BÀI 19. KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418- 1427)

1. Một số sự kiện tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

Câu 1: Vì sao anh hùng hào kiệt khắp nơi tụ về Lam Sơn? Mục đích của họ là gì? Đọc thêm tư liệu 19.2 cho câu Giải rút gọn của em.

Giải rút gọn:

- Sau khi chiếm được nước ta, nhà Minh thiết lập bộ máy cai trị, đàn áp các cuộc khởi nghĩa của ta. Lê Lợi, một hào trưởng vùng Lam Sơn đã tích trữ lương thực, vũ khí chờ đợi thời cơ khởi nghĩa và bí mật tập hợp những người cùng chí hướng. 

- Các anh hùng hào kiệt khắp nơi tụ nghĩa về Lam Sơn để cùng nhau tập hợp, liên kết lại để khởi nghĩa chống lại quân minh, giành lại độc lập cho đất nước.

Câu 2: Trình bày những khó khăn của khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa.

Giải rút gọn:

+ Nghĩa quân Lam Sơn nhiều lần bị quân Minh tấn công, bao vây phải 3 lần rút lên núi Chí Linh (Thanh Hóa) cố thủ.

+ Nghĩa quân Lam Sơn nhiều lần lâm vào cảnh đói rét, thiếu lương thực, chủ tướng Lê Lợi phải cho giết cả voi, ngựa chiến để nuôi quân.

Câu 3: Khai thác tư liệu 19.3 và cho biết tại sao Nguyễn Chích đề xuất kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động chính của nghĩa quân vào Nghệ An? Kế hoạch đó đem lại kết quả như thế nào?

Giải rút gọn:

* Nguyễn Chích đề xuất kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động chính của nghĩa quân vào Nghệ An vì:

- Nghệ An là nơi hiểm yếu, đất rộng người đông…

- Chiếm giữ được Nghệ An để làm đất đứng chân để quay ra đánh Đông Đô thì có thể giành thắng lợi

* Kết quả:  nghĩa quân đã giải phóng một vùng rộng lớn từ Thanh Hóa vào đến đèo hải Vân.

Câu 4: Dựa vào lược đồ 19.4, 19.5 và thông tin trong bài, em hãy trình bày tóm tắt diễn biến trận Tốt Động - Chúc Động và trận Chi Lăng - Xương Giang.

Giải rút gọn:

* Chiến thắng Tốt Động - Chúc Động

- Tháng 11 - 1426, Vương Thông chỉ huy viện binh kéo đến Đông Quan, mở cuộc tấn công đánh vào Cao Bộ, nơi quân chủ lực Lam Sơn đóng giữ.

- Nghĩa quân bố trí mai phục ở Tốt Động và Chúc Động

- Nghĩa quân thừa thắng vây hãm Đông Quan và giải phóng nhiều châu, huyện

* Chiến thắng Chi Lăng - Xương Giang

- Tháng 10 - 1427, vua Minh lệnh cho Liễu Thăng và Mộc Thạnh dẫn 15 vạn quân chia thành 2 ngả, tiến vào nước ta cứu viện cho Vương Thông.

- Tại Chi Lăng, quân Minh rơi vào trận địa phục kích của nghĩa quân

- Số quân còn lại rút chạy về Xương Giang, cũng bị truy đuổi và tiêu diệt.

- Nghe tin Liễu Thăng tử trận, Mộc Thạnh vội vã cho quân rút về nước.

2. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử

Câu 1: 

- Giải thích nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

- Hãy trình bày ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Giải rút gọn:

- Nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

+ Do tinh thần yêu nước, đoàn kết của cả dân tộc.

+ Những người lãnh đạo khởi nghĩa đã đề ra đường lối chiến lược đúng đắn.

- Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn: Khởi nghĩa đã lật đổ được ách thống trị tàn bạo của nhà Minh, mở ra thời kì phát triển mới của Đại Việt.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy xác định thời gian, ý nghĩa của những sự kiện tiêu biểu trong khởi nghĩa Lam Sơn theo bảng sau:

Giải rút gọn

Câu 2: Kể tên các vị anh hùng trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.Sưu tầm tài liệu và viết 1 đoạn văn ngắn kể về người anh hùng mà em có ấn tượng nhất.

Giải rút gọn:

Các vị anh hùng trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn: Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Lê Lai, Nguyễn Biểu, ...

Giới thiệu về Nguyễn Trãi

- Nguyễn Trãi (1380 – 1442), hiệu là Ức Trai, quê gốc ở làng Chi Ngại (Chí Linh, Hải Dương) sau dời về Nhị Khê.

- Năm 1400, Nguyễn Trãi Đỗ Thái học sinh và hai cha con cùng làm quan dưới triều Hồ. - Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta, Nguyễn Phi Khanh bị quân Minh đưa sang Trung Quốc. 

- Sau khi khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, nhà Lê được thành lập. Nguyễn Trãi hăm hở tham gia vào công cuộc xây dựng lại đất nước. Nhưng rồi những mâu thuẫn trong nội bộ triều đình phong kiến dẫn đến việc sát hại các công thần, bản thân Nguyễn Trãi bị oan, bị bắt giam. Sau đó ông được tha nhưng không còn được tin dùng như trước.

- Năm 1439, Nguyễn Trãi xin về ở ẩn tại Côn Sơn. Năm 1440, ông lại được Lê Thái Tông mời ra làm việc giúp nước. Năm 1442, giữa lúc Nguyễn Trãi đang gánh vác trọng trách với dân với nước thì oan án Lệ Chi viên bỗng đổ ập xuống gia đình, dòng họ. Năm 1464, Lê Thánh tông Minh oan cho Nguyễn Trãi sau đó cho sưu tầm lại thơ văn của ông và tìm con cháu còn sống thì bổ làm quan.

- Nguyễn Trãi là một bậc anh hùng dân tộc một nhà văn hóa lớn năm 1980 tổ chức giáo dục khoa học và văn hóa Liên hợp Quốc đã công nhận Nguyễn Trãi là danh nhân văn hóa thế giới.