BÀI 24: ACETIC ACID

Mở đầu: Quan sát hình 24.1, mô tả và giải thích hiện tượng xảy ra. Có hiện tượng trên là do trong giấm ăn có acetic acid. Vậy acetic acid có cấu tạo như thế nào và có những tính chất gì? 

Giải nhanh:

- Acetic acid là chất lỏng không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

- Acetic acid có các tính chất chung của acid, có phản ứng tạo ra ester và phản ứng cháy.

I. CẤU TẠO PHÂN TỬ VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÝ

Câu 1: Chỉ ra những chất có đặc điểm cấu tạo tương tự cấu tạo của acetic acid trong các chất sau:

Giải nhanh: 

a và d

Câu 2: Dùng ống hút nhỏ giọt lấy khoảng 2mL acetic acid cho vào ống nghiệm. Quan sát và nêu trạng thái, màu sắc của acetic acid.

Giải nhanh:

- Trạng thái: chất lỏng

- Màu sắc: trong suốt 

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

Câu 1: Trong thí nghiệm 1, sự thay đổi màu của giấy quỳ tím chứng tỏ điều gì?

Giải nhanh:

Tính axit

Câu 2: Trong thí nghiệm 1, những dấu hiệu nào chứng tỏ acetic acid đã phản ứng với NaOH? Chất khí nào thoát ra khi cho dung dịch acetic acid vào đá vôi?

Giải nhanh:

- dd chuyển từ màu không màu hoặc màu nhạt sang màu hồng

- Khí CO2 sẽ thoát ra

Câu 3: Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi cho acetic acid tác dụng với Cu(OH)2, MgO,Fe.

Giải nhanh:

2CH3COOH + Cu(OH)2 => Cu(CH3COO)2 + 2H2O

2CH3COOH + MgO => Mg(CH3COO)2 + H2O

2CH3COOH + 2Fe => 2CH3COOFe + H2O + CO2

Câu 4: chọn các chất thích hợp để điền vào dấu ? và hoàn thành các phương trình hóa học sau

a) ? + Na2CO3 = > CH3COONa + ? + ?

b) CH3COOH + ? => (CH3COO)2Mg +H2

Giải nhanh:

a) CH3COOH + Na2CO3 => CH3COONa + H2O + CO2

b) CH3COOH + Mg(OH)2 => (CH3COO)2Mg + H2

Vận dụng: Cặn trong ấm đun nước có thành phần chính là CaCO3(hình 24.3). Có thể làm sạch cặn bằng giấm ăn. Giải thích cách làm trên, phương trình hóa học minh họa.

Giải nhanh: 

- Cặn trong ấm đun nước thường là CaCO3 được hình thành khi nước chứa canxi và carbonate. Các chất này thường xuất hiện trong nước cứng. Giấm ăn, một dung dịch CH3COOH, có khả năng phản ứng với cacbonat canxi để tạo ra muối (Ca(CH3COO)2), nước , và CO2 dưới dạng khí.

CaCO3 + 2CH3COOH => Ca(CH3COO)2 +H2O + CO2

Vận dụng: Trên chai đựng acetic acid đặc có các ký hiệu:

Nêu ý nghĩa của các ký hiệu trên. Cần phải làm gì khi sử dụng và lưu trữ acetic acid đặc ?

Giải nhanh: 

- Cảnh báo ăn mòn và cảnh báo oxy hóa

- Khi sử dụng và lưu trữ acetic acid đặc, cần tuân thủ các biện pháp an toàn sau:

+ Sử dụng trong môi trường thông thoáng và đeo đồ bảo hộ để bảo vệ mắt và da

+ Tránh hít phải hơi axit và tiếp xúc trực tiếp với da và mắt

+ Lưu trữ axit axetic trong bình kín đậy chặt, ở nhiệt độ phòng và tránh xa nguồn nhiệt độ cao

+ Phân biệt vị trí lưu trữ và tránh tiếp xúc với các chất có tính oxy hóa mạnh

III. ĐIỀU CHẾ ACETIC ACID

Vận dụng: Khi lên men dung dịch ethylic alcolhol để sản xuất acetic acid trong ống nghiệp, người ta liên tục sục không khí vào dung dịch. Giải thích ý nghĩa của việc làm trên.

Giải nhanh: 

- Cung cấp oxy cho vi khuẩn acetobacter

- Duy trì sự trao đổi khí và dung dịch

- Loại bỏ CO2

IV. ỨNG DỤNG CỦA ACETIC ACID

Câu 1: Dựa vào hình 24.6 nêu một số ứng dụng của acetic acid

Giải nhanh: 

Sản xuất giấm ăn; dược phẩm; keo dán; sơn; chất dẻo