PHẦN KHỞI ĐỘNG

Câu 1: Sắp xếp các từ sau thành câu tục ngữ:

hiền        lành           ở            gặp

Trả lời: 

Ở hiền gặp lành

Câu 2: Cho biết câu tục ngữ khuyên chúng ta điều gì?

Trả lời: 

Câu tục ngữ khuyên ta hãy sống, đối xử với người khác hiền lành, lương thiện, không làm điều ác thì những điều may mắn, tốt đẹp cũng sẽ đến với chúng ta.

PHẦN KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

PHẦN ĐỌC

1. Đọc bài thơ: Nàng tiên Ốc – Nguyễn Thị Thanh Nhàn

Câu 1: Bà cụ đã làm gì khi bắt được con ốc? Vì sao?

Trả lời: 

Khi bắt được con ốc bà giữ lại không bán con ốc và thả nó vào chum vì thấy con ốc này đẹp, vỏ xanh biêng biếc không giống như những con ốc khác.

Câu 2: Từ khi bắt được ốc, những chuyện lạ gì đã xảy ra trong ngôi nhà của bà?

Trả lời: 

Từ khi bắt được ốc thì sân nhà sạch sẽ, đàn lợn đã được ăn, cơm nước nấu tinh tươm, vườn rau đã cỏ sạch.

Câu 3: Hành động “đập vỡ vỏ ốc xanh” và “ôm lấy nàng tiên" của bà cụ thể hiện điều gì?

Trả lời: 

Hành động “đập vỡ vỏ ốc xanh” và “ôm lấy nàng tiên” thể hiện bà không muốn nàng tiên Ốc sống trong vỏ ốc nữa mà muốn nàng sống cùng bà như một đứa con.

Câu 4: Theo em, cách kể chuyện của tác giả có gì thú vị?

Trả lời: 

Tác giả lựa chọn cách kể chuyện bằng thơ giúp cho câu chuyện có tính nhịp điệu hơn, ngắn gọn hơn nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ nội dung.

2. Đọc mở rộng: Sinh hoạt câu lạc bộ đọc sách

Chủ điểm: Vòng tay thân ái

a. Tìm đọc một bài thơ hoặc một đoạn lời bài hát viết về:

• Tình cảm, sự gắn bó với thiên nhiên.

• Tình cảm với con người.

• ...

Trả lời: 

CON LÀ NGUỒN HẠNH PHÚC ĐẦU TIÊN

                    Tác giả: Hoàng Kim

Mẹ đi về quê ngoại để sinh con

Trời tháng Sáu xanh một màu thương nhớ

Ba mong con mấy đêm liền không ngủ

Ngày hai mươi con khóc chào đời.

Con mang về Ba Mẹ một nguồn vui

Hạnh phúc trăm năm, niềm ao ước lớn

Mong mỏi chứa chan, tình yêu trọn vẹn

Bao yêu thương âu yếm rộn trong lòng.

Ba vui mừng chọn đặt tên con

Cặp tên đẹp giữa muôn ngàn từ ngữ

Cái tên vì con mà thành rực rỡ

Con hãy làm tên đẹp hóa bài ca.

Con Tố Nguyên của Mẹ và Ba

Hoàng Tố Nguyên ngân nga niềm hạnh phúc

Mẹ cùng con

Thủy Nguyên thành chữ kép

Con là nguồn hạnh phúc đầu tiên

b. Ghi chép những từ ngữ, hình ảnh đẹp và nội dung, ý nghĩa của bài thơ hoặc đoạn lời bài hát vào Nhật ký đọc sách.

Trả lời: 

• Nội dung: Bài thơ nói về niềm hạnh phúc của tác giả khi đứa con của mình ra đời.

• Ý nghĩa: Con cái chính là niềm hạnh phúc lớn nhất, là niềm mong mỏi, hi vọng của ba mẹ.

• Hình ảnh đẹp: Mong mỏi chứa chan, tình yêu trọn vẹn; Cặp tên đẹp giữa muôn ngàn từ ngữ; Con là nguồn hạnh phúc đầu tiên;...

c. Cùng bạn chia sẻ:

• Bài thơ hoặc đoạn lời bài hát đã đọc.

• Nhật ký đọc sách.

Trả lời: 

Học sinh tự cùng bạn chia sẻ

d. Thi nghệ sĩ nhí: Đọc và chia sẻ tình cảm, suy nghĩ của em sau khi đọc bài thơ hoặc lời bài hát.

Trả lời: 

     Tình yêu của cha mẹ lớn lao biết bao? Đó là lý do vì sao chúng ta cần giữ gìn tình cảm tốt đẹp với cha mẹ. Chúng ta hãy tích cực nói rằng mình càng yêu cha mẹ nhiều hơn, và luôn cố gắng sống thật tốt để cha mẹ tự hào. Bản thân em nhận thức được điều này. Chính vì vậy em luôn cố gắng chăm chỉ học tập, rèn luyện đạo đức tốt và giúp đỡ việc nhà. Bằng cách này, cha mẹ có thể tự hào về em và giảm bớt căng thẳng hàng ngày.

PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Trạng ngữ chỉ phương tiện

Câu 1: Xác định trạng ngữ trong mỗi câu dưới đây và cho biết trạng ngữ bổ sung ý nghĩa gì cho câu.

a. Bằng lời ru ngọt ngào, bà đã đưa tôi vào giấc ngủ.

b. Với hai màu vàng và xanh, họa sĩ đã vẽ nên bức tranh mùa thu rất đẹp.

c. Bằng thuyền buồm, ông Ma-gien-lăng và đoàn thủy thủ đã đi vòng quanh thế giới.

d. Với rất nhiều nghiên cứu, tìm tòi, khám phá, thực nghiệm,... con người đã lên được mặt trăng.

Trả lời: 

a. TN: Bằng lời ru ngọt ngào 

Giải thích bà đã đưa tôi vào giấc ngủ bằng gì.

b. TN: Với hai màu vàng và xanh 

Giải thích họa sĩ đã vẽ nên bức tranh mùa thu rất đẹp bằng gì.

c. TN: Bằng thuyền buồm

Giải thích ông Ma-gien-lăng và đoàn thủy thủ đã đi vòng quanh thế giới bằng gì.

d. TN: Với rất nhiều nghiên cứu, tìm tòi, khám phá, thực nghiệm

Giải thích làm thế nào con người đã lên được mặt trăng.

Câu 2: Tìm trạng ngữ chỉ phương tiện phù hợp thay cho * trong mỗi câu sau:

a. *, bố đưa đón tôi đi học mỗi ngày.

b. *, thầy giáo đọc cho chúng tôi nghe câu chuyện "Cậu bé gặt gió".

Trả lời: 

a. Bằng chiếc xe cúp cũ kĩ,...

b. Bằng giọng nói truyền cảm,...

Câu 3: Tìm chủ ngữ và vị ngữ phù hợp thay cho * để tạo thành câu có trạng ngữ chỉ phương tiện:

a. Với đôi bàn tay khéo léo, *

b. Bằng một điệu múa dân tộc độc đáo, *

Trả lời: 

a. ..., người nghệ nhân ấy đã tạo ra một tác phẩm thật đẹp.

b. ..., cô gái đã thu hút mọi ánh nhìn.

Câu 4: Đặt 2 - 3 câu ta hoạt động hoặc thói quen của một con vật mà em thích, trong đó có một câu sử dụng trạng ngữ chỉ phương tiện.

Trả lời: 

• Bằng những bước đi nhẹ nhàng, chú mèo đã tóm gọn được con chuột.

• Bằng những đệm thịt dưới lòng bàn chân, chú mèo có thể bước đi vô cùng nhẹ nhàng. 

PHẦN VIẾT 

Luyện tập viết đoạn văn cho bài văn miêu tả con vật

Câu 1: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Cả đàn nai đi nhanh xuống suối. Xuống đến suối, việc đầu tiên là chúng uống một bụng nước thật hả hê. Hai cánh mũi phập phồng, cái mõm đen kịt nhệu nhạo nhai, như lựa từng miếng nước ngon lành, đầy thích thú. Sau đó cả đàn từ từ lội xuống giữa suối. Bao giờ nước vừa xâm xấp  chớm đến bụng thì chúng dừng lại.

Theo Vi Hồng, Hồ Thủy Giang

a. Đoạn văn tả con vật nào?

b. Tác giả chọn tả hoạt động nào của con vật?

c. Khi thực hiện hành động đó, đặc điểm hình dáng của con vật có gì đáng chú ý?

Trả lời: 

a. Đoạn văn tả con Nai

b. Tác giả tả hoạt động ra suối uống nước của con nai.

c. Đặc điểm của con nai khi uống nước: Hai cánh mũi phập phồng, cái mõm đen kịt nhệu nhạo nhai.

Câu 2: Dựa vào dàn ý trang 114 (Tiếng Việt 4, tập hai). Viết đoạn văn tả hoạt động hoặc thói quen của một con vật sống trong môi trường tự nhiên mà em thích.

Gợi ý: 

     Chú thỏ có miệng rất nhỏ, nhưng lực cắn thì không hề nhỏ đâu nhé! To nhất là hai chiếc răng cửa cứng khỏe, chuyên găm lên thức ăn để cắn xuống. Mỗi khi mẹ em cho rau má, rau khoai vào chuồng chú chạy lon ton đến nhai ngon lành. Cũng như bao chú thỏ khác, chú thỏ của em rất thích ăn cà rốt. Hễ có cà rốt cho vào, bằng hàm răng sắc bén của mình chỉ một nhoáng là chú đã gặm hết cả củ. Thỏ ăn suốt ngày, vì vậy việc vệ sinh chuồng rất quan trọng. Mẹ em nói nếu không cẩn thận thỏ sẽ ốm mà chết.

Câu 3: Đọc lại và chỉnh sửa đọna văn của em

Trả lời:

Học sinh tự đọc và chỉnh sửa

Câu 4: Chia sẻ với bạn điều em thích ở đoạn văn của mình.

Trả lời: 

Ví dụ: Với đoạn văn tả con chim

Từ ngữ gợi tả: cái mỏ hồng hồng.

Hình ảnh so sánh: há thật rộng để chờ mồi như đứa trẻ đói lòng đang chờ bầu sữa mẹ; Chim mẹ rỉa lông cho con như người mẹ âu yếm con mình.

PHẦN VẬN DỤNG

Câu hỏi: Kể lại câu chuyện "Nàng tiên Ốc" bằng lời của em

Gợi ý: 

      Ngày xửa ngày xưa, ở làng nọ có một bà lão nghèo, cô đơn, không có con cái nương tựa. Hằng ngày bà phải ra đồng để mò cua bắt ốc kiếm tiền sinh sống. 

      Một hôm, bà lão đi ra đồng và bắt được một con ốc xinh xắn. Con ốc trông rất lạ, không giống với các con ốc khác, vỏ ốc có màu xanh biếc. Thấy con ốc đẹp, bà quyết định giữ lại, đem thả vào chum nước. Bất ngờ từ hôm đó, ngày nào bà đi làm về cũng thấy nhiều chuyện khác lạ. Nhà cửa thì sạch sẽ, ngăn nắp, cơm nước đã nấu sẵn. Lợn trong chuồng, con nào con nấy đều được ăn no nê. Ngoài vườn, cỏ được dọn sạch, cây cối được tưới nước tươi tốt. Bà lão ngạc nhiên lắm. Thế rồi bà quyết định theo dõi sự việc thế nào.

      Hôm ấy, bà lão vẫn ra đồng như thường lệ. Nhưng đến giữa buổi thì bà quay về. Bà nấp phía sau cánh cửa để xem điều kì lạ từ đâu mà có. Bỗng nhiên, bà nhìn thấy từ trong chum nước một nàng tiên tuyệt đẹp bước ra. Khuôn mặt nàng tròn trĩnh, trắng và dịu dàng như ánh trăng rằm.

      Trong bộ váy màu xanh biếc, nàng đi lại thật nhẹ nhàng và uyển chuyển. Đôi bàn tay búp măng làm mọi việc nhanh thoăn thoắt: quét nhà, quét sân, nhổ cỏ... Như hiểu ra mọi chuyện, bà lão rón rén đến gần chum nước, đập vỡ vỏ ốc. Bà chạy đến ôm chầm lấy nàng tiên và nói:

- Cảm ơn con! Con đến giúp già đấy ư! Con hãy ở lại đây với già nhé!

      Nàng tiên xúc động nói:

- Thưa mẹ! Con phải cảm ơn công cứu mạng của mẹ mới đúng.

      Kể từ đó, bà cụ và nàng tiên sống hạnh phúc như hai mẹ con ruột thịt bên nhau dưới mái túp lều nghèo.