BÀI 11: THIÊN NHIÊN VÙNG DUYÊN HẢI MIỀN TRUNG

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Hãy cho biết hình bên là cảnh thiên nhiên nào ở vùng Duyên hải miền Trung. Kể tên những cảnh thiên nhiên hoặc địa danh ở vùng Duyên hải miền Trung mà em biết.

Đáp án chuẩn:

- Hình bên là cảnh biển ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Một số địa danh ở vùng Duyên hải miền Trung:

• Thành nhà Hồ (Thanh Hóa).

• Cố đô Huế (Thừa Thiên Huế).

• Phố cổ Hội An (Quảng Nam).

• Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam).

KHÁM PHÁ

1) Vị trí địa lí

Câu hỏi: Quan sát hình 1, em hãy:

- Chỉ ranh giới của vùng Duyên hải miền Trung. Vùng Duyên hải miền Trung tiếp giáp với vùng nào, quốc gia nào và biển gì?

- Xác định vị trí của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Hai quần đảo đó thuộc tỉnh, thành phố nào ở nước ta?

Đáp án chuẩn:

- Duyên hải miền Trung là vùng nằm ở giữa lãnh thổ nước ta.

- Duyên hải miền Trung 

• Tiếp giáp với Lào; Cam-pu-chia và Biển Đông.

• Tiếp giáp với các vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ; Đồng bằng Bắc Bộ; Tây Nguyên và Nam Bộ

- Huyện đảo Trường Sa trực thuộc tỉnh Đồng Nai và huyện đảo Hoàng Sa trực thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng.

2) Đặc điểm thiên nhiên

Địa hình

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 1, em hãy:

- Xác định trên lược đồ dãy Trường Sơn, dãy Bạch Mã, đèo Hải Vân, một số đồng bằng và Di sản Thiên nhiên Thế giới Phong Nha – Kẻ Bàng ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Trình bày đặc điểm địa hình của vùng Duyên hải miền Trung.

Đáp án chuẩn:

- Học sinh xác định vị trí trên biểu đồ

- Đặc điểm địa hình vùng Duyên hải miền Trung

• Duyên hải miền Trung có địa hình đa dạng: phía Tây là dãy Trường Sơn, phía đông là dải đồng bằng nhỏ hẹp, bị chia cắt, dọc ven biển có nhiều cồn cát, đầm phá,…

- Trong vùng Duyên hải miền Trung có Di sản Thiên nhiên Thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng với nhiều hang động kì vĩ.

Khí hậu

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy trình bày đặc điểm khí hậu ở vùng Duyên hải miền Trung.

Đáp án chuẩn:

- Khí hậu ở vùng Duyên hải miền Trung 

• Mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa, 

• Có sự khác biệt giữa phần phía bắc và phần phía nam: phía bắc có mùa hạ khô nóng, mùa đông lạnh. Phía nam không có mùa đông lạnh

Sông ngòi

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 1, em hãy:

- Kể tên một số sông ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Trình bày đặc điểm sông ngòi của vùng Duyên hải miền Trung.

Đáp án chuẩn:

- Các dòng sông ở vùng Duyên hải miền Trung: sông Mã, sông Cả, sông Thu...

- Đặc điểm sông ở vùng Duyên hải miền Trung: nhiều sông,  nhưng ít sông lớn. Sông ngắn và có độ dốc lớn

3) Tác động của môi trường thiên nhiên đối với đời sống và sản xuất

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 3, 4, em hãy nêu một số tác động của môi trường thiên nhiên đối với đời sống và sản xuất của người dân ở vùng Duyên hải miền Trung.

Đáp án chuẩn:

- Thuận lợi:

• Vùng Duyên hải miền Trung có địa hình, khí hậu, đất đai đa dạng, thuận lợi để phát triển nhiều loại cây trồng, vật nuôi.

• Sông ngòi tạo điều kiện xây dựng các nhà máy thuỷ điện và giao thông đường thuỷ.

• Vùng biển thuận lợi cho xây dựng cảng biển, đánh bắt và nuôi trồng hải sản và sản xuất muối.

• Trong vùng có di sản thiên nhiên thế giới, nhiều bãi biển đẹp, thuận lợi cho phát triển du lịch.

- Khó khăn:

• Tuy nhiên, đây là vùng có nhiều thiên tai gây thiệt hại lớn cho sản xuất và đời sống của người dân.

4. Một số biện pháp phòng chống thiên tai

Câu hỏi: Đọc thông tin và kết hợp với hiểu biết của bản thân, em hãy đề xuất một số biện pháp để phòng chống thiên tai ở vùng Duyên hải miền Trung.

Đáp án chuẩn:

– Một số biện pháp

• Tăng cường trồng rừng, bảo vệ rừng 

• Xây dựng và nâng cấp các công trình thuỷ lợi 

• Giáo dục, tuyên truyền, phổ biến kĩ năng về phòng chống thiên tai.

• Sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Tóm tắt một đặc điểm thiên nhiên (địa hình hoặc khí hậu, sông ngòi) và tác động của nó đối với đời sống, sản xuất của người dân ở vùng Duyên hải miền Trung theo gợi ý dưới đây.

Đáp án chuẩn:

- Đặc điểm thiên nhiên: 

• Vùng duyên hải miền Trung có địa hình đa dạng. 

• Khí hậu ở vùng Duyên hải miền Trung mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa, có sự khác biệt giữa phần phía bắc và phần phía nam.

• Vùng có nhiều sông, nhưng ít sông lớn. Sông ngắn và có độ dốc lớn 

- Tác động: 

• Thuận lợi: Đa dạng hoạt động sản xuất; thuận lợi phát triển kinh tế biển 

• Khó khăn: Nhiều thiên tai như bão, áp thấp nhiệt đới, khô hạn, gió phơn, lũ lụt,...

- Biện pháp: 

• Tăng cường trồng rừng, bảo vệ rừng 

• Xây dựng và nâng cấp các công trình thuỷ lợi 

• Giáo dục, tuyên truyền, phổ biến kĩ năng về phòng chống thiên tai.

• Sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước.

Câu 2: Em sẽ làm gì để chia sẻ và giúp đỡ người dân khi họ gặp phải thiên tai?

Đáp án chuẩn:

Em sẽ quyên góp quần áo, sách vở, lương thực cho các bạn học sinh.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ dưới đây.

1. Hãy viết các việc cần làm trước, trong và sau lũ lụt.

2. Tìm hiểu và giới thiệu một cảnh quan thiên nhiên ở Vùng Duyên hải miền Trung.

Đáp án chuẩn:

Các việc làm trước, trong và sau lũ lụt:

- Trước lũ: 

Thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo mưa, lũ. Chuẩn bị thuyền, phao, bè, mảng, vật nổi; gia cố nhà làm gác lửng, lối thoát trên mái nhà để ở tạm, cất giữ đồ đạc đề phòng lũ. Di chuyển gia súc, gia cầm, đồ đạc lên noi cao để tránh ngập. 

- Trong lũ:

Cắt hết các nguồn điện sinh hoạt. Di chuyển đến nơi cao ráo, an toàn. Khi di chuyển phải sử dụng áo phao hoặc các đồ vật nổi khác. Tham gia lực lượng xung kích phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn của địa phương. Bảo vệ người già, yếu, trẻ em, người khuyết tật,...

- Sau lũ: 

Kiểm tra các trang thiết bị trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn. Khẩn trương khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất. Thống kê thiệt hại, báo cáo kịp thời, đầy đủ, chính xác với chính quyền địa phương.