BÀI 5: VĂN BẢN THÔNG TIN

THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU:

NHỮNG NÉT ĐẶC SẮC TRÊN “ĐẤT VẬT” BẮC GIANG

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU:

Câu 1: “Sới vật” là gì? Ý nghĩa của sới vật hình tròn đặt trước sân đình hình vuông là gì?

Giải nhanh:

• “Sới vật” là sàn đấu nơi diễn ra trận đấu vật.
• Sới vật hình tròn được đặt trước sân đình hình vuông mang tính biểu tượng cao, vì hình tròn tượng trưng cho trời và tính dương, còn hình vuông tượng trưng cho đất và tính âm. Hai hình dạng kết hợp tạo thành trời đất, âm dương toàn vẹn. Mặt khác, các đô vật nam trên sới cũng tượng trưng cho phần dương, qua đó người dân mong cho dương thịnh để mùa màng tươi tốt.

Câu 2: Nghi thức “xe đài” ở hội vật Bắc Giang có gì đặc sắc?

Giải nhanh:

Hội vật ở mỗi vùng đều có động tác “xe đài” đặc trưng. Ở hội vật Bắc Giang, đô vật “xe đài” theo các tư thế như “đại bàng tung cánh”, “sư tử vờn cầu” hoặc uốn lượn như “dòng sông Cầu” và “dòng sông Thương”. Các tư thế xe đài gắn bó mật thiết với phong tục và địa lý của vùng đất.

Câu 3: Mục đích của keo vật thờ là gì?

Giải nhanh:

Keo vật thờ là hoạt động tâm linh nhằm báo cáo với thần linh về hội vật và gửi gắm nguyện ước của người dân cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Đồng thời, keo vật thờ diễn ra với những động tác chậm rãi, đẹp mắt của hai đô vật tài ba, đức độ, giúp khán giả chứng kiến nét đẹp của môn vật và biến hội vật thành cầu nối văn hóa lâu đời của dân tộc.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Nhan đề Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang cho người đọc biết gì về nội dung chính được nói tới trong văn bản? Em hãy phân biệt “sới vật” và “hội vật”.

Giải nhanh:

1. Nhan đề "Những nét đặc sắc trên 'đất vật' Bắc Giang" cho người đọc biết rằng nội dung chính của văn bản sẽ nói về hội vật tại Bắc Giang với các hoạt động độc đáo.
2. Phân biệt “sới vật” và “hội vật”:

• “Sới vật” là sàn đấu hình tròn đặt trước sân đình, dùng để diễn ra các keo vật.
• “Hội vật” là một lễ hội bao gồm phần nghi thức như “keo vật thờ” và các keo vật thi đấu, thu hút nhiều khán giả.

Câu 2: Theo văn bản, để tổ chức một hội vật, cần chuẩn bị và tiến hành những nghi lễ, nghi thức nào?

Giải nhanh:

Để tổ chức một hội vật, cần chuẩn bị hai đô vật có tiếng trong vùng, vừa tài giỏi vừa đức độ để thực hiện keo vật thờ. Keo vật thờ là phần nghi lễ mở đầu cho hội vật.

Câu 3: “Keo vật thờ” diễn ra theo trình tự như thế nào và có những quy tắc gì?

Trả lời:

Keo vật thờ diễn ra theo trình tự và quy tắc như sau:

+ Giới thiệu một cách trang trọng về hai đô vật.

+ Trống chầu vang lên lần một, hai đô vật vào tư thế chân quỳ vai sánh, hai tay chắp sườn.

+ Trống chầu vang lên lần hai, hai đô vật vừa khom lưng bái tổ vừa tiến ba bước rồi lùi ba bước.

+ Trống chầu vang lên lần ba, hai đô vật thực hiện nghi thức xe đài với động tác đặc trưng của vùng miền.

+ Keo vật thờ chính thức diễn ra, hai độ vật trình diễn các miếng đánh một cách chậm rãi, nhịp nhàng và đẹp mắt.

+ Kết thúc keo vật, cả hai cùng thua. 

Câu 4: Văn bản mang lại cho em những hiểu biết gì về hội vật? Hãy nêu một hoạt động hội thi truyền thống ở quê hương em hoặc các vùng miền khác có hình thức tương tự như hoạt động hội vật ở Bắc Giang.

Trả lời: 

Văn bản giúp em hiểu thêm về “sới vật” – sàn đấu của keo vật – cùng những ý nghĩa văn hóa ẩn sâu đằng sau nó về âm dương đất trời. Bên cạnh đó em còn được biết đến quy trình của một “keo vật thờ” vừa mang ý nghĩa tâm linh kết nối với thần linh, vừa truyền tải nét đẹp văn hóa truyền thống của đất và người.

Ở vùng cao Thanh Hóa, mỗi độ Tết đến xuân về, đồng bào dân tộc Mường, Thái lại tổ chức lễ hội tung còn. Đây là dịp đề người dân vui chơi, giao lưu kết bạn, thậm chí là giao duyên. Trước khi mở màn thi đấu, trọng tài thường là một cụ cao niên có uy tín trong vùng sẽ đặt hai quả còn to nhất lên mâm để làm lễ cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, con cháu đầy đàn. Khi phần lễ kết thúc, hai đội nam nữ sẽ mặc trang phục truyền thống để thi tung còn trên bãi cỏ rộng.