BÀI 11. KHÁI QUÁT VỀ ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ X ĐẾ NỬA ĐẦU THẾ KỈ XVI

1. Quá trình hình thành và phát triển của các vương quốc phong kiến Đông Nam Á

Câu 1: Dựa vào lược đồ 11.1, 11.2 và thông tin trong bài, em hãy mô tả quá trình hình thành và phát triển của các quốc gia Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI.

Giải nhanh:

- Thế kỉ X: Nhà nước độc lập thống nhất của người Việt được thành lập, các vương quốc Cam-pu-chia, Pa-gan, Sri Vi-giay-a bước vào thời kỳ thống nhất và phát triển.

- Thế kỉ XIII:

  + Đại Việt chống lại xâm lược của quân Mông - Nguyên và bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ.

  + Xuất hiện các quốc gia nói tiếng Thái như Su-khô-thay, A-út-thay-a ở lưu vực sông Mê Kong.

  + Vương quốc Mô-giô-pa-hit ra đời và thống nhất nhiều đảo thuộc In-đô-nê-xi-a ngày nay.

- Đầu thế kỉ XV: Vương quốc Ma-lắc-ca được thành lập từ sự phân liệt của Mô-giô-pa-hit và phát triển thịnh vượng trong thời kỳ sau này.

- Nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI là thời kỳ phát triển kinh tế khu vực:

  + Các quốc gia nông nghiệp phát triển như A-út-thay-a, Cam-pu-chia, Đại Việt.

  + Các quốc gia thương mại biển mạnh mẽ như Mô-giô-pa-hit, Ma-lắc-ca...

2. Những thành tựu văn hóa tiêu biểu

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài và các tư liệu 11.5, 11.6, em hãy trình bày những thành tựu văn hoá tiêu biểu của Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI và rút ra nhận xét.

Giải nhanh:

- Về tôn giáo:

  + Phật giáo phát triển rực rỡ ở vương quốc Pa-gan, Đại Việt, các vương quốc nói tiếng Thái và Cam-pu-chia.

  + Thế kỉ XIII, Hồi giáo bắt đầu du nhập vào Đông Nam Á và trở thành quốc giáo của nhiều vương quốc vùng hải đảo.

- Về văn học, chữ viết:

  + Chữ viết xuất hiện sớm tạo cơ sở cho sự phát triển của văn học, sử học.

  + Nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng như "Đám cưới A-rơ-giu-na" của nhà thơ Kan-va từ Ja-va (thế kỉ XI), "Đại Việt sử ký" của Lê Văn Hưu (thế kỉ XIII), sử thi "Na-ga-ra-kri-ta-ga-ma" của Mô-giô-pa-hit (thế kỉ XIV), "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi (thế kỉ XV).

- Về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc:

  + Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng như Pa-gan ở Myanmar, Ăng-co và Thăng Long ở Việt Nam.

  + Các kiệt tác nghệ thuật điêu khắc gỗ của Đại Việt, điêu khắc đá của Cam-pu-chia, và những bức bích hoạ màu sắc rực rỡ trên những ngôi chùa Pa-gan vào các thế kỉ XII - XIII.

Nhận xét: Nền văn hoá của các quốc gia Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI được hình thành với sự phát triển của các quốc gia dân tộc riêng biệt, đóng góp vào nền văn hoá đa dạng và độc đáo của nhân loại.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao thế kỉ XIII là một mốc quan trọng trong giai đoạn lịch sử Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI?

Giải nhanh:

- Đại Việt chặn đứng cuộc xâm lược của quân Mông - Nguyên và bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ. Điều này đã ngăn chặn chính sách bành trướng của Mông Cổ, đồng thời củng cố chủ quyền và phát triển Đại Việt.

- Đông Nam Á xuất hiện các quốc gia nói tiếng Thái như Su-khô-thay, A-út-thay-a ở lưu vực sông Mê Kong.

- Vùng hải đảo, vương quốc Mô-giô-pa-hit ra đời và thống nhất phần lớn các đảo thuộc In-đô-nê-xi-a ngày nay.

Câu 2: Tìm hiểu từ sách, báo và internet một thành tựu văn hoá tiêu biểu của các nước Đông Nam Á thời kì này mà em ấn tượng nhẩt và giới thiệu thành tựu đó.

Giải nhanh:

Tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi là một áng văn bất hủ của dân tộc Việt Nam, viết vào năm 1428 sau chiến thắng của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Được thừa lệnh từ vua Lê Lợi, tác phẩm này tỏ ra là một tuyên ngôn độc lập về chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, chỉ trích tàn bạo của quân xâm lược và ca ngợi chiến công của khởi nghĩa Lam Sơn. Nó thể hiện sức mạnh và tư tưởng yêu nước, khẳng định tinh thần dân tộc và tư tưởng chính nghĩa trong bình an và chiến tranh.

Câu 3: Kể tên các quốc gia trong giai đoạn từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI à tiền thân của các quốc gia Đông Nam Á ngày nay.

Giải nhanh:

- Thế kỉ X đến thế kỉ XIII:

+ Pa-gan: Mi-an-ma ngày nay

+ Đại Việt: Việt Nam

+ Ha-ri-pun-giay-a: Thái Lan

+ Sri Vi-giay-a: In-đô-nê-xi-a

+ Chăm pa: miền Trung Việt Nam

- Thế kỉ XIII đến thế kỉ XV:

+ Ton-gu: Mi-an-ma

+ Lan xang: Lào

+ Đại Việt: Việt Nam

+ Chăm pa: miền trung Việt Nam

+ Su-khô-thay A-út-thay-a: Thái Lan

+ Ma-lắc-ca: Ma-lai-xi-a

+ Mô-giô-pa-hit: In-đô-nê-xi-a