A - Kiến thức trọng tâm

I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch chất điện li

1.Phản ứng tạo thành kết tủa

• Phương trình ion rút gọn cho biết bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li.
• Cách chuyển phương trình dưới dạng phân tử thành phương trình ion rút gọn như sau
• Chuyển tất cả chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion.
• Các chất khí, kết tủa, điện li yếu để nguyên dưới dạng phân tử.

Ví dụ: 2Na⁺ + SO₄^2- + Ba²⁺ + Cl^- → BaSO₄↓ + 2Na+ + 2Cl^-

Rút gọn: Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄↓

• Muốn điều chế kết tủa BaSO₄ cần trộn hai dung dịch một dung dịch chứa Ba²⁺ , dung dịch kia chứa SO₄^2-

2.Phản ứng tạo thành chất điện li yếu

a.Phản ứng tạo thành nước

• Phương trình ion thu gọn

H⁺ + OH^- → H₂O

Ví dụ: NaOH + HCl → NaCl + H2O

• Phản ứng giữa dung dịch axit và hidroxit có tính bazơ rất dễ xảy ra vì tạo thành nước.

b.Phản ứng tạo thành axit yếu

• Trong dung dịch ion H⁺ sẽ kết hợp với các ion có tính bazơ yếu để tạo thành axit yếu

Ví dụ: HCl và CH₃COONa  ta được phương trình ion thu gọn:

H⁺ + CH₃COO^- → CH₃COONa

2.Phản ứng tạo thành chất khí

• Phản ứng giữa muối cacbonat và dung dịch axit rất dễ xảy ra vì vừa tạo thành chất điện li yếu là H₂O , vừa tạo ra chất khí CO₂ tách khỏi môi trường phản ứng
• Phương trình ion thu gọn:

2H⁺ + CO₃^2- → CO₂ + H₂O

II.Kết luận

1. Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.
2. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành ít nhất một trong các chất sau:

• Chất kết tủa.
• Chất điện li yếu.
• Chất khí.