BÀI 6. MỘT SỐ NÉT VĂN HOÁ Ở VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Hình dưới đây giúp em biết điều gì về văn hóa của dân tộc mông ở Mai Châu, tỉnh Hòa Bình? Hãy nêu hiểu biết của em về một số nét văn hóa ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Đáp án chuẩn:

 Bức hình thể hiện một lối sống văn hóa, trong đó mọi người tụ tập giao lưu và nhảy múa vào những dịp lễ hội lớn, là một nét văn hóa truyền thống đã tồn tại từ lâu và vẫn được duy trì đến ngày nay.

 Lễ hội Gầu Tào là lễ hội lớn nhất và duy nhất của người Mông, liên quan chặt chẽ đến đời sống tâm linh và tinh thần của cộng đồng. Lễ hội diễn ra vào tháng Giêng hàng năm, nhưng chuẩn bị bắt đầu từ cuối tháng Chạp, bao gồm hai nghi lễ chính là chặt tre và dựng nêu. Người Mông tổ chức lễ hội Gầu Tào để cảm tạ thần linh vì đã ban cho họ con cái, sức khỏe và mùa màng bội thu.

 Hiểu biết của em về một số nét văn hóa ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ:

• Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ nổi tiếng với các lễ hội như Gầu Tào, Lồng Tồng... Các lễ hội này được tổ chức nhằm cầu mong mọi người có một năm mới khỏe mạnh, may mắn và mùa màng bội thu.

• Chợ phiên ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ thường tổ chức vào các ngày nhất định, nơi mà hàng hóa chủ yếu là các sản phẩm của người dân địa phương.

• Người dân vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều điệu múa và hình thức hát đặc sắc như hát Then và múa xòe.

KHÁM PHÁ

1. LỄ HỘI

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 2, 3, em hãy:

- Kể tên một số lễ hội tiêu biểu ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

- Mô tả một lễ hội mà em ấn tượng nhất.

Đáp án chuẩn: 

Các lễ hội tiêu biểu như Gầu Tào, Lồng Tồng, Đền Hùng... trong đó lễ hội Gầu Tào của người dân tộc Mông ấn tượng nhất với tôi. Được tổ chức vào đầu năm tại các nơi bằng phẳng và rộng rãi, sau phần nghi lễ là các hoạt động vui chơi như múa khèn và đấu gậy.

2. NÉT MÚA DÂN GIAN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 4, 5 em hãy: 

- Giới thiệu nét cơ bản về hát Then, múa Xòe Thái của các dân tộc ở vùng Trung du và miền Núi Bắc Bộ.

- Cho biết các loại hình nghệ thuật đó phản ánh điều gì? 

Đáp án chuẩn:

• Hát Then là một loại hình âm nhạc dân gian của các dân tộc Tày, Nùng,... được tổ chức vào những dịp lễ quan trọng, nhằm mong muốn gặp nhiều điều may mắn và cuộc sống tốt lành. Múa xòe là truyền thống múa của người Thái, thường biểu diễn vào các dịp lễ tết.
• Mỗi loại hình nghệ thuật đều phản ánh nét đẹp lâu đời của từng vùng miền và dân tộc riêng biệt.

3. CHỢ PHIÊN VÙNG CAO

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 6,7, em hãy mô tả cánh chợ phiên ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ 

Đáp án chuẩn:

Các cánh chợ phiên ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ thường được tổ chức vào những ngày cố định. Hàng hóa chủ yếu là của người dân địa phương mang ra chợ để bán.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện một số nét văn hóa nổi bật ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ theo (gợi ý dưới đây).

Đáp án chuẩn:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: So sánh chợ phiên ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ với chợ nơi em sống hoặc nơi khác.

Đáp án chuẩn:

Tham khảo

Chợ ở nơi em sinh sống khác biệt nhiều so với các phiên chợ ở vùng cao. Chợ quê em được xây dựng khang trang thành từng khu ô bán hàng nhất định, với các mặt hàng đa dạng và phong phú như thực phẩm, hoa quả, đồ dùng gia đình, quần áo, đồ chơi... Chợ hoạt động vào tất cả các ngày trong tuần.