BÀI 18. NHÀ HỒ VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MINH (1400- 1407)

1. Nhà Hồ thành lập

Câu 1: Nhà Hồ được thành lập như thế nào?

Giải rút gọn:

- Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào thời kì khủng hoảng. 

- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu.

2. Cải cách của Hồ Quý Ly

Câu 1: Nêu những nội dung chính trong cải cách của Hồ Quý Ly.

Giải rút gọn:

* Chính trị - Hành chính:

- Thống nhất bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương. 

- Thông qua thi cử, tuyển chọn người đỗ đạt, bổ nhiệm làm quan.

- Dời đô về thành An Tôn (thành Tây Đô, Thanh Hóa)

* Kinh tế - Tài chính

- Ban hành tiền giấy (Thông bảo hội sao). 

- Ban hành chính sách hạn nô và hạn điền.

- Ban hành chính sách thuế mới.

*Quân sự - Quốc phòng

- Chỉnh đốn lại quân đội, xây dựng tuyến phòng thủ, ...

- Chú trọng chế tạo nhiều vũ khí mới: súng thần cơ, ...

* Văn hoá - Giáo dục

- Chấn chỉnh lại Phật giáo, đề cao Nho giáo thực dụng.

- Lần đầu tiên dùng chữ Nôm để chấn hưng văn hoá dân tộc. 

Câu 2: Những cải cách của Hồ Quý Ly đã tác động thế nào đến xã hội đương thời? Tham khảo thêm tư liệu 18.4 cho câu Giải rút gọn của em.

Giải rút gọn:

- Giải quyết những khủng hoảng xã hội cuối thời Trần

- Loại bỏ bớt những quý tộc bất tài, bổ sung đội ngũ Nho sĩ mới.

- Hạn chế được nạn tập trung ruộng đất và tăng cường sức mạnh quân sự của đất nước.

3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1406 - 1407)

Câu 1: Mô tả những nét chính về cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân xâm lược Minh.

Giải rút gọn:

- Tháng 11 - 1406, lấy cớ “phù Trần, diệt Hồ”, hơn 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy tiến vào nước ta.

- Tháng 1 - 1407, nhiều trận chiến ác liệt giữa hai bên diễn ra trước thành Đa Bang.

- Cuối cùng, thành Đa Bang thất thủ, Đông Đô sau đó cũng nhanh chóng bị chiếm.

- Tháng 6 - 1407, Hồ Quý Ly và các con bị bắt. 

=> Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh của nhà Hồ hoàn toàn thất bại.

Câu 2: 

- Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhà Hồ bị thất bại nhanh chóng?

- Em có suy nghĩ gì về câu nói của Hồ Nguyên Trừng: "Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo"?

Giải rút gọn:

Cuộc kháng chiến của nhà Hồ nhanh chóng thất bại vì:

- Do nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần nên không được lòng dân.

- Khi lên ngôi, tình hình đất nước chưa ổn định.

Câu nói của Hồ Nguyên Trừng có nghĩa là điều quan trọng nhất để kháng chiến thắng lợi đó là được sự ủng hộ của nhân dân, nếu lòng dân không theo thì có đánh cũng thất bại.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Hoàn thành sơ đồ tư duy theo yêu cầu bên cạnh về những cải cách của Hồ Quý Ly.

Giải rút gọn:

Câu 2: Lập niên biểu những sự kiện tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.

Giải rút gọn:

Câu 3: Năm 2011, tổ chức UNESCO đã công nhận một công trình kiến trúc thời nhà Hồ là Di sản văn hoá thế giới. Theo em, đó là công trình nào? Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, em hãy viết một bài giới thiệu về công trình đó.

Giải rút gọn:

- Công trình kiến trúc thời nhà Hồ được được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới năm 2011 đó là: Thành nhà Hồ

- Giới thiệu về thành nhà Hồ

+ Thành nhà Hồ bắt đầu khởi công vào mùa xuân năm Đinh Sửu. Mục đích của việc xây thành này là để buộc vua Trần phải dời kinh đô từ Thăng Long về Thanh Hóa, nhằm lật đổ triều Trần.

+ Đến năm 1400, Hồ Quý Ly lên ngôi vua, lấy quốc hiệu là Đại Ngu. Thành nhà Hồ chính thức trở thành kinh đô của triều đại mới. Thành nhà Hồ được xây dựng chỉ trong vòng 3 tháng, sau đó được tiếp tục hoàn thiện cho đến năm 1402.

+ Thành nhà Hồ bao gồm: Thành nội, hào thành, La thành và Đàn thế Nam Giao

+ Di tích thành nhà Hồ đã được Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích cấp quốc gia, có giá trị đặc biệt quan trọng của dân tộc vào năm 1962. 

+ Ngày 27 tháng 6 năm 2011, tổ chức UNESCO đã chính thức công nhận thành nhà Hồ di sản văn hoá thế giới.