BÀI 1. TỰ HÀO VỀ TRUYỀN THỐNG QUÊ HƯƠNG

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy cho biết những câu ca dao dưới đây thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam?

1. Chẳng thơm cũng thể hoa nhài

Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An.

2. Ai về Bình Định mà coi

Con gái Bình Định cầm roi đi quyền.

                                                (Ca dao)

Giải nhanh:

1. Truyền thống về nếp sống thanh lịch của người Tràng An là đặc trưng về văn minh và thanh lịch không thể tìm thấy ở nơi khác.

2. Truyền thống Võ cổ truyền Bình Định là biểu tượng của tinh thần võ học đặc sắc của người dân địa phương.

Khám phá

1. Em hãy đọc các thông tin sau và Giải nhanh câu hỏi

              (Thông tin 1, 2 trang 5, 6 sgk)

Câu hỏi: Em hãy cho biết những địa điểm trên gắn liền với truyền thống gì?

- Ngoài những truyền thống trên, còn truyền thống nào của quê hương mà em biết?

Giải nhanh:

* Những địa điểm trên gắn liền với truyền thống:

  - Truyền thống làm gốm

  - Truyền thống thờ cúng tổ tiên

  - Truyền thống yêu nước

* Những truyền thống khác mà em biết:

  - Truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo

  - Truyền thống thượng võ

  - Truyền thống lao động cần cù, sáng tạo, vượt khó vươn lên

  - Truyền thống đoàn kết, gắn bó, tương thân tương ái

  - Truyền thống hiếu thảo

2. Em hãy quan sát các bức tranh sau và thực hiện yêu cầu.

Câu hỏi: Cho biết các bạn trong những bức tranh trên đã làm gì để giữ gìn, phát huy truyền thống quê hương.

- Chia sẻ suy nghĩ của em về một truyền thống văn hoá, truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm ở địa phương.

- Nêu những việc em đã làm để giữ gìn và phát huy truyền thống quê hương.

Giải nhanh:

* Các bạn trong bức tranh đã giữ gìn, phát huy truyền thống quê hương bằng cách:

  - Tổ chức cuộc thi giao lưu đờn ca tài tử.

  - Giữ gìn truyền thống đan lát, đan giỏ tre.

  - Tổ chức buổi tuyên truyền và họp mặt tìm hiểu về truyền thống quê hương.

  - Tổ chức thi quảng bá văn hóa quê hương trên internet.

* Truyền thống yêu nước: Sức mạnh truyền thống yêu nước Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

  - Việt Nam đã phát huy tinh thần yêu nước cao nhất với ý chí "Không có gì quý hơn độc lập, tự do". Trước quân Mỹ, ta kiên cường chiến đấu, hy sinh để giành độc lập. Thế hệ sau phải học tập tốt, trở thành người có ích, noi gương và biết ơn các thế hệ trước đã hy sinh để có tự do và cuộc sống tốt đẹp.

* Những việc em đã làm để giữ gìn và phát huy truyền thống quê hương:

  - Tham gia hoạt động tuyên truyền về truyền thống quê hương.

  - Chia sẻ với bạn bè về truyền thống quê hương.

  - Tìm hiểu và giữ gìn các truyền thống của quê hương.

3. Em hãy đọc các trường hợp sau và Giải nhanh câu hỏi.

        (trường hợp 1, 2, 3 trang 7, 8 sgk)

Câu hỏi: Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?

- Em có nhận xét gì về những suy nghĩ của bạn B?

- Em sẽ làm gì để giữ gìn, phát huy truyền thống của quê hương?

Giải nhanh:

* Trường hợp 1:

- Em đồng ý với ý kiến trên.

- Bởi vì: Hát hay cần niềm say mê. H yêu và trân trọng dòng nhạc dân ca, nên H sẽ làm tốt

* Trường hợp 2:

- Suy nghĩ của B là đúng.

- Nếu là em, em sẽ giữ gìn và phát huy truyền thống quê hương bằng cách:

  - Học tập tốt để không phụ sự hy sinh của ông cha.

  - Tự hào và phát huy truyền thống quê hương.

  - Tuyên truyền về truyền thống tốt đẹp của quê hương.

  - Chia sẻ với bạn bè về truyền thống và hình ảnh quê hương.

Câu hỏi: Em đồng tính với ý kiến của bạn H không? Vì sao? Em sẽ ứng xử thế nào nếu bạn bè, người thân có những biểu hiện như trên?

Giải nhanh:

- Em không đồng ý với ý kiến của H. Múa là bản sắc văn hóa của dân tộc ta và luôn được giữ gìn, phát huy.

- Nếu bạn bè, người thân có biểu hiện không tôn trọng truyền thống, em sẽ nhắc họ nhớ về truyền thống văn hóa của dân tộc, nguồn gốc, dòng họ, và tổ tiên. Chúng ta nên tiếp thu, phát triển và giữ gìn những truyền thống đó.

Luyện tập

Câu 1: Em hãy đọc tình huống sau và Giải nhanh câu hỏi.

- Tình huống 1:

• Nếu là bạn của M, em sẽ nói gì với M?
• Em cần làm gì để tránh các biểu hiện đi ngược lại hay thiếu tôn trọng truyền thống quê hương?

- Tình huống 2:

• Em sẽ nói gì với Lan?
• Em sẽ quảng bá truyền thống quê hương em như thế nào?

Giải nhanh:

* Tình huống 1:

- Em sẽ nói với M: Quê hương là gốc rễ của gia đình, nơi mình sinh ra và lớn lên. Hãy tự hào và phát huy truyền thống quý giá của quê hương, tôn vinh nguồn gốc và tổ tiên.

- Để tránh thiếu tôn trọng truyền thống quê hương:

  - Phê phán hành vi làm mai một truyền thống.

  - Phê phán những người ảnh hưởng xấu đến danh dự gia đình và địa phương.

* Tình huống 2:

- Em sẽ nói với Lan: Hãy cùng tuyên truyền và giới thiệu truyền thống tốt đẹp của quê hương, đặc biệt là nghề nặn tò he.

- Em sẽ quảng bá truyền thống bằng cách:

  - Cùng Lan quay phim về người nặn tò he.

  - Học làm tò he để giới thiệu với bạn bè.

  - Tìm hiểu lịch sử nghề nặn tò he và chia sẻ.

  - Phỏng vấn người dân để giới thiệu về quê hương.

Câu 2: Em hãy sắm vai và xử lí các tình huống sau.

                (Tình huống 1, 2 trang 10 sgk)

Giải nhanh:

Tình huống 1:

- Mỗi người có cách yêu nước khác nhau.

- B không thi vào trường quân đội vẫn có thể yêu nước bằng cách học tập tốt và trở thành người có ích cho xã hội.

Tình huống 2:

- Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là kiệt tác văn hóa.

- UNESCO công nhận đây là kiệt tác văn hóa phi vật thể.

- Việt Nam có truyền thống văn hóa phong phú cần bảo tồn, vì vậy chọn cồng chiêng Tây Nguyên là hợp lí.

Vận dụng

Câu 1: Em hãy làm một tập san gồm các hình ảnh, nhân vật, câu chuyện về truyền thống văn hoá, truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của quê hương.

Giải nhanh:

- Em có thể sưu tầm hình ảnh về các truyền thống tốt đẹp của quê hương và đất nước Việt Nam để làm tư liệu cho một quyển tập san. Sau đó, viết các câu chuyện ngắn về các nhân vật và sự kiện liên quan đến những truyền thống đó để tuyên truyền đến mọi người.

- Ví dụ, em có thể tạo một tập san về các trận đánh nổi tiếng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, bao gồm các trận như: Trận Bạch Đằng năm 938, Trận Như Nguyệt năm 1077, Trận Đông Bộ Đầu năm 1288, Trận Chi Lăng - Xương Giang năm 1427, Trận Rạch Gầm - Xoài Mút năm 1785, Trận Ngọc Hồi - Đống Đa năm 1789, Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, Điện Biên Phủ trên không năm 1972, và Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975.

- Hãy sưu tầm các hình ảnh và thông tin về các trận chiến này, cũng như về các nhân vật quan trọng trong lịch sử, để làm nền tảng cho các câu chuyện và tư liệu trong quyển tập san của em.

Câu 2: Em hãy làm việc theo nhóm để lập dự án tuyên truyền về những truyền thống tốt đẹp của quê hương em.

Gợi ý: Hình thức thể hiện như: vẽ tranh, viết báo, xây dựng trang web,...

Giải nhanh:

Em và các bạn có thể lập nhóm để tuyên truyền những giá trị văn hóa của quê hương bằng cách vẽ tranh, viết báo, xây dựng trang web, và các hình thức khác.