BÀI 10. NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ CỦA TỆ NẠN XÃ HỘI

Mở đầu

Em hãy quan sát và kể tên các loại tệ nạn xã hội được thể hiện trong các bức tranh sau:

Giải nhanh:

Các loại tệ nạn xã hội được thể hiện trong các bức tranh:

Tranh 1: tệ nạn ma túy.

Tranh 2: tệ nạn cờ bạc (đánh bài).

Tranh 3: tệ nạn nghiện rượu bia.

Tranh 4: tệ nạn cờ bạc (đá gà).

Khám phá

1. Em hãy đọc các trường hợp sau và Giải nhanh câu hỏi.

(Trang 53 sgk)

Câu hỏi: 

Trường hợp 1: Anh T đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội nào?

Nguyên nhân nào khiến anh T vướng phải tệ nạn xã hội đó?

Trường hợp 2: V đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội nào?

Theo em, tệ nạn xã hội là gì và dẫn đến hậu quả như thế nào?

Giải nhanh:

* Tình huống 1:

- Anh T bị vướng vào các tệ nạn xã hội như nghiện rượu, cờ bạc và cá độ bóng đá.

- Nguyên nhân là do gia đình anh T đón thêm 2 đứa con, anh là trụ cột gia đình và gặp khó khăn trong kinh doanh, dẫn đến cảm thấy chán nản và buồn bã, từ đó rơi vào các tệ nạn xã hội.

* Tình huống 2:

- V bị vướng vào các tệ nạn xã hội như uống rượu và nghiện ma túy đá.

* Tệ nạn xã hội gây hậu quả xấu không chỉ đối với bản thân mà còn ảnh hưởng đến gia đình và xã hội như sau:

Đối với bản thân:

- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, có nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như HIV, bệnh tim mạch, và rối loạn thần kinh.

- Suy giảm đạo đức, dễ vi phạm pháp luật.

- Tổn thương tinh thần và kinh tế.

Đối với gia đình:

- Gây khủng hoảng tài chính và tinh thần.

- Dẫn đến mâu thuẫn, sứt mẻ mối quan hệ trong gia đình.

- Đổ vỡ niềm tin giữa các thành viên gia đình.

- Nguy cơ xảy ra bạo lực gia đình.

Đối với cộng đồng xã hội:

- Gây suy thoái đạo đức và văn hoá.

- Gây bức xúc và bất bình trong dư luận.

- Đe dọa trật tự và an toàn xã hội.

- Gây lo lắng và tâm lý hoang mang cho người dân.

- Suy giảm năng suất lao động và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế chung.

2. Em hãy đọc các ý kiến sau đây và Giải nhanh câu hỏi.

(Trang 54 SGK)

Câu hỏi: Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?

Lứa tuổi học sinh trung học cơ sở có thể vướng các loại tệ nạn xã hội nào?

Giải nhanh:

a) Không chỉ người lớn, trẻ em cũng có thể vướng vào các tệ nạn xã hội như ma túy, cờ bạc, ...

b) Đánh bài ăn tiền là hình thức tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật, không thể coi là vui chơi.

c) Hút thuốc lá không thể hiện bản lĩnh sành điệu, mà gây hại đến sức khỏe của mọi người.

d) Sử dụng ma túy dù một lần cũng gây hậu quả nghiêm trọng, không nên coi nhẹ.

đ) Trò chơi điện tử có thể gây nghiện, ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.

e) Học sinh tham gia cá độ bóng đá cũng vi phạm pháp luật, không bị miễn trừ trách nhiệm vì độ tuổi.

Luyện tập

Câu 1: Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các câu ca dao, tục ngữ sau đây:

Cờ bạc là bác thằng bần,/ Cửa nhà bán hết, tra chân vào cùm. (Ca đao)

Xem bói ra ma, quét nhà ra rác. (Tục ngữ)

Giải nhanh:

- Cờ bạc là một thói hư tật xấu, gây tác hại nghiêm trọng đến bản thân và gia đình xã hội.

- Cờ bạc có thể khiến người chơi nghèo khổ và buộc phải bán nhà, thậm chí phải vào tù.

- Việc xem bói và tin vào ma quỷ chỉ là mê tín dị đoan, không mang lại lợi ích thực tế.

- Những hành động nói xấu và bói toán chỉ là việc lãng phí thời gian và không mang lại giá trị tích cực cho cuộc sống.

Câu 2: Theo em, hành vi nào dưới đây là tệ nạn xã hội? Vì sao?

Tổ chức đánh bạc

Trốn học thường xuyên

Sử dụng thuốc lá điện tử

Gian lận trong thi cử

Cá độ bóng đá

Giải nhanh:

- Tổ chức đánh bạc;

- Trốn học thường xuyên;

 - Sử dụng thuốc lá điện tử;

- Cá độ bóng đá.

=> Đây là những hành vi vi phạm pháp luật, gây ra những hậu quả xấu ảnh hướng đến bản thân, gia đình và xã hội.

Câu 3: Em hãy đọc tình huống sau và Giải nhanh câu hỏi.

(Trang 55 SGK)

Vì sao Q vướng vào tệ nạn xã hội?

Học sinh vướng vào tệ nạn xã hội có thể dẫn đến hậu quả gì?

Giải nhanh:

- Q vướng vào tệ nạn xã hội vì bố mẹ nuông chiều, cho tiền khi cần, dẫn đến Q chơi điện tử, cá độ bóng đá và sử dụng thuốc lắc.

- Học sinh vướng vào tệ nạn xã hội có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng như: gây tổn hại sức khỏe (hệ hô hấp, hệ tim mạch, hệ thần kinh đối với người nghiện ma túy), làm tha hóa nhân cách, và dẫn đến việc vi phạm pháp luật.

Vận dụng

Câu 1: Em hãy lập bảng liệt kê tác hại của tệ nạn xã hội mà em biết. Từ đó, rút ra bài học để chia sẻ cùng bạn nhằm tránh xa tệ nạn xã hội.

Giải nhanh:

Bảng liệt kê tác hại của tệ nạn xã hội:

Câu 2: Em hãy làm một sản phẩm trang trí nhằm tuyên truyền về nguyên nhân, hậu quả của tệ nạn xã hội.

Giải nhanh:

Gợi ý: Em có thể làm các sản phẩm tuyên truyền theo các mẫu: