BÀI 14. CÔNG CUỘC XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ ĐẤT NƯỚC THỜI NGÔ- ĐINH- TIỀN LÊ (938- 1009)

1. Ngô Quyền dựng nền độc lập

Câu 1: Em hãy nêu những việc làm thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền trong xây dựng đất nước. 

Giải rút gọn:

- Năm 939 Ngô Quyền xưng vương.

- Bỏ chức tiết độ sứ.

- Đóng đô ở Cổ Loa.

- Thiết lập bộ chính quyền mới từ trung ương đến địa phương.

2. Công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh và sự thành lập nhà Đinh

Câu 1: 

- Vì sao gọi tình hình đất nước cuối thời Ngô là "Loạn 12 sứ quân"?

- Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước trong hoàn cảnh nào? Trình bày nét chính về công cuộc thống nhất đất nước của ông.

Giải rút gọn:

- Tình hình đất nước cuối thời Ngô là "Loạn 12 sứ quân" vì  sau khi chính quyền nhà Ngô tan rã, đất nước lâm vào tình trạng chia cắt, hỗn loạn bởi 12 tướng lĩnh chiếm cứ các vùng địa phương, đánh lẫn nhau. 

- Trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt, tại đất Hoa Lư (Ninh Bình) xuất hiện nhân vật Đinh Bộ Lĩnh. Trong 2 năm (966 - 967) bằng các biện pháp vừa mềm dẻo vừa cứng rắn ông đã dẹp yên các sứ quân.

=> Chấm dứt  tình trạng chia cắt, thống nhất đất nước, lập ra nhà Đinh.

3. Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (năm 981)

Câu 1: Dựa vào lược đồ 14.9, em hãy mô tả nét chính về cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (năm 981).

Giải rút gọn:

4. Tổ chức chính quyền thời Đinh - Tiền Lê

Câu 1: Mô tả và nêu nhận xét về tổ chức chính quyền thời Đinh - Tiền Lê.

Giải rút gọn:

* Diễn biến chính:

- Đầu năm 981, hầu Nhân Bảo chỉ huy quân Tống theo hai đường thủy, bộ tấn công nước ta.

- Lê Hoàn trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến. 

- Quân Đại Cồ Việt thừa thắng xông nên, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, tướng Hầu Nhân Bảo tử trận, quân Tống đại bại phải rút quân về nước

* Kết quả:

- Cuộc kháng chiến của ta giành thắng lợi

- Nền độc lập của Đại Cồ Việt được giữ vững

5. Đời sống xã hội, văn hóa thời Ngô - Đinh - Tiền Lê

Câu 1: Đời sống xã hội, văn hoá thời Ngô - Đinh - Tiền Lê có điểm gì nổi bật? 

Giải rút gọn:

- Về xã hội: gồm hai bộ phận, có địa vị chính trị và kinh tế khác nhau

+ Bộ phận thống trị gồm: vua, quan và một bộ phận nhà sư, đạo sĩ

+ Bộ phận bị trị gồm: nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì

- Về văn hóa:

+ Nho giáo chưa phát triển, Phật giáo được truyền bá rộng rãi

+ Nhiều loại hình văn hóa dân gian phát triển, đặc biệt là hát chèo, …

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, chọn Cổ Loa làm kinh đô. Giải thích về quyết định này, nhiều ý kiến cho rằng Ngô Vương muốn tiếp nối truyền thống nước Âu Lạc xưa. Em có đồng ý với ý kiến này không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Em đồng ý với ý kiến trên vì: Cổ Loa là kinh đô xưa của nhà nước Âu Lạc, đóng đô ở Cổ Loa, Ngô Quyền muốn dựa vào thành cao, hào sâu ở vị trí đầu mối của các luồng giao thông thủy bộ giữa trung tâm châu thổ sông Hồng, để triều đình có thể nắm chắc miền châu thổ mà vươn ra quản lý toàn bộ lãnh thổ quốc gia

Câu 2: Hãy hoàn thiện các thông tin ở cột sự kiện (A) tương ứng với (B) theo nội dung dưới đây.

Giải rút gọn:

Câu 3: Hãy chọn và giới thiệu một nhân vật lịch sử đã có công dựng nước hoặc giữ nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê. Điều gì khiến em khâm phục, muốn học tập và noi gương nhân vật đó? Hãy nêu ý kiến và giải thích. 

Giải rút gọn:

* Giới thiệu về Đinh Bộ Lĩnh (Đinh Tiên Hoàng)

- Đinh Tiên Hoàng (Đinh Bộ Lĩnh) là người động Hoa Lư (Ninh Bình), con trai Đinh Công Trứ, một nhà tướng của Dương Đình Nghệ.

- Thấy nhân dân khổ ở vì loạn 12 sứ quân, ông dựng cờ khởi nghĩa.

- Đinh Bộ Lĩnh theo về dưới cờ của Trần Lãm. Khi Trần Lãm chết, Đinh Bộ Lĩnh lên thay đem quân về giữ Hoa Lư, chiêu mộ hào kiệt để dẹp loạn 12 sứ quân.

- Năm 968, sau khi dẹp xong 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), đóng đô ở Hoa Lư, đặt tên nước là Đại Cồ Việt.

* Điều khiến em khâm phục, muốn học tập và noi gương ở Đinh Bộ lĩnh đó là ông là người có ý chí lớn, thông minh, anh dũng và có lòng yêu nước.