BÀI 17. BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG NGUYÊN

1. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ năm 1258

Câu 1: Dựa vào sơ đồ 17.1 và lược đồ 17.2, hãy trình bày diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258.

Giải nhanh:

Cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258 của nhà Trần:

- Năm 1257, Mông Cổ xâm nhập biên giới Đại Việt và gửi sứ giả dụ hàng.

- Quân Trần dẫn đầu bởi vua Trần Thái Tông tổ chức chiến lược phòng thủ.

- Ngày 17/1/1258, quân Mông Cổ bị đánh bại tại Bình Lệ Nguyên.

- Nhà Trần rút quân khỏi Thăng Long, thực hiện chiến thuật "vườn không nhà trống".

- Quân Mông Cổ thất bại ở Đông Bộ Đầu ngày 29/1/1258, kết thúc cuộc kháng chiến với chiến thắng cho Đại Việt.

2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên năm 1285

Câu 1: 

- Khai thác thông tin trong bài và lược đồ 17.5, em hãy vẽ sơ đồ tư duy diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285.

- Khai thác tư liệu 17.3 và 17.4, em hãy rút ra đặc điểm chung về tinh thần chống giặc ngoại xâm của vua quan và nhân dân thời Trần. 

Giải nhanh:

- Sơ đồ tư duy diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285:

 - Qua tư liệu 17.3 và 17.4, ta thấy được tinh thần chống giặc kiên cường, bất khuất, không chịu đầu hàng, lùi bước trước kẻ thù của vua quan và nhân dân thời Trần. 

3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên năm 1287 - 1288

Câu 1: 

- Dựa vào sơ đồ 17.6 và lược đồ 17.7, em hãy vẽ sơ đồ thời gian những diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287 - 1288. 

- Vì sao khi bước vào kháng chiến, trước thế giặc rất mạnh, Hưng Đạo Vương lại khẳng định với vua Trần: "Năm nay đánh giặc nhàn"?

Giải nhanh:

- Sơ đồ thời gian những diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287 - 1288:

- Khi bước vào kháng chiến, Hưng Đạo Vương nhận định với vua Trần rằng "Năm nay đánh giặc nhàn", vì ông biết rõ rằng kẻ địch chỉ chấp nhận chiến đấu trên sông nước, bỏ sở trường và bị ép phải chiến đấu theo chiến thuật sông nước của Đại Việt.

4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên

Câu 1: 

- Phân tích nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII). Tham khảo thêm tư liệu 17.9 cho câu Giải nhanh của em.

- Nêu ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.

- Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn có vai trò như thế nào đối với triều đại nhà Trần và lịch sử dân tộc thế kỉ XIII?

Giải nhanh:

1. Vai trò của Hưng Đạo Đại Vương:

   - Là chỉ huy chủ đạo trong các cuộc kháng chiến quyết liệt chống lại quân Mông - Nguyên vào năm 1285 và 1288.

   - Được biết đến với chiến lược tài tình và sự đoàn kết toàn dân, ông đặt nền móng cho chiến thắng của Đại Việt.

2. Ý nghĩa lịch sử của các cuộc kháng chiến:

   - Bảo vệ thành công độc lập và chủ quyền của Đại Việt, mở ra thời kỳ thái bình dài lâu.

   - Ngăn chặn sự mở rộng của quân Mông - Nguyên đến các nước Đông Nam Á và Nhật Bản.

   - Khẳng định tinh thần quyết chiến của dân tộc Việt Nam và để lại nhiều bài học quý giá về khối đoàn kết quân dân.

3. Tầm quan trọng của Hưng Đạo Đại Vương:

   - Chiến lược của ông là nền móng của nghệ thuật quân sự Việt Nam từ thời Trần đến ngày nay.

   - Ông được coi là biểu tượng của sự trí tuệ chiến lược và lòng yêu nước sâu sắc trong lịch sử quân sự Việt Nam.

Những điểm trên giúp tóm tắt vai trò quan trọng và ý nghĩa lịch sử của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn một cách ngắn gọn và rõ ràng.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Từ thông tin trong bài, em hãy điền các trận đánh tiêu biểu vào các ô trống tương ứng với từng cuộc kháng chiến. 

Giải nhanh:

Câu 2: Từ kiến thức đã học, em hãy đánh giá vai trò của Trần Thủ Độ và Trần Hưng Đạo trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông - Nguyên.

Giải nhanh:

1. Vai trò của Trần Thủ Độ:

   - Là Tổng chỉ huy trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ vào năm 1258.

   - Đưa ra mưu lược đúng đắn và lãnh đạo chiến dịch thành công, khích lệ tinh thần binh sĩ và vua Trần Thái Tông.

2. Vai trò của Trần Hưng Đạo:

   - Là lãnh đạo quân đội trong cả ba cuộc kháng chiến.

   - Đứng đầu chiến dịch chặn đánh địch, đưa ra các kế hoạch chiến lược thông minh, giúp giành thắng lợi.

   - Góp phần xây dựng khối đoàn kết toàn dân quan trọng cho sự thành công của cuộc kháng chiến.

Bằng cách này, ta tóm tắt hai vai trò quan trọng của Trần Thủ Độ và Trần Hưng Đạo trong các cuộc kháng chiến một cách ngắn gọn và súc tích.

Câu 3: Theo em, nhân tố quyết định tạo nên chiến thắng trong các cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên là gì? Nhân tố đó được kế thừa và phát huy như thế nào trong thời bình?

Giải nhanh:

Theo em, lòng yêu nước đóng vai trò quan trọng trong các cuộc kháng chiến chống lại quân xâm lược Mông - Nguyên. Suốt hàng ngàn năm lịch sử, yêu nước đã trở thành giá trị truyền thống quan trọng của dân tộc Việt Nam. Nó được hình thành và nuôi dưỡng bởi những người dân nông nghiệp, luôn đoàn kết và giúp đỡ nhau để chống lại thiên tai, kẻ thù và dịch bệnh.

Tình yêu nước không chỉ là lòng yêu thương đối với con người, đồng bào và truyền thống văn hóa, mà còn bao gồm lòng yêu Đảng, lý tưởng chủ nghĩa xã hội, mong muốn xây dựng đất nước giàu mạnh, hạnh phúc, duy trì độc lập, chủ quyền và một môi trường hòa bình, ổn định để phát triển bền vững.

Việc tuyên truyền và lan tỏa tinh thần yêu nước cho mọi người dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần vào thành công của việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tế cho thấy, tinh thần này không chỉ tồn tại trong nhận thức mà còn được thể hiện qua hành động, từ các phong trào thi đua yêu nước thiết thực ở mọi lĩnh vực, mọi cấp và mọi địa phương trên toàn quốc.

Đặc biệt, trong những thời điểm khó khăn như cuộc chiến chống dịch Covid-19, các y, bác sĩ, chiến sĩ quân đội cùng với sự đoàn kết của toàn bộ hệ thống chính trị và mọi người dân đã chung tay góp sức, không để bất kỳ ai bị bỏ lại phía sau, thể hiện rõ nhất tinh thần yêu nước sâu sắc của người Việt Nam.