BÀI 4. AN SINH XÃ HỘI

MỞ ĐẦU

CH: Em hãy kể một số chính sách, hoạt động an sinh xã hội và cho biết ý nghĩa của các chính sách đó đối với xã hội.

Gợi ý đáp án:

- Bảo hiểm xã hội/Bảo hiểm y tế

- Bảo hiểm thất nghiệp

Ý nghĩa: Các chính sách này nhằm góp phần giảm thiểu tối đa mức độ nghèo đói, những tổn thương, rủi ro xã hội mà người dân gặp phải. 

KHÁM PHÁ

CH: Cho biết thế nào là an sinh xã hội. Nhận xét kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia. Kể tên các chính sách an sinh xã hội và nêu ý nghĩa của từng chính sách.

Gợi ý đáp án:

- An sinh xã hội là hệ thống các chính sách, chương trình do Nhà nước và các lực lượng xã hội thực hiện giải quyết các vấn đề xã hội nhằm hỗ trợ, giúp đỡ toàn xã hội, các cá nhân gặp phải rủi ro hoặc biến cố xã hội; bảo đảm cho mọi người dân có được mức tối thiểu về thu nhập, cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống, đem lại hạnh phúc, an bình cho nhân dân.

- Chương trình Mục tiêu Quốc gia là một chương trình quan trọng của Chính phủ Việt Nam nhằm tập trung vào việc phát triển kinh tế và cải thiện điều kiện sống cho người dân. Những chính sách này đã có những đóng góp tích cực vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, giảm bớt bất bình đẳng xã hội và thúc đẩy phát triển bền vững của đất nước. Tuy vậy, việc thực hiện còn đòi hỏi sự đồng thuận và nỗ lực liên tục từ tất cả các bên liên quan.

- Một số chính sách an sinh xã hội mà MTQG đã triển khai:

+ Chính sách Bảo hiểm Y tế, xã hội: cung cấp dịch vụ y tế cho toàn bộ người dân, đặc biệt là những người nghèo và những người có hoàn cảnh khó khăn

+ Chính sách Phát triển Hạ tầng Xã hội: giúp cải thiện điều kiện sống và làm việc của người dân, đồng thời tạo ra cơ sở vật chất để phát triển kinh tế và xã hội địa phương.

CH: Nhận xét kết quả thực hiện chính sách an sinh xã hội của Việt Nam. Cho biết an sinh xã hội có vai trò gì đối với các đối tượng được hưởng chính sách an sinh xã hội; sự phát triển kinh tế, xã hội và Nhà nước.

Gợi ý đáp án:

- Việt Nam đã đạt được một số kết quả đáng kể trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, tuy nhiên vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết. 

+ Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc cung cấp các dịch vụ cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, và bảo hiểm xã hội cho người dân. 

+ Sự tiến bộ trong việc giảm tỷ lệ nghèo và bất bình đẳng về mặt kinh tế và xã hội đã được ghi nhận

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về an sinh xã hội?

a. Mọi người dân đều có quyền hưởng an sinh xã hội thông qua các chương trình, kế hoạch của Nhà nước. 

b. An sinh xã hội hướng tới đảm bảo mức tối thiểu về thu nhập, cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho mọi người dân. 

c. Nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống của người dân, đem lại hạnh phúc, an bình cho nhân dân, Nhà nước thực hiện các chính sách xã hội.

d. Hệ thống an sinh xã hội chỉ tập trung vào giải quyết vấn đề giảm nghèo.

Gợi ý đáp án:

b. An sinh xã hội không chỉ đảm bảo mức sống tối thiểu mà còn đảm bảo một loạt các dịch vụ và quyền lợi cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, và bảo hiểm xã hội.

- Mục tiêu của an sinh xã hội là tạo ra một xã hội công bằng, nơi mọi người dân có cơ hội tiếp cận các dịch vụ và quyền lợi cơ bản mà không phụ thuộc vào điều kiện tài chính cá nhân.

Câu 2: Em nhận xét gì về hoạt động thực hiện chính sách an sinh xã hội sau?

a. Ngành y tế đã triển khai nhiều giải pháp giải quyết tình trạng quá tải bệnh viện tuyến trên và tăng cường nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; phát triển và nhân rộng mô hình bác sĩ gia đình. 

b. Chính sách tín dụng đối với học sinh, sinh viên được áp dụng hỗ trợ cho học sinh, sinh viên quy định tại Điều 2 Quyết định 157/2007/QĐ-TTg và khoản 1 Điều 1 Quyết định 05/2022/QĐ-TTg đã hỗ trợ học sinh, sinh viên trang trải chi phí học tập, sinh hoạt, phương tiện học tập, chi phí ăn, ở, đi lại,... 

c. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, phong trào "Toàn dân chăm sóc các gia đình thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng”, các quỹ "Đền ơn đáp nghĩa" ngày càng phát triển sâu rộng, được xã hội hưởng ứng, trở thành nét đẹp truyền thống của dân tộc.  

d. Nhiều địa phương tổ chức các hoạt động nâng cao đời sống tinh thần, sức khoẻ cho người cao tuổi bằng các nguồn lực xã hội hoá, duy trì các hoạt động thăm khám, chăm sóc sức khoẻ, các phong trào văn hoá, thể dục thể thao dành cho người cao tuổi. Những hoạt động này có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng dân số trong cả nước.

Gợi ý đáp án:

Tất cả các hoạt động trên đều đem lại những đóng góp tích cực vào việc thực hiện chính sách an sinh xã hội. 

Các hoạt động trên đều có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển xã hội và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Chúng góp phần tạo ra một xã hội công bằng, an toàn và phát triển bền vững.

Câu 3: Em hãy trình bày bài thuyết trình về vai trò của chính sách an sinh xã hội và nêu ví dụ để làm rõ vai trò của chính sách đó.

Gợi ý đáp án:

I. Giới thiệu

II. Định nghĩa và ý nghĩa của chính sách an sinh xã hội

- Định nghĩa

- Ý nghĩa

III. Ví dụ về vai trò của chính sách an sinh xã hội

- Chính sách về bảo hiểm

- Chính sách về giáo dục

- Chính sách về xóa đói giảm nghèo…

IV. Kết luận

- Chính sách an sinh xã hội không chỉ là biện pháp quản lý mà còn là biểu hiện của sự quan tâm, tình cảm và trách nhiệm của Nhà nước đối với người dân. Chúng không chỉ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn góp phần vào việc xây dựng một xã hội công bằng, nhân đạo và phát triển bền vững.

Câu 4: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

a. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại tỉnh B tích cực hỗ trợ người dân vùng lũ lụt tiền, quà cứu trợ sớm vượt qua khó khăn, ổn định đời sống và sản xuất.

b. Chủ doanh nghiệp A đã tham gia đóng góp vào Quỹ xoá đói giảm nghèo của địa phương. Đồng thời, vận động người thân giúp đỡ các hộ gia đình gặp khó khăn, giúp họ vươn lên trong cuộc sống.

c. Doanh nghiệp T không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp.

- Em có nhận xét gì về việc làm của các chủ thể qua các trường hợp trên?

- Theo em, học sinh thực hiện trách nhiệm của công dân về an sinh xã hội như thế nào?

Gợi ý đáp án:

a. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại tỉnh B: Hành động tích cực hỗ trợ người dân vùng lũ lụt là một biểu hiện của trách nhiệm xã hội cao cả. 

b. Chủ doanh nghiệp A: Việc tham gia đóng góp vào Quỹ xoá đói giảm nghèo và vận động người thân giúp đỡ các hộ gia đình gặp khó khăn là một hành động đáng khích lệ. 

c. Doanh nghiệp T: Việc không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là một hành động không đúng đắn và không tương xứng với trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. 

- Trách Nhiệm của Học Sinh về An Sinh Xã Hội:

+ Tham gia các hoạt động tình nguyện và từ thiện trong cộng đồng.

+ Chia sẻ kiến thức và kỹ năng với những người có hoàn cảnh khó khăn.

+ Tham gia các chiến dịch nâng cao ý thức cộng đồng về các vấn đề xã hội như bảo vệ môi trường, phòng chống bạo lực, và giáo dục.

VẬN DỤNG

CH: Em hãy kể tên một số hoạt động thực hiện chính sách an sinh xã hội, kết quả thực hiện và nêu vai trò của chính sách an sinh xã hội ở địa phương.

Gợi ý đáp án:

Chính sách an sinh xã hội trong xây dựng nông thôn mới:

+ Thực hiện các chính sách bảo hiểm y tế đối với người nghèo

+ Chăm sóc trẻ em dưới 6 tuổi

+ Thực hiện chế độ cứu trợ đối với hộ thiếu đói, vùng khó khăn

+ Cấp học bổng cho học sinh nghèo, cận nghèo

Các chính sách giúp cải thiện đáng kể trong điều kiện sống và chất lượng cuộc sống của người dân địa phương.