BÀI 17. BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG NGUYÊN

1. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ năm 1258

Câu 1: Dựa vào sơ đồ 17.1 và lược đồ 17.2, hãy trình bày diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258.

Giải rút gọn:

+ Đầu tháng 1- 1258, ngột Lương Hợp Thai chỉ huy 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào Đại Việt

+ Ngày 17 -1- 1258: Vua Trần Thái Tông trực tiếp chỉ huy cuộc kháng chiến chặn giặc ở Bình Lệ Nguyên

+ Nhà Trần thực hiện chính sách “vườn không nhà trống” rút khỏi Thăng Long

+ Ngày 29 - 1 - 1258: Quân Trần tổ chức cuộc phản công lớn ở Đông Bổ đầu, quân Mông Cổ rút chạy cuộc kháng chiến giành thắng lợi

2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên năm 1285

Câu 1: 

- Khai thác thông tin trong bài và lược đồ 17.5, em hãy vẽ sơ đồ tư duy diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285.

- Khai thác tư liệu 17.3 và 17.4, em hãy rút ra đặc điểm chung về tinh thần chống giặc ngoại xâm của vua quan và nhân dân thời Trần. 

Giải rút gọn:

- Sơ đồ tư duy diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285:

 - Qua tư liệu 17.3 và 17.4, ta thấy được tinh thần chống giặc kiên cường, bất khuất, không chịu đầu hàng, lùi bước trước kẻ thù.

3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên năm 1287 - 1288

Câu 1: 

- Dựa vào sơ đồ 17.6 và lược đồ 17.7, em hãy vẽ sơ đồ thời gian những diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287 - 1288. 

- Vì sao khi bước vào kháng chiến, trước thế giặc rất mạnh, Hưng Đạo Vương lại khẳng định với vua Trần: "Năm nay đánh giặc nhàn"?

Giải rút gọn:

- Sơ đồ thời gian những diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287 - 1288:

Hưng Đạo Vương khẳng định như vậy là vì: trước thế giặc mạnh, quân dân nhà Trần thực hiện chính sách “vườn không nhà trống” . Quân địch tiến vào Thăng Long lâm vào tình thế khó khăn, lương thực không có, cuối cùng chủ động rút lui, quân Đại Việt thừa thời cơ đó xông lên tiêu diệt địch.

4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên

Câu 1: 

- Phân tích nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII). Tham khảo thêm tư liệu 17.9 cho câu Giải rút gọn của em.

- Nêu ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.

- Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn có vai trò như thế nào đối với triều đại nhà Trần và lịch sử dân tộc thế kỉ XIII?

Giải rút gọn:

Nguyên nhân thắng lợi: 

- Kết quả của lòng yêu nước, sự đoàn kết toàn dân. 

- Nhà Trần đề ra kế sách đánh giặc đúng đắn, sáng tạo. 

- Tài năng thao lược của các vua Trần cùng các danh tướng. 

Ý nghĩa lịch sử: 

- Đập tan ý chí xâm lược của quân Mông - Nguyên

- Bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc

- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm

Vai trò của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn: 

- Là vị chỉ huy quân đội, lãnh đạo tối cao cùng với các vua Trần.

- Đưa ra những chủ trương kế sách đúng đắn.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Từ thông tin trong bài, em hãy điền các trận đánh tiêu biểu vào các ô trống tương ứng với từng cuộc kháng chiến. 

Giải rút gọn:

Câu 2: Từ kiến thức đã học, em hãy đánh giá vai trò của Trần Thủ Độ và Trần Hưng Đạo trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông - Nguyên.

Giải rút gọn:

* Vai trò của Trần Thủ Độ:

- Thái sư Trần Thủ Độ giữ vai trò là Tổng chỉ huy của cuộc chiến đấu

* Vai trò của Trần Hưng Đạo

- Là vị chỉ huy quân đội, lãnh đạo tối cao cùng với các vua Trần.

- Đưa ra những chủ trương kế sách đúng đắn, là điều kiện tiên quyết dẫn đến thắng lợi của các cuộc kháng chiến.

Câu 3: Theo em, nhân tố quyết định tạo nên chiến thắng trong các cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên là gì? Nhân tố đó được kế thừa và phát huy như thế nào trong thời bình?

Giải rút gọn:

- Nhân tố tạo nên chiến thắng trong các cuộc kháng chiến chông quân Mông - Nguyên đó là: lòng yêu nước, sự đoàn kết toàn dân, trên dưới một lòng cùng tham gia đánh giặc, cùng với sự chỉ huy tài ba của người lãnh đạo

- Nhân tố đó được kế thừa và phát huy như thế nào trong thời bình:

+ Dù trong thời bình, nhưng chúng ta vẫn phải đoàn kết.

+ Đảng và Nhà nước đưa ra những chính sách phù hợp để phát triển đất nước.