BÀI 2. QUAN TÂM, CẢM THÔNG VÀ CHIA SẺ

Mở đầu

Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ qua những bức tranh sau?

Giải nhanh:

Một số câu tục ngữ:

Tranh 1:

Một miếng khi đói bằng một gói khi no.

Thương người như thể thương thân.

Tranh 2: 

Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.

Khám phá

1. Em hãy đọc câu chuyện sau và Giải nhanh câu hỏi.

              (Trang 11, 12 sgk)

Câu hỏi: Những chi tiết nào trong câu chuyện thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của Hiếu và Minh?

Em cảm nhận gì sau khi đọc câu chuyện trên?

Theo em, trong cuộc sống, sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được biểu hiện như thế nào?

Giải nhanh:

* Những chi tiết trong câu chuyện thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của Hiếu và Minh:

- Hiếu luôn đưa Minh đến trường từ khi Minh mới 8 tuổi với dị tật bẩm sinh.

- Ngay cả khi đã có xe đạp, Hiếu vẫn tiếp tục chở Minh đi học.

- Dù học đại học ở hai trường khác nhau, hai bạn vẫn là bạn vận động viên và luôn quan tâm đến nhau.

* Cảm nhận của em là rất khâm phục tình bạn và tinh thần hỗ trợ lẫn nhau trong học tập và cuộc sống, đồng thời ngưỡng mộ nỗ lực vượt qua khó khăn của Hiếu và Minh. 

* Trong cuộc sống, sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được biểu hiện bằng việc luôn chia sẻ và hỗ trợ bạn bè khi họ gặp khó khăn, cũng như khuyến khích họ quan tâm đến những người xung quanh và sẵn sàng giúp đỡ trong mọi hoàn cảnh khó khăn.

2. Em hãy quan sát các bức tranh sau và Giải nhanh câu hỏi.

Câu hỏi: Em có nhận xét gì về lời nói, hành động của các nhân vật trong bốn bức tranh trên?

Theo em, vì sao trong cuộc sống, chúng ta cần phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ lẫn nhau?

Chúng ta cần làm gì để khích lệ, động viên bạn bè quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người khác và phê phán thói ích kỷ, thờ ơ trước khó khăn, mất mát của người khác một cách phù hợp?

Giải nhanh:

* Nhận xét:

- Tranh 1: Việc làm của các bạn cho thấy các bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Các bạn biết quan tâm, thăm hỏi khi bạn mình bị ốm.

- Tranh 2: Việc làm của bạn cho thấy bạn chưa biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn trong tranh đã thờ ơ, chỉ lo chơi game mà không biết cách giúp đỡ, chia sẻ việc nhà với mẹ khi mẹ bị ôm.

- Tranh 3: Việc làm của bạn cho thấy bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn đã biết thăm hỏi sức khỏe của bà khi bà bị ốm.

- Tranh 4: Việc làm của bạn cho thấy bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn biết giúp đỡ cô giáo khi thấy cô cầm nhiều đồ.

* Trong cuộc sống, chúng ta cần quan tâm, cảm thông và chia sẻ với nhau vì những lúc khó khăn và hoạn nạn không thể tránh được. Đồng cảm và sẻ chia giúp chúng ta xây dựng mối quan hệ tốt hơn và mang lại niềm tin, sức mạnh để vượt qua khó khăn.

* Để khích lệ và động viên bạn bè quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác một cách phù hợp, chúng ta cần:

- Được ai cũng có thể đồng cảm và sẻ chia với những người xung quanh, tuân thủ điều kiện và khả năng của mình.

- Giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn trong cộng đồng.

- Chia sẻ và nhờ sự hỗ trợ của mọi người xung quanh để hỗ trợ nhiều hoàn cảnh khó khăn.

- Phê phán và lên án những thái độ ích kỉ và thờ ơ đối với những khó khăn và mất mát của người khác.

3. Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu.

Câu hỏi: Kể lại câu chuyện theo tranh. Đặt tên cho câu chuyện và rút ra bài học.

Giải nhanh:

Tên câu chuyện: "Cho đi là còn mãi"

* Kể lại câu chuyện:

Trên đường đi làm về, chú K thấy một cậu bé ngồi co ro trên đường vì trời lạnh. Chú K đã đưa cho cậu bé một chiếc khăn choàng để đỡ lạnh. 15 năm sau, chú K mắc phải căn bệnh nặng, nhưng không có đủ tiền điều trị. Một người mạnh thường quân đã tài trợ toàn bộ chi phí điều trị cho chú K, người đó chính là cậu bé mà chú K đã giúp đỡ.

* Bài học:

  - Hãy mở rộng tấm lòng, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn của mình và học cách đồng cảm, chia sẻ với người khác.

  - Khi ta cho đi với lòng thành, ta sẽ nhận được nhiều hơn chính tình cảm đó.

  - Cuộc sống không chỉ là về bản thân mà còn là về sự quan tâm và chia sẻ với những người xung quanh.

Luyện tập

Câu 1: Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu. (trang 15, 16 SGK)

Nêu quan điểm của em về việc làm của T trong tình huống trên.

Hãy kể lại những hành động, lời nói thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với bố mẹ, người thân trong gia đình.

Giải nhanh:

* Quan điểm của em về việc làm của T:

- Ban đầu, T chưa biết quan tâm và cảm thông, nhưng sau khi nghe H nói, T nhớ đến bà của mình và vội chạy về nhà để thăm hỏi sức khỏe của bà.

- Đối với em, hành động này cho thấy T đã hiểu và biết cảm thông, chia sẻ với người thân trong gia đình. Đây là điều rất đáng quý và đáng học hỏi.

* Những hành động và lời nói thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em:

- Em xin mẹ rau và gạo để biếu bác hàng xóm khó khăn.

- Trên đường đi học về, em báo người lớn khi thấy bạn bị bắt nạt để giúp đỡ.

- Em luôn gọi điện hỏi thăm ông bà dù ở xa.

- Cuối tuần, em phụ giúp mẹ dọn dẹp phòng, nhặt rau và làm cơm cùng mẹ.

Câu 2: Em hãy sắm vai theo tình huống sau và thực hiện yêu cầu.

                (Tình huống trang 15 sgk)

Em hãy sắm vai để nhận xét hành động của M: Động viên bạn ấy quan tâm, cảm thông, chia sẻ với cô lao công và những người khác.

Hãy tự đánh giá xem trong vài tháng qua về sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với người thân, thầy cô, bạn bè, những người xung quanh.

Giải nhanh:

Đối với hành động của M:

- Giải thích cho M rằng hãy biết cảm thông và chia sẻ với người khác. Ví dụ, khi uống hết nước, đừng vứt bừa mà đổ vào thùng rác để giúp cô lao công dễ dàng dọn dẹp.

Tự đánh giá về sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em:

- Em đã quan tâm và chia sẻ với người khác trong vài tháng qua, tuy nhiên, còn những lúc em thờ ơ và phớt lờ những người khó khăn xung quanh.

- Vì vậy, em sẽ luôn quan tâm và chia sẻ nhiều hơn với mọi người trong tương lai.

Vận dụng

Câu 1: Hãy làm một sản phẩm như: tấm thiệp, bài thơ,... để thế hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ và gửi đến người em yêu quý trong gia đình, dòng họ, hàng xóm hay một nhân vật em cảm kích trong cuộc sống.

Giải nhanh:

Tự làm một tấm thiệp để gửi đến mẹ nhân ngày 8/3.

Tự làm một tấm thiệp để gửi đến thầy, cô giáo nhân ngày 20/11.

Viết một bài thơ tặng bạn để động viên bạn mau khỏe khi bạn bị ốm.

Câu 2: Em hãy viết một đoạn văn và thuyết trình trước lớp về giá trị của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác.

Giải nhanh:

Trong cuộc sống ngày nay, chúng ta dần quên đi đạo lý "Cảm thông chia sẻ". Cuộc đời không luôn suôn sẻ và có những khó khăn trên con đường mỗi người đi. Xã hội vẫn còn nhiều người khó khăn như trẻ em lang thang, người nghèo, nạn nhân chiến tranh, thiên tai, người khuyết tật... Sự cảm thông và chia sẻ giúp họ có thêm sức mạnh và niềm tin vào ngày mai tươi sáng hơn. Đây cũng là cầu nối giữa con người, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong xã hội. Bản thân em luôn nhắc mình sống chậm lại, suy nghĩ khác và yêu thương nhiều hơn, bằng những hành động nhỏ bé để lan tỏa yêu thương.