Nội dung bài viết gồm 2 phần:

• Ôn tập lý thuyết
• Hướng dẫn giải bài tập sgk

A. LÝ THUYẾT

1. Các định nghĩa

• Anđehit là HCHC mà phân tử có nhóm - CHO liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro.
• Xeton là HCHC mà phân tử có nhóm chức -C(=O)- liên kết trực tiếp với 2 nguyên tử C.
• Axit cac boxylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro.

2. Tính chất

a) Andehit có tính khử và tính oxi hóa

Tính oxi hóa : RCHO + H₂ $\overset{t^{o}, Ni}{\rightarrow}$ RCH₂OH

Tính khử: RCHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O $\overset{t^{o}}{\rightarrow}$ RCOONH₄ + NH₄NO₃ + 2Ag↓

b) Xeton có tính oxi hóa

R-CO-R’ + H₂ $\overset{t^{o}, Ni}{\rightarrow}$ R-CHOH-R’

c) Axit cacboxylic có tính chất chung của axit

• Trong dung dịch phân li:

RCOOH ⥩ RCOO^- + H⁺

• Tác dụng với bazo, oxit bazo, dung dịch muối và kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động của kim loại.
• Tác dụng vơi ancol tạo thành este:

RCOOH + R’OH ⥩(H⁺ ,t^o) RCOOR’ + H₂O

2. Điều chế

a) Điều chế andehit, xeton

• Oxi hóa ancol bậc 1 thu được andehit:

RCH₂OH + CuO $\overset{t^{o}}{\rightarrow}$ RCHO + Cu + H_2­O 

• Oxi hóa etilen đển sản xuất andehit axetic:

2CH₂=CH₂ +  O₂ $\overset{t^{o}, xt}{\rightarrow}$ 2CH₃CHO

• Oxi hóa ancol bậc 2 thu được xeton:

R-CH(OH)-R’ + CuO $\overset{t^{o}}{\rightarrow}$ R-CO-R’ + Cu + H₂O

b) Điều chế axit cacboxylic

• Oxi hóa không hoàn toàn andehit:

2RCHO + O₂  $\overset{t^{o}, xt}{\rightarrow}$ 2RCOOH

• Oxi hóa cắt mạch ankan:

R-CH₂-CH₂-R¹ + O₂ $\overset{t^{o}, xt}{\rightarrow}$R-COOH + R^1-COOH +2H₂O

• Lên men ancol etylic bằng men giấm để điều chế axit axetic:

C₂H₅OH + O₂→ CH₃COOH + H₂O(xt: men giấm)

• Sản xuất từ metanol:

CH₃OH + CO $\overset{t^{o}, xt}{\rightarrow}$ CH₃COOH