CHỦ ĐỀ 8. TÌM HIỂU CÁC NGHỀ Ở ĐỊA PHƯƠNG

Khám phá một số nghề hiện có và nghề đặc trưng ở địa phương

Câu 1: Kể tên một số nghề hiện có ở địa phương em.

Giải rút gọn:

• Một số nghề hiện có ở địa phương em: kinh doanh/buôn bán nhỏ, làm gốm, dệt vải,…

Câu 2: Chia sẻ một số nghề đặc trưng ở địa phương em và giải thích vì sao nghề đó phát triển ở địa phương em.

Giải rút gọn:

• Nghề đặc trưng ở địa phương em: trồng chè (Thái Nguyên).

• Nghề trồng chè phát triển vì địa phương em có nhiều điều kiện thuận lợi cho cây chè:

  • Khí hậu cận nhiệt đới, nhiệt độ giao động từ 23 – 40°C.

  • Lượng mưa lớn, độ ẩm cao, biến động nhiệt thấp.

Câu 3: Nêu ý nghĩa kinh tế, xã hội của các nghề đặc trưng ở địa phương em.

Giải rút gọn:

• Tạo việc làm cho người dân địa phương, góp phần phát triển kinh tế.

• Góp phần quảng bá tên tuổi địa phương.

Khám phá công việc đặc trưng, trang thiết bị, dụng cụ lao động cơ bản của một số nghề ở địa phương

Câu 1: Chọn một số nghề ở địa phương em và chỉ ra những công việc đặc trưng, trang thiết bị, dụng cụ lao động cơ bản của nghề đó.

Giải rút gọn:

Gợi ý: Nghề làm đồ thủ công mỹ nghệ:

- Công việc đặc trưng

• Chế tác nguyên liệu: Chọn nguyên liệu, sơ chế nguyên liệu,...

• Tạo hình: Tạo hình sản phẩm theo ý tưởng,...

• Gia công: Gia công sản phẩm,...

• Sơn, trang trí: Sơn, trang trí sản phẩm,...

Trang thiết bị, dụng cụ lao động:

• Chế tác nguyên liệu: Máy cưa, máy bào, máy tiện,...

• Tạo hình: Dụng cụ gọt, đẽo,...

• Gia công: Máy mài, máy chà nhám,...

• Sơn, trang trí: Sơn, cọ,…

Xác định những nguy hiểm có thể xảy ra khi làm nghề ở địa phương

Câu 1: Quan sát tranh và chỉ ra những nguy hiểm người lao động có thể gặp khi làm nghề.

Giải rút gọn:

• Tranh 1: bị bỏng, bị ánh sáng của tia lửa điện làm tổn thương mắt hoặc tay khi đang hàn.

• Tranh 2: bị ngã, bị giật điện.

• Tranh 3: gây ra các bệnh về mắt 

• Tranh 4: bị chuột rút, đuối nước.

Câu 2: Xác định những nguy hiểm có thể gặp khi sử dụng các trang thiết bị, dụng cụ lao động của một số nghề ở địa phương và đề xuất cách sử dụng an toàn.

Giải rút gọn:

Giữ an toàn khi làm nghề ở địa phương

Câu 1:  Xác định những nguy hiểm có thể gặp khi sử dụng các trang thiết bị, dụng cụ lao động của một số nghề ở địa phương và đề xuất cách sử dụng an toàn.

Gợi ý:

- Lựa chọn một nghề em dự định thiết kế bản quy tắc.

- Xác định những nguy hiểm có thể xảy ra khi làm nghề đó và biện pháp phòng chống.

- Rút ra những quy tắc để giữ an toàn khi làm nghề đó và thiết kế thành bản quy tắc.

Gợi ý:

QUY TẮC AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG NGHỀ CƠ KHÍ

- Tháo tất cả vác vật không cần thiết bị khi làm việc tại xưởng như trang sức, đồng hồ,…

- Không tự ngắt hoặc bật nguồn điện của xưởng vì có thể gây chập hoặc cháy nguồn điện.

- Mang theo các loại kính an toàn hoặc các thiết bị bảo vệ mắt trong xưởng sản xuất.

- Mặc quần áo đồng phục của phân xưởng, không mặc quần áo quá rộng khi vận hành máy và luôn đội mũ bảo hộ.

- Không sử dụng giày vải, quốc cao gót hay dép trong xưởng, mang giày bảo hộ theo quy định của xưởng.

Giải rút gọn:

Câu 2: Đề xuất biện pháp đảm bảo an toàn khi làm nghề ở địa phương trong các trường hợp sau:

Giải rút gọn:

- Trường hợp 1: Ngư dân đang đánh bắt cá.

+ Mặc áo phao khi tham gia đánh bắt cá.

+ Mang đủ phao cứu sinh và trang thiết bị an toàn.

+ Hiểu các quy định về báo hiệu, cảnh giới khi hành trình và đánh bắt cá trên biển, nhất là lúc hoạt động vào ban đêm.

- Trường hợp 2: Cô kĩ sư xây dựng đang giám sát công trình.

+ Trang bị đầy đủ thiết bị, trang phục bảo vệ an toàn theo đúng quy định của nghề.

+ Nắm vững kiến thức, kĩ năng về vệ sinh, an toàn lao động và nghiêm túc chấp hành.

Tuyên truyền về nghề ở địa phương

Câu 1: Sưu tầm và làm bộ sưu tập về nghề ở địa phương em.

Gợi ý:

Giải rút gọn:

- Về hình thức:

+ Nghề ở địa phương em: làm gốm

+ Công việc đặc trưng:

• Lựa chọn đất

• Xử lí, pha chế đất

• Tạo dáng 

• Trang trí, quen men lên sản phẩm

• Nung gốm

+ Trang thiết bị, dụng cụ lao động: đất sét, bàn xoay, nước, lò nung…

Câu 2: Sử dụng bộ sưu tập nghề để tuyên truyền về nghề ở địa phương.

Giải rút gọn:

Hà Nội - mảnh đất thủ đô ngàn năm của đất nước Việt Nam luôn là một điểm đến hấp dẫn, thu hút khách du lịch. Nhắc tới Hà Nội, người ta không chỉ nhớ tới những danh lam thắng cảnh nổi tiếng mà ở nơi đó còn có những làng nghề truyền thống lưu giữ những nét đẹp văn hóa từ ngàn đời. Và làng gốm Bát Tràng là một trong số những làng nghề như thế. Về thăm, tìm hiểu về làng gốm Bát Tràng sẽ mang đến cho chúng ta nhiều điều thú vị và bổ ích.

Làng gốm Bát Tràng bao gồm hai thôn Bát Tràng và Giang Cao, thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm. Tên gọi của làng gốm Bát Tràng có từ lâu đời, theo từ ngữ Hán Việt, "Bát" là từ dùng để chỉ đồ gốm, chén bát nói chung còn "Tràng" chính là chỗ đất dành riêng cho một lĩnh vực, một chuyên môn nào đó.

Là một làng nghề truyền thống nổi tiếng về sản xuất gốm bởi vậy nên quá trình sản xuất gốm ở làng gốm Bát Tràng luôn có những điểm độc đáo, đặc sắc riêng. Điều quan trọng đầu tiên để tạo nên một sản phẩm gốm chất lượng đó chính là việc lựa chọn đất. Nguồn nguyên liệu chủ yếu để làm gốm đó chính là đất sét trắng. Ngày nay, đất sét trắng để làm gốm Bát Tràng có thể được lấy từ trong làng hoặc từ các vùng khác như Hồ Lao, Trúc Thôn,... Sau khi đã lựa chọn được đất sét trắng làm nguyên liệu, các nghệ nhân làm gốm sẽ bắt tay vào việc xử lí, pha chế đất bởi lẽ trong đất sét có lẫn tạp chất và đồng thời việc xử lí đất sẽ tạo ra những nguyên liệu phù hợp đối với từng loại sản phẩm. Ở làng gốm Bát Tràng vẫn tuân theo quy luật xử lí đất truyền thống là thông qua việc ngâm nước ở hệ thống bốn bể nước với các độ cao khác nhau. Đất sét trắng sau khi được xử lí sẽ được đem đi tạo dáng và ở nơi đây người ta tạo dáng bằng tay trên bàn xoay - đây là phương pháp tạo dáng truyền thống từ ngàn đời nay. Bằng đôi bàn tay khéo léo, sử tỉ mỉ, cẩn trọng, những nghệ nhân làng gốm đã tạo ra nhiều loại đồ gốm với những hình dáng, mẫu mã và chủng loại khác nhau. Tạo dáng xong, các sản phẩm sẽ được đem đi phơi sấy và sửa lại theo mong muốn của người làm. Ở làng gốm Bát Tràng, việc phơi sấy thường được sử dụng là hong khô trên giá và để ở nơi thoáng mát. Tuy nhiên, ngày nay, một số người lựa chọn sấy sản phẩm ở trong các lò sấy và tăng nhiệt độ từ từ. Sau khi đã tạo ra được sản phẩm gốm như mong muốn, những nghệ nhân làm gốm sẽ tiến hành trang trí, quét men lên sản phẩm để phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của người sử dụng. Cuối cùng, đó chính là nung gốm trong các lò. Và như vậy, trải qua nhiều công đoạn khác nhau, những nghệ nhân làng gốm Bát Tràng đã có thể tạo ra được những sản phẩm gốm độc đáo.

Làng gốm Bát Tràng là một trong những làng nghề lâu đời và nổi tiếng bậc nhất nước ta bởi nó không chỉ là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mà còn mang trong mình những giá trị tinh thần to lớn. Trải qua thời gian, với những bộn bề lo toan và tấp nập của cuộc sống, làng gốm Bát Tràng luôn là điểm đến bình yêu và tuyệt diệu đối với mỗi người.

Tự đánh giá

Câu 1: Chia sẻ những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện các hoạt động trong chủ đề này.

Giải rút gọn:

- Thuận lợi: Hiểu biết thêm về một số nghề và đặc trưng của nghề ở địa phương mình

- Khó khăn: Chưa có được những trải nghiệm thực tế.

Câu 2: Với mỗi nội dung đánh giá sau đây, hãy xác định mức độ phù hợp nhất với em.

A. Rất đúng

B. Gần đúng

C. Chưa đúng

Giải rút gọn:

Gợi ý: 1. Rất đúng; 2. Gần đúng; 3. Gần đúng;…