BÀI 7. QUẢN LÝ THU, CHI TRONG GIA ĐÌNH

MỞ ĐẦU

CH:

Em hãy chia sẻ ý nghĩa của việc quản lý thu, chi trong gia đình qua câu tục ngữ sau: “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm”.

Gợi ý đáp án:

Câu tục ngữ “Khéo ăn thì no, khéo nói thì thoát” thể hiện một sự hiểu biết sâu sắc về cách quản lý thu, chi trong gia đình

KHÁM PHÁ

CH: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết thế nào là quản lý thu, chi trong gia đình và nêu ví dụ minh họa.

- Nêu vai trò của quản lí thu, chi đối với gia đình và các thành viên. Nêu ví dụ minh họa.

Gợi ý đáp án:

- Quản lí thu, chi trong gia đình là quá trình kiểm soát việc sử dụng tiền gồm cả thu nhập và chi tiêu. Gia đình có cách quản lí tài chính hiệu quả sẽ mang lại sự ổn định và phát triển. Chính vì vậy, mỗi gia đình, cá nhân cần lập và thực hiện quản lí kế hoạch thu, chi một cách hợp lí.

- Vai trò:

+ Đối với gia đình: kiểm soát và cân đối được thu, chi; chủ động và ứng phó với những tình huống trong tương lai; nâng cao chất lượng cuộc sống.

+ Đối với các thành viên trong gia đình: chủ động thực hiện kế hoạch thu, chi.

CH: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Nêu các khoản chi tiêu trong gia đình và lấy ví dụ về một số thói quen chi tiêu tốt và chưa tốt.

- Nhận xét việc phân chia thu, chi trong trường hợp. Từ đó, đề xuất những phương pháp quản lý thu, chi trong gia đình

Gợi ý đáp án:

+ Chi tiêu thiết yếu: Tiền nhà, dịch vụ (điện, nước, Intermet,…), điều trị y tế

+ Chi tiêu không thiết yếu: Tiền du lịch và giải trí, mua sắm đồ lưu niệm, ...

CH: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết mục tiêu tài chính nhằm đảm bảo các hoạt động gì.

- Diễn giải các mục tiêu tài chính trong gia đình và nêu ví dụ minh họa.

Gợi ý đáp án:

- Mục tiêu tài chính nhằm đảm bảo các hoạt động như: tiết kiệm, đầu tư, khoản nợ, phòng ngừa rủi ro là điều cần thiết.

- Mục tiêu tài chính bao gồm:

+ Mục tiêu tài chính ngắn hạn là cân đối chỉ tiêu với mức thu nhập đang có hay

tiết kiệm được một khoản tiền nhỏ, thời gian thực hiện dưới ba tháng. 

+ Mục tiêu tài chính trung hạn là cân đối thu chi trong gia đình hay tiết kiệm được một khoản tiền nhỏ, thời gian thực hiện từ ba đến sáu tháng. 

+ Mục tiêu tài chính dài hạn nhằm thực hiện được những mục tiêu tài chính quan trọng trong thời gian từ sáu tháng trở lên, bao gồm kế hoạch thực hiện các mục tiêu ngắn hạn, trung hạn để từng bước đạt được mục tiêu dài hạn.

CH: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết để lập và thực hiện được kế hoạch thu, chi trong gia đình, cần tiến hành những bước nào.

- Cho biết các bước lập kế hoạch quản lý thu, chi trong gia đình bao gồm những nội dung gì.

Gợi ý đáp án:

Bước 1: Xác định các mục tiêu tài chính trong gia đình

+ Giúp gia đình thiết lập mục tiêu tài chính cụ thể cho tương lai

+ Liệt kê tất cả các mục tiêu tài chính của gia đình, sắp xếp theo thứ tự ưu tiên,

phân thành mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Bước 2: Liệt kê các nguồn thu trong gia đình

+ Giúp gia đình nắm rõ tình hình tài chính gia đình để làm cơ sở phân chia tỉ lệ chi tiêu và mục tiêu tài chính

+ Thống kê các khoản thu nhập của gia đình: Thu nhập chủ động là tiền lương. Thu nhập thụ động là tiền lãi tiết kiệm, tiền cho thuê nhà, tiền cổ tức,... 

Bước 3: Trao đổi giữa các thành viên về các khoản chi.

+ Giúp mọi người hiểu được nhu cầu thiết yếu, không thiết yếu của gia đình và

các thành viên.

+ Liệt kê và ưu tiên các khoản chỉ tiêu thiết yếu là khoản chi tiêu thường xuyên

cho nhu cầu sống của gia đình như: ăn uống, điện, nước, đi lại, học phí,...

+ Điều chỉnh và cắt giảm các khoản chi tiêu không thiết yếu là khoản chi cho các sản phẩm mong muốn khi có đủ thu nhập như: sản phẩm xa xỉ, giải trí,...

Bước 4: Thống nhất giữa các thành viên tỉ lệ phân chia các khoản chi

+ Giúp gia đình kiểm soát được các khoản chi.

+ Tỉ lệ bao nhiêu cho chỉ tiêu thiết yếu, bao nhiêu cho không thiết yếu và các mục tiêu tài chính.

+ Tỉ lệ 50% cho thiết yếu, 30% cho mục tiêu tài chính, 20% cho không thiết yếu

Bước 5: Thực hiện các khoản thu, chi theo kế hoạch

+ Giúp gia đình theo dõi được quá trình thực hiện kế hoạch và có những điều chỉnh hợp lí cho tương lai.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy cho biết kế hoạch thu, chi của gia đình em và đánh giá về cách

thực hiện kế hoạch thu, chi đó.

Gợi ý đáp án:

1. Kế hoạch thu:

- Thu nhập chính từ lương làm việc của cả hai vợ chồng.

- Thu nhập phụ từ các nguồn bổ sung như thu nhập từ đầu tư, lãi suất tiết kiệm hoặc thu nhập phụ khác.

2. Kế hoạch chi:

- Chi tiêu cố định: bao gồm tiền nhà, hóa đơn điện nước, tiền điện thoại, bảo hiểm, và các khoản trả nợ hàng tháng.

- Chi tiêu hàng ngày: bao gồm tiền thực phẩm, xăng xe, các đồ dùng gia đình cần thiết và các chi phí hàng ngày khác.

- Chi tiêu giải trí và tiết kiệm: bao gồm tiền du lịch, mua sắm thú vui, tiền tiết kiệm và đầu tư cho tương lai.

Câu 2: Em hãy phân tích vai trò của việc quản lý thu, chi trong gia đình và cho ví dụ minh hoạ.

Gợi ý đáp án:

1. Đảm bảo cân đối giữa thu nhập và chi tiêu: Quản lý thu, chi giúp gia đình xác định và duy trì sự cân đối giữa thu nhập và chi tiêu hàng tháng. Điều này giúp tránh tình trạng chi tiêu quá mức, gây ra nợ nần và khó khăn tài chính.

2. Xác định ưu tiên và mục tiêu tài chính: Quản lý thu, chi cho phép gia đình xác định các mục tiêu tài chính cụ thể và xác định ưu tiên trong việc sử dụng tiền. Điều này giúp gia đình tập trung vào những mục tiêu quan trọng nhất như tiết kiệm, trả nợ hoặc đầu tư.

3. Tạo dự trữ tài chính: Quản lý thu, chi giúp gia đình tiết kiệm và tích luỹ một quỹ dự trữ tài chính để đối phó với các tình huống khẩn cấp như mất việc làm, chi phí y tế đột ngột hoặc sự cố trong gia đình.

4. Kiểm soát và giảm bớt lãng phí: Quản lý thu, chi giúp nhận biết và kiểm soát các chi phí không cần thiết hoặc lãng phí. Điều này giúp gia đình tiết kiệm được một phần của thu nhập và tăng cường khả năng tiết kiệm.

Câu 3: Em hãy đánh giá về thói quen chỉ tiêu của chủ thể trong các trường hợp sau:

a. Vợ chồng chị H đồng thuận thực hiện kế hoạch quản lý thu, chi bằng sổ theo dõi hằng tháng sau khi bàn bạc trong tháng đầu chung sống. Theo đó, vợ chồng chị sẽ dành 50% tổng thu nhập cho chỉ tiêu thiết yếu, sinh hoạt hằng ngày; 20% dành cho các khoản dự phòng, tiết kiệm, mua nhà,.. và 30% còn lại dành cho các hoạt động giải trí, giao tiếp xã hội,...

b. Chị C thích mua hàng trực tuyến, chị mua rất nhiều các sản phẩm vào các ngày giảm giá. Trong dịp lễ, các ứng dụng bán hàng trực tuyến thường đưa ra nhiều chương trình khuyến mãi. Trong những tháng đó, chị phải đi mượn tiền hoặc ứng trước lương để chi trả cho các đơn hàng trên mạng đã mua.

Gợi ý đáp án:

a. Đánh giá thói quen chỉ tiêu của vợ chồng chị H:

- Ưu điểm: Thói quen này cho thấy sự tổ chức và kế hoạch hóa trong việc quản lý tài chính gia đình. 

- Nhược điểm: Tuy tỷ lệ phân bổ được xác định rõ ràng, nhưng có thể gặp khó khăn khi áp dụng thực tế do các biến động trong cuộc sống hàng ngày. 

b. Đánh giá thói quen chỉ tiêu của chị C:

- Ưu điểm: Chị có khả năng tận dụng các chương trình giảm giá để mua hàng với giá tốt, từ đó tiết kiệm chi phí cho gia đình. 

- Nhược điểm: Thói quen mua hàng trực tuyến dựa vào chương trình khuyến mãi có thể dẫn đến việc chi tiêu không cân đối và không dựa trên nhu cầu thực sự. 

Câu 4: Em hãy đánh giá mục tiêu tài chính của chủ thể trong các trường hợp sau:

a. Khi biết có một căn nhà cũ bán với giá rẻ, anh T liền lên kế hoạch dự trù tài

chính, mua lại căn nhà đó để sửa chữa và cho thuê với giá hợp lý. Cách thức này vừa giúp gia đình anh có thêm nguồn thu nhập vừa giữ được tài sản hiện có của anh.

b. Anh H dành một khoản lớn thu nhập cho mục tiêu tiết kiệm. Anh chỉ tiêu ở

mức tối thiểu cho sinh hoạt hằng ngày với các nhu cầu thiết yếu. Anh quan niệm rằng chỉ có tiết kiệm mới có thể thực hiện được mục tiêu mua nhà, mua xe,... Vì vậy, anh hạn chế giao tiếp, không mở rộng quan hệ xã hội để tránh các khoản chi không cần thiết, không mang lại cho anh lợi ích gì.

Gợi ý đáp án:

a. Đánh giá mục tiêu tài chính của anh T:

- Ưu điểm: Mục tiêu của anh T là một mục tiêu tài chính cụ thể và có ý nghĩa. 

- Nhược điểm: Mặc dù việc mua lại căn nhà có thể mang lại nguồn thu nhập ổn định trong tương lai, nhưng cũng có thể gặp phải rủi ro và chi phí sửa chữa không mong muốn. Việc này đòi hỏi sự đầu tư thêm về thời gian và công sức, và có thể ảnh hưởng đến tài chính và thời gian của anh T.

b. Đánh giá mục tiêu tài chính của anh H:

- Ưu điểm: Mục tiêu tiết kiệm của anh H là một mục tiêu tích cực và có ý nghĩa. 

- Nhược điểm: Việc hạn chế giao tiếp và không mở rộng quan hệ xã hội có thể gây cảm giác cô lập và thiếu hỗ trợ xã hội cho anh. Đồng thời, việc này cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của anh.

Câu 5: Em hãy thu thập thông tin (khoản thu, khoản chi) để lập kế hoạch thu, chi của gia đình mình. Sau đó, đề xuất các điều chỉnh cần thiết để đảm bảo mục tiêu tài chính.

Gợi ý đáp án:

Thu nhập:

1. Lương bố: 15 triệu đồng/tháng.

2. Thu nhập mẹ: Trung bình 7 triệu đồng/tháng.

Về chi tiêu:

1. Chi tiêu cố định:

- Tiền nhà: 4 triệu đồng/tháng.

- Tiền điện, nước: 1,5 triệu đồng/tháng.

- Tiền trả góp nhà: 6 triệu đồng/tháng.

2. Chi tiêu hàng ngày:

- Thực phẩm: 5 triệu đồng/tháng.

- Xăng xe: 2 triệu đồng/tháng.

3. Chi tiêu tiết kiệm và dự phòng:

- Tiết kiệm hàng tháng: 1 triệu đồng/tháng.

- Dự trữ khẩn cấp: 500.000 đồng/tháng.

Đề xuất điều chỉnh:

1. Tăng thu nhập phụ

2. Giảm chi tiêu không cần thiết

3. Xem xét lại các khoản chi tiêu hàng ngày

4. Tăng tỉ lệ tiết kiệm hàng tháng

VẬN DỤNG

CH: Em hãy thực hiện bài viết ngắn đánh giá thói quen chi tiêu của bản thân và rút ra bài học.

Gợi ý đáp án:

Nhìn lại thói quen chi tiêu của em, em nhận ra rằng có những điểm mạnh nhưng cũng có những điểm cần cải thiện. Em thường chi tiêu một cách có tổ chức và hợp lý cho các nhu cầu cần thiết như thực phẩm, điện nước, và các chi phí hàng ngày. Bài học quan trọng mà em rút ra từ việc đánh giá thói quen chi tiêu của mình là cần phải có sự kiểm soát và tự kiểm soát khi mua sắm. Thay vì chi tiêu một cách cảm xúc và không suy nghĩ, em cần phải đặt ra những mục tiêu cụ thể và đề xuất một ngân sách hàng tháng để tuân thủ. Đồng thời, em cũng cần phải xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định mua sắm các mặt hàng không cần thiết, và tập trung vào việc tiết kiệm và đầu tư cho tương lai hơn.