BÀI 35. THỰC HÀNH: TÌM HIỂU VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Câu hỏi: 

- Thu thập tài liệu và viết báo cáo về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với Đồng bằng sông Cửu Long.

- Nêu các giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải rút gọn:

* Biểu hiện biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long:

­- Nhiệt độ

+ Nhiệt độ trung bình năm ở ĐBSCL tăng khoảng 1°C trong 50 năm qua.

+ Số ngày nắng nóng > 35°C tăng lên, có thể lên đến 40-45°C.

+ Xuất hiện nhiều đợt sóng nhiệt gay gắt, kéo dài.

- Lượng mưa

+ Lượng mưa trung bình năm có xu hướng giảm, nhưng phân bố không đều.

+ Mưa tập trung vào mùa mưa, gây lũ lụt.

+ Hạn hán xảy ra thường xuyên và kéo dài hơn, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.

- Gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan:

+ Xảy ra thường xuyên và gay gắt hơn, đặc biệt là vào mùa khô.

+ Lũ lụt do triều cường kết hợp với mưa lớn gây ngập úng diện rộng.

+ Xâm nhập mặn ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và nguồn nước sinh hoạt. 

- Mực nước biển dâng:

+ Tăng khoảng 20 cm trong vòng 50 năm qua.

+ Dự báo tiếp tục tăng 70 - 100 cm vào cuối thế kỷ 21.

* Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long:

- Ảnh hưởng đối với tự nhiên

+ Nhiệt độ ở ĐBSCL có xu thế tăng lên trong toàn khu vực với mức tăng từ 0,4 đến 1,6 độ C/61 năm; lượng mưa có xu thế gia tăng từ 1,5-20% trong vòng 61 năm nhưng xu thế tăng mưa mùa đông, mùa xuân, giảm ở mùa hè và các tỉnh ven biển; các hiện tượng cực đoan như số ngày nắng nóng kéo dài; xu thế nước biểng dâng từ 3,5-8,7mm/năm; hạn hán tăng từ 0,05-0,2 đơn vị/61 năm.

+ Nước biển dâng là thách thức lớn nhất của đồng bằng châu thổ này. 

+ Một số sinh vật có thể bị tiêu diệt, 1/3 “vựa thóc” của cả nước bị ngập, 85% dân cư cần được hỗ trợ về nông nghiệp, đất bị suy thoái, hiện tượng di dân làm xáo trộn quy hoạch đô thị,… 

+ Xói lởi bờ sông, bờ biển và giảm dòng chảy mùa khô 

- Ảnh hưởng đối với kinh tế – xã hội

+ Ước tính hàng trăm ngàn hecta đất bị ngập, hàng triệu người có thể bị mất nhà cửa nếu nước biển dâng cao. 

+ Diện tích canh tác nông nghiệp sử dụng nguồn nước ngọt sẽ bị thu hẹp, năng suất và sản lượng sẽ suy giảm. 

+ Tình trạng biến mất của một số loài và ngược lại xuất hiện nguy cơ gia tăng các loại “thiên địch”. 

+ Nguy cơ tràn và vỡ ngay cả khi không có các trận bão lớn. 

+ Nông dân, ngư dân, diêm dân và thị dân nghèo sẽ là đối tượng chịu nhiều tổn thương nặng nề 

* Các giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long:

- Giải pháp giảm nhẹ

+ Rà soát, đánh giá tình hình tác động biến đổi khí hậu

+ Bộ chủ trì xây dựng, định kỳ cập nhật và công bố Kịch bản biến đổi khí hậu. 

+ Năm 2022, Bộ TN&MT công bố Báo cáo đánh giá khí hậu quốc gia 

+ Chính phủ đặt mục tiêu sớm hoàn thiện chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ ở ĐBSCL

- Giải pháp thích ứng

+ Nghị quyết 120/NQ-CP và Nghị quyết số 13-NQ/TW; bảo đảm quốc phòng, an ninh, vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

+ Thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, Chính phủ đã xây dựng và ban hành Chương trình hành động của Chính phủ tại Nghị quyết số 78/NQ-CP ngày 18/6/2022 với các nhiệm vụ

+ Đẩy nhanh tốc độ đô thị hoá, xây dựng mạng lưới đường bộ cao tốc, đường thuỷ nội địa kết nối mạng lưới đô thị vùng

+ Xây dựng chiến lược tổng thể bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước sông Mê Công

 + Xây dựng, nâng cấp và hoàn thiện hệ thống đê biển, đê bao, bờ biển, công trình kiểm soát lũ, mặn, hệ thống thuỷ lợi nội đồng phục vụ chuyển đổi, phát triển nông nghiệp bền vững;