung mà em biết.

- GV trình chiếu một số hình ảnh di sản ở vùng Duyên hải miền Trung và đặt câu hỏi: Em có nhận ra địa điểm nào ở vùng Duyên hải miền Trung không?

- GV mời HS xung phong trả lời câu hỏi. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

+ Hình 1: Động Phong Nha – Kẻ Bàng.

+ Hình 2: Cố đô Huế

+ Hình 3: Phố cổ Hội An.

+ Hình 4: Thánh địa Mỹ Sơn.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Bài 16 – Một số nét văn hóa ở vùng Duyên hải miền Trung.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu các di sản thế giới ở vùng Duyên hải miền Trung.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết được một số di sản sản thế giới ở vùng Duyên hải miền Trung.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS quan sát hình 3 SGK tr.67 và xác định vị trí các di sản thế giới vùng Duyên hải miền Trung.

- GV hướng dẫn HS làm việc nhóm, trao đổi về tên, vị trí các di sản và yêu cầu HS sắp xếp các di sản theo nhóm: Di sản thiên nhiên, Di sản văn hóa phi vật thể, Di sản văn hóa vật thể, Di sản tư liệu.

- GV hướng dẫn HS đọc các định nghĩa về thuật ngữ SGK tr.113 để hoàn nhiệm vụ bài học.

- GV mời 1 – 2 đại diện trả lời câu hỏi. Các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt lại kiến thức:

+ Di sản thiên nhiên:  Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Nam).

+ Di sản văn hóa vật thể:

·        Thành nhà Hồ (Thanh Hóa).

·        Quần thể di tích Cố đô Huế (Thừa Thiên Huế).

·        Khu di tích Chăm Mỹ Sơn (Quảng Nam).

·        Đô thị cổ Hội An (Quảng Nam).

+ Di sản văn hóa phi vật thể:

·        Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế)

·        Ca trù (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình)

·        Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh (Nghệ An, Hà Tĩnh)

·        Âm nhạc cung đình Việt Nam – Nhã Nhạc (Thừa Thiên Huế)

·        Nghệ thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam (Quảng Bình, Quảng Trị, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa)

·        Đờn ca tài tử Nam Bộ (Ninh Thuận, Bình Thuận)

+ Di sản tư liệu

·        Mộc bản triều Nguyễn (Thừa Thiên Huế)

·        Châu bản triều Nguyễn (Thừa Thiên Huế)

- GV trình chiếu hình 1, 2 và giới thiệu thêm cho HS thông tin phần Em có biết SGK tr.66.

- GV giáo dục để HS ý thức được chủ quyền quốc gia từ những di sản này và có ý thức gìn giữ những giá trị của di sản.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về một số điểm nổi bật về văn hóa ở vùng Duyên hải miền Trung.

Nhiệm vụ 1: Ẩm thực

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Biết được một số món ăn nổi tiếng ở vùng Duyên hải miền Trung

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát các hình 4, 5, 6 và cho biết vùng Duyên hải miền Trung có những món ăn tiêu biểu nào?

- GV gợi ý cho HS thảo luận nhóm và kẻ bảng để trả lời câu hỏi.

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt kiến thức

- GV cho HS xem video về đặc điểm đồ ăn của vùng Duyên hải miền Trung (3:27 đến 5:19)

https://www.youtube.com/watch?v=1CRMCSUZXO0

- GV giới thiệu thêm cho HS về ẩm thực cung đình Huế

+ Ẩm thực cung đình Huế. Đây là các món ăn dâng vua nhà Nguyễn khi định đô ở Huế. Các bộ sử thời kì này đã ghi chép nhiều về các nghi thức và luật lệ khi chế biến các món ăn dành cho hoàng cung.

+ Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ ghi chép như sau: “Phàm thứ gạo quý nào dành cho vua phải kính cần kiểm tra cho đủ,... Về phần họ kiếm cá (tức là Ngư hội, hàng ngày tiến cá tươi hộ kiếm cửi, hàng ngày cung củi đóm; đều chiếu số đăng kí cho đủ dâng dùng. Phạm khi nấu món ăn, cốt phải mười phần tinh sạch...

(Nội các Triều Nguyễn (bản dịch của Viện Sử học), Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, tập 9

Nhiệm vụ 2: Lễ hội

a. Mục tiêu : Thông qua hoạt động HS kể tên và biết một số lễ hội ở vùng Duyên hải miền Trung.

b. Cách tiến hành

- GV cho HS quan sát tranh 7, 8, 9 đồng thời đọc thông tin và mô tả một lễ hội tiêu biểu vùng Duyên hải miền Trung.

- GV hướng dẫn HS mô tả các lễ hội theo nội dung:

+ Tên lễ hội.

+ Thời gian tổ chức.

+ Hoạt động chính.

- GV gọi 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét.

- GV nhận xét và trao đổi với học sinh:

+ Lễ hội vùng Duyên hải miền Trung mang sắc màu độc đáo với các hoạt động truyền thống thú vị được lưu giữ trong suốt nhiều năm. Đối với người dân miền Trung, lễ hội là một phần của cuộc sống, trải dài quanh năm và là dịp quan trọng để giữ gìn và phát huy giá trị các di sản văn hoá. Duyên hải miền Trung – vùng đất không chỉ nổi tiếng bởi các di sản văn hóa, di tích lịch sử lâu đời mà còn đặc trưng bởi nét ẩm thực độc đáo và các lễ hội đầy màu sắc và mang đậm nét văn hoá của người dân nơi đây.

- GV cũng có thể giới thiệu cho HS về hò Bả Trạo:

+ Hò Bả Trạo là một dạng biểu diễn dân gian, mang tính tổng hợp múa, hát, nói... Đây cũng là đặc trưng chỉ có ở lễ hội Cầu Ngư của các tỉnh phía nam của vùng Duyên hải miền Trung.

+ GV cho HS xem video hoặc nghe một đoạn hò Bả Trạo

https://www.youtube.com/watch?v=AZpca-e_ZFs

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Giúp HS củng cố kiến thức đã học về những di sản thế giới vùng Duyên hải miền Trung.

b. Cách tiến hành

- GV chia HS cả lớp thành 2 đội  

- GV yêu cầu HS liệt kê tên những di sản văn hoá thế giới và những tỉnh, thành phố của vùng Duyên hải miền Trung có những di sản đó theo bảng sau:

- GV mời đại diện 2 đội trình bày kết quả. HS khác lắng nghe, nhận xét.

- GV nhận xét, tuyên dương đội hoàn thành tốt, khích lệ đội còn lại cố gắng.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS vận dụng được kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS: Em hãy viết một bức thư cho một người bạn để giới thiệu về một nét văn hóa tiêu biểu của vùng Duyên hải miền Trung.

- GV gợi ý cho HS: GV có thể cung cấp thêm thông tin hoặc yêu cầu HS chuẩn bị trước về một nét văn hoá đặc trưng của người dân vùng Duyên hải miền Trung: một món ăn, một lễ hội,... để viết một bức thư cho một người bạn.

- GV mời HS trình bày cho cả lớp cùng nghe và nhận xét.

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- GV nhắc nhở HS:

+ Đọc lại bài học Một số nét văn hóa ở Duyên hải miền Trung.

+ Hoàn thành bài tập phần Vận dụng.

+ Đọc trước Bài 17 –  Cố đô Huế (SHS tr.76).

- HS nêu tên.

- HS quan sát và trả lời.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu vào bài mới.

- HS xác định vị trí.

- HS làm việc nhóm.

- HS đọc thuật ngữ.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu

- HS quan sát hình và lắng nghe

- HS lắng nghe, thực hiện.

- HS quan sát, lắng nghe.

- HS thảo luận nhóm

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS xem video.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát hình ảnh, thực hiện yêu cầu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS trình bày trước lớp.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe.

- HS xem video.

- HS chia làm 2 đội.

- HS lắng nghe và thực hiện.

- HS trình bày.

- HS lắng nghe, vỗ tay.

- HS lắng nghe.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS trình bày.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.