BÀI 10. HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ

MỞ ĐẦU

Các hợp chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng đối với sự sống như protein, nucleic acid, hormone, … Hợp chất hữu cơ là gì và chúng có những điểm chung gì?

Giải nhanh:

- Hợp chất của carbon là hợp chất hữu cơ.

- Đặc điểm chung: nhất thiết phải chứa nguyên tố carbon, liên kết hoá học chủ yếu là liên kết cộng hoá trị, nhiệt độ nóng chảy thấp, nhiệt độ sôi thấp, không tan hoặc ít tan trong nước, tan trong các dung môi hữu cơ, dễ cháy, kém bền với nhiệt nên dễ bị nhiệt phân huỷ.

I. HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ

Câu hỏi 1: Đối tượng nghiên cứu của hóa học hữu cơ là gì?

Giải nhanh:

Là các hợp chất hữu cơ

Câu hỏi 2: Trong các chất sau đây, chất nào là chất hữu cơ ?

C₆H₁₂O₆, C₁₂H₂₂O₁₁, C₂H₂, CO₂, CaCO₃

Giải nhanh:

Các chất hữu cơ: C₆H₁₂O₆, C₁₂H₂₂O₁₁, C₂H₂

Câu hỏi 3: So sánh thành phần nguyên tố, liên kết hóa học trong phân tử của hợp chất hữu cơ và của hợp chất vô cơ.

Giải nhanh:

II. PHÂN LOẠI HỢP CHẤT HỮU CƠ

Câu hỏi 4: Hãy phân loại các hợp chất hữu cơ cho dưới đây thành hai nhóm hydrocarbon và dẫn xuất hydrocarbon…

Giải nhanh:

- Hydrocarbon:

+ Hydrocarbon không no: CH₃ – CH₂ – CH = CH – CH₂ – CH₃ 

+ Hydrocarbon thơm:

- Dẫn xuất:

III.  NHÓM CHỨC TRONG PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Câu hỏi 5: Glutamic acid là một chất dẫn truyền thần kinh, giúp phòng ngừa và điều trị các triệu chứng suy nhược thần kinh do thiếu hụt glutamic acid như mắt ngủ, nhức đầu, ù tai, chóng mặt,... Glutamic acid có công thức cấu tạo:

HOOC–CH₂–CH₂–CH(NH₂)–COOH 

Hãy nêu tên các nhóm chức có trong phân tử glutamic acid.

Giải nhanh:

Các nhóm chức: amino và carboxyl.

Hoạt động: Hãy quan sát phổ hồng ngoại của ethanol (Hình 10.2) và cho biết số sóng hấp thụ đặc trưng của liên kết O–H, liên kết C–H và liên kết C–O nằm trong khoảng nào.

Giải nhanh:

- 3 300 – 3 400 cm^-1 : O–H.

- 2 900 – 3 000 cm^-1 : C–H.

- 900 – 1 000 cm^-1 : C–O.

Câu hỏi 6: Chỉ ra số sóng hấp thụ đặc trưng của nhóm –OH trên phổ hồng ngoại của chất sau:

Giải nhanh:

Số sóng hấp thụ đặc trưng là 3 337 cm^-1

Câu hỏi 7: Chỉ ra số sóng hấp thụ đặc trưng của nhóm C═O (ketone) trên phổ hồng ngoại:

Giải nhanh:

Số sóng hấp thụ đặc trưng là 1 686 cm^-1

Câu hỏi 8: Chất X có công thức phân tử là C5H10O và có phổ hồng ngoại như sau:

Dựa vào Bảng 10.2 và phổ hồng ngoại, hãy dự đoán nhóm chức có trong phân tử X.

Giải nhanh:

Dự đoán nhóm chức có trong phân tử X là aldehyde.