BÀI 44: SỰ PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIỂN SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT

Mở đầu: Trái đất là hành tinh có sự sống. Vậy sự sống bắt nguồn từ đâu?

Giải nhanh:

 Sự sống trên Trái Đất hình thành từ những chất hoá học đơn giản, trải qua các quá trình tiến hoá hoá học đến tiến hoá tiền sinh học và tiến hoá sinh học, phát triển thành các loài sinh vật đa dạng và phong phú.

I. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA THẾ GIỚI SINH VẬT TRÊN TRÁI ĐẤT

Câu 1: Quan sát hình 44.1, trình bày khái quát quá trình phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất.

Giải nhanh: 

Hợp chất vô cơ -> Tế bào sơ khai -> Tế bào nhân sơ -> Tế bào nhân thực -> Sinh vật đa bào -> Sinh vật đa bào phức tạp

Câu 2: Quan sát hình 44.2, hãy trình bày sự hình thành tế bào nhân thực từ tế bào nhân sơ.

Giải nhanh: 

+ Giai đoạn 1: Màng sinh chất của tế bào nhân sơ gấp nếp vào trong, tạo thành hệ thống màng nội bào.

+ Giai đoạn 2: Hệ thống màng nội bào phát triển thành các bào quan như lục lạp, ti thể, bộ máy Golgi,...

+ Giai đoạn 3: Màng nhân hình thành, bao bọc lấy DNA, tạo thành nhân.

+ Giai đoạn 4: Hoàn thiện các thành phần khác của tế bào nhân thực.

Câu 3: Quan sát hình 44.3, trình bày sự xuất hiện và sự đa dạng hoá của sinh vật đa bào.

Giải nhanh: 

- Sự xuất hiện:

+ Khoảng 3,5 tỷ năm trước: Xuất hiện tế bào nhân sơ đầu tiên.

+ Khoảng 2,5 tỷ năm trước: Xuất hiện tế bào nhân thực đầu tiên.

+ Khoảng 1 tỷ năm trước: Xuất hiện sinh vật đa bào đơn giản.

+ Khoảng 540 triệu năm trước: Xuất hiện sinh vật đa bào phức tạp.

- Đa dạng hóa:

+ Sự tiến hóa: Tế bào nhân thực tiến hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, thực hiện các chức năng chuyên biệt.

+ Sự phân hóa: Các nhóm tế bào tập hợp thành các mô, cơ quan, hệ cơ quan.

+ Sự thích nghi: Sinh vật đa bào thích nghi với nhiều môi trường sống khác nhau
Câu 4: Các nhà khoa học thấy rằng quanh các miệng núi lửa dưới đáy đại dương vẫn có quá trình hình thành các chất hữu cơ từ vô cơ. Theo em liệu có quá trình tiến hoá của các hợp chất này hình thành nên tế bào sơ khai không? Vì sao?

Giải nhanh: 

Có thể vì:

+ Môi trường xung quanh miệng núi lửa dưới đáy đại dương: Giàu năng lượng, giàu hợp chất vô cơ, có khả năng tạo ra các "ngăn" hóa học

+ Quá trình tiến hóa: Các phân tử phức tạp tự sao chép và biến đổi, tạo ra sự đa dạng, các phân tử có khả năng tự sao chép và thích nghi với môi trường sẽ tồn tại và phát triển.

II. SỰ HÌNH THÀNH LOÀI NGƯỜI

Câu 1: Dựa vào hình 44.4, trình bày khái quát sự hình thành loài người.

Giải nhanh:

- Vượn cổ đại: Xuất hiện cách đây khoảng 15 triệu năm. Đi bằng hai chân và bốn chân. Não nhỏ. Sống trên cây.

- Người vượn: Xuất hiện cách đây khoảng 3,9 triệu năm. Đi bằng hai chân. Não lớn hơn vượn cổ đại. Sống trên cây và trên mặt đất.

- Người khéo léo: Xuất hiện cách đây khoảng 2,4 triệu năm. Sử dụng công cụ đá. Não lớn hơn Australopithecus afarensis. Sống trên mặt đất.

- Người đứng thẳng: Xuất hiện cách đây khoảng 1,9 triệu năm. Sử dụng công cụ đá tinh vi hơn. Biết dùng lửa. Di cư ra khỏi châu Phi.

- Người neanderthal: Xuất hiện cách đây khoảng 400.000 năm. Có hộp sọ lớn. Chôn cất người chết. Biết làm trang sức.

- Người hiện đại: Xuất hiện cách đây khoảng 300.000 năm. Có bộ não hiện đại. Sử dụng ngôn ngữ.