BÀI  6. GIAO TIẾP VÀ ỨNG XỬ TRONG KHÔNG GIAN MẠNG

KHỞI ĐỘNG

Em đã từng được trải nghiệm hình thức học trực tuyến. Hãy cho biết ý kiến của em về ưu điểm và nhược điểm của hình thức học đó.

Giải rút gọn:

- Ưu điểm:

+ Tiện lợi và linh hoạt.

+ Tự tốc và tự điều chỉnh.

+ Lựa chọn đa dạng.

- Nhược điểm:

+ Thiếu tương tác trực tiếp.

+ Đòi hỏi tự thúc đẩy. 

+ Hạn chế kỹ năng thực hành.

1. GIAO TIẾP TRONG KHÔNG GIAN MẠNG

Hoạt động 1: Nhận biết giao tiếp trong không gian mạng

Trong tình huống dưới đây, theo em đâu là các tình huống sử dụng giao tiếp trong không gian mạng?

A. Giao tiếp với một trợ lí ảo (chatbot) trên trang web tuyển sinh của một trường đại học.

B. Tham gia một lớp học trực tuyến Video (FaceTime)

C. Hai người bạn gọi điện thoại video (FaceTime).

D. Hẹn gặp bạn tại một quán cà phê Internet.

Giải rút gọn:

Đáp án: A, B, C.

Câu hỏi 1: Hãy kể tên một số dịch vụ và phần mềm hỗ trợ giao tiếp trong không gian mạng. Nêu tóm tắt khả năng của chúng.

Giải rút gọn:

- Các dịch vụ và phần mềm hỗ trợ giao tiếp trong không gian mạng:

+ Mạng xã hội: Chia sẻ thông tin, hình ảnh, video, tương tác qua tin nhắn, bình luận. (Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn)  

+ Thư điện tử: Gửi và nhận email, tin nhắn, tài liệu. (Gmail, Outlook, Yahoo Mail) 

+ Ứng dụng nhắn tin: Nhắn tin văn bản, hình ảnh, video, gọi điện thoại. Chat nhóm, gọi video, gọi thoại. (WhatsApp, Messenger, Telegram) 

+ Hội nghị truyền hình: Tổ chức cuộc họp trực tuyến, gặp gỡ, chia sẻ màn hình. Gọi video, âm thanh đa chiều. (Zoom, Microsoft Teams, Google Meet) 

+ Diễn đàn trực tuyến: Đăng câu hỏi, bình luận, chia sẻ kiến thức, ý kiến, thông tin. (Reddit, Quora, Stack Overflow) 

+ Blog/trang web cá nhân: Tạo, quản lý blog/trang web, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, ý kiến. (WordPress, Blogger, Wix) 

+ Mạng thương mại điện tử: Mua bán hàng hóa, dịch vụ trực tuyến. Giao diện mua sắm, thanh toán an toàn, giao hàng. (Amazon, eBay, Alibaba)

Câu hỏi 2: Hãy trình bày một vài ưu điểm và nhược điểm của giao tiếp trong không gian mạng mà em thấy tâm đắc nhất.

Giải rút gọn:

- Ưu điểm: Thuận tiện: Giao tiếp trực tuyến có thể được thực hiện mọi nơi, mọi lúc miễn là có kết nối mạng.

- Nhược điểm: Thiếu tín hiệu phi ngôn ngữ: Một số phương thức giao tiếp trong không gian mạng như thư điện tử hoặc tin nhắn có thể thiếu tín hiệu phi ngôn ngữ như biểu cảm khuôn mặt, ngôn ngữ cơ thể và giọng nói.

2. THỂ HIỆN TÍNH NHÂN VĂN TRONG KHÔNG GIAN MẠNG

Hoạt động 2: Tìm hiểu về ứng xử nhân văn trong không gian mạng

Trong các trường hợp sau, trường hợp nào không phải là sự thể hiện của việc ứng xử nhân văn trong không gian mạng?

A. Đưa lên mạng ảnh chụp bạn trong một tư thế không đẹp.

B. Sử dụng những ngôn từ khiếm nhã khi phê phán bạn trên mạng xã hội.

C. Ngăn không cho bạn gửi lên mạng video quay cảnh hai bạn trong lớp đánh nhau.

D. Chụp đoạn nhật kí của bạn (viết về những điều bạn không hài lòng về một bạn cùng lớp) rồi gửi cho các bạn khác.

Giải rút gọn:

Trường hợp B (Sử dụng ngôn từ khiếm nhã khi phê bình bạn trên mạng xã hội) không thể hiện ứng xử nhân văn trong không gian mạng vì:

• Ứng xử nhân văn đòi hỏi giao tiếp tôn trọng, lịch sự và đạo đức.

• Sử dụng ngôn từ khiếm nhã là thiếu tôn trọng, gây tổn thương và xúc phạm người khác.

• Giao tiếp lịch sự, xây dựng và tôn trọng tạo môi trường trực tuyến tích cực, lành mạnh.

Câu hỏi 1: Khi giao tiếp trong không gian mạng, nên tránh những hành vi nào sau đây?

A. Liên tục gửi các tin nhắn vô thưởng vô phạt cho người khác.

B. Chia sẻ các thông tin về thành công của bạn bè, các tấm gương sống đẹp,...

C. Chia sẻ thông tin cá nhân của người khác mà không được phép.

D. Nói xấu hoặc đe dọa người khác trên mạng xã hội.

Giải rút gọn:

Khi giao tiếp trong không gian mạng, nên tránh các hành vi sau đây:

A. Liên tục gửi các tin nhắn vô thưởng vô phạt cho người khác: Việc liên tục gửi các tin nhắn không có ý nghĩa hoặc không liên quan đến nội dung gốc có thể làm phiền và gây khó chịu cho người nhận. Để ứng xử nhân văn trong không gian mạng, chúng ta nên nhớ tôn trọng thời gian và không làm phiền người khác bằng cách gửi tin nhắn không cần thiết.

C. Chia sẻ thông tin cá nhân của người khác mà không được phép: Việc chia sẻ thông tin cá nhân của người khác mà không có sự đồng ý của họ là vi phạm quyền riêng tư và không tôn trọng đạo đức trong không gian mạng. Để ứng xử nhân văn, chúng ta nên tuân thủ nguyên tắc bảo vệ quyền riêng tư và không chia sẻ thông tin cá nhân của người khác mà không có sự đồng ý rõ ràng từ họ.

D. Nói xấu hoặc đe dọa người khác trên mạng xã hội: Việc nói xấu hoặc đe doạ người khác trên mạng xã hội không chỉ là thiếu tôn trọng mà còn có thể gây tổn thương và xúc phạm đến người đó. Để ứng xử nhân văn, chúng ta nên tránh sử dụng ngôn từ khiếm nhã, đe dọa hoặc xúc phạm người khác trên mạng xã hội và thể hiện sự tôn trọng và lịch sự trong giao tiếp trực tuyến.

Câu hỏi 2: Hành vi nào dưới đây không phù hợp với tính nhân văn khi giao tiếp trong không gian mạng?

A. Tôn trọng ý kiến và quan điểm của người khác.

B. Sử dụng từ ngữ thô tục và xúc phạm để thể hiện sự bất bình.

C. Chủ động tìm hiểu thêm thông tin trước khi đưa ra ý kiến của mình.

D. Chê bai việc làm của người khác.

Giải rút gọn:

Các hành vi không phù hợp với tính nhân văn khi giao tiếp trong không gian mạng:

A. Tôn trọng ý kiến và quan điểm của người khác: Tôn trọng ý kiến và quan điểm của người khác là một yếu tố quan trọng trong việc ứng xử nhân văn trong không gian mạng. Chúng ta nên lắng nghe và coi trọng quan điểm của người khác, thậm chí khi chúng khác biệt với ý kiến của chúng ta.

C. Chủ động tìm hiểu thêm thông tin trước khi đưa ra ý kiến của mình: Việc tìm hiểu thêm thông tin trước khi đưa ra ý kiến là một hành vi tích cực trong giao tiếp trực tuyến. Điều này giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề và đảm bảo rằng ý kiến của chúng ta được đưa ra dựa trên thông tin chính xác.

D. Chê bai việc làm của người khác: Chê bai việc làm của người khác không phù hợp với tính nhân văn trong không gian mạng. Thay vì chê trách hoặc chê bai, chúng ta nên tập trung vào việc xây dựng và tạo động lực tích cực cho người khác.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy kể về một trải nghiệm giao tiếp trong không gian mạng mà em từng tham gia.

Giải rút gọn:

Gợi ý: Một trải nghiệm giao tiếp trong không gian mạng mà em từng tham gia là tham gia vào một diễn đàn trực tuyến về nghệ thuật. Em đã chia sẻ các tác phẩm nghệ thuật của mình và tham gia vào các cuộc trao đổi ý kiến và phản hồi với các thành viên khác trong cộng đồng nghệ thuật trực tuyến. Em đã nhận được nhiều ý kiến đánh giá tích cực và gặp gỡ những người có cùng đam mê nghệ thuật, điều này đã giúp em phát triển kỹ năng và tạo thêm động lực trong việc sáng tạo.

Câu 2: Hãy nêu một vài ví dụ minh hoạ cho việc vận dụng các lợi ích của giao tiếp trong không gian mạng để tạo sự tiện lợi cho công việc hoặc cuộc sống.

Giải rút gọn:

Ví dụ lợi ích giao tiếp online trong công việc và cuộc sống:

Làm việc từ xa:

• Tiết kiệm thời gian, chi phí di chuyển.
• Linh hoạt trong tổ chức thời gian làm việc.
• Thuận lợi cho công việc từ xa.

Học trực tuyến:

• Tham gia khóa học online.
• Thảo luận, giao tiếp với giảng viên/sinh viên toàn cầu.
• Tiện lợi, linh hoạt trong học tập.
• Không bị gò bó về địa điểm, thời gian.

Mua sắm trực tuyến:

• Tiết kiệm thời gian, công sức di chuyển.
• Tìm kiếm, mua hàng mọi lúc, mọi nơi.
• Tham khảo thông tin, đánh giá đa dạng.
• Hỗ trợ quyết định mua hàng.

Kết nối, giao lưu xã hội:

• Kết nối, giao lưu với bạn bè, gia đình trên toàn thế giới.
• Chia sẻ thông tin, hình ảnh, video.
• Duy trì mối quan hệ xã hội tiện lợi.

VẬN DỤNG

Chọn một tình huống giả định trong học tập hoặc trong cuộc sống, ví dụ như bị ốm cần mượn vở của bạn để chép bài,... Hãy viết một thư điện tử gửi cho bạn để trao đổi về tình huống đó.

Giải rút gọn:

Gợi ý viết thư:

Chào cậu,

Tớ hy vọng email này tìm cậu trong tình trạng tốt đẹp. Tớ muốn liên hệ với cậu về một tình huống đang diễn ra và hy vọng cậu có thể giúp đỡ.

Gần đây, tớ bị mắc bệnh đột ngột và phải nằm nghỉ ngơi trong vài ngày. Rất tiếc là điều này có nghĩa là tớ đã bỏ lỡ một số buổi học quan trọng và đã tụt lại trong việc nắm bắt nội dung môn học. Tớ hiểu rằng những buổi giảng này rất quan trọng và tớ rất mong cậu có thể giúp tớ.

Tớ đã nghe từ các bạn cùng lớp rằng cậu ghi chú rất tốt trong các buổi học của chúng ta. Cách cậu chú ý lắng nghe và ghi chép đã giúp cậu nắm vững kiến thức. Vì vậy, tớ muốn hỏi cậu xem có thể mượn sổ ghi chú của cậu trong những buổi học tớ đã bỏ lỡ không?

Nếu cậu đồng ý, tớ sẽ rất biết ơn và sẽ hỗ trợ cậu bất kỳ cách nào tớ có thể trong tương lai. Tớ sẽ đảm bảo giữ gìn sổ ghi chú của cậu và trả lại cho cậu ngay khi tớ khỏi bệnh và có thể tham gia lại vào các buổi học.

Xin cảm ơn cậu rất nhiều vì đã đọc email này và xem xét yêu cầu của tớ. Tớ hy vọng sớm nhận được tin tức tốt từ cậu.

Chúc cậu một ngày tốt lành!

Thân ái.