BÀI 5: VAI TRÒ CỦA KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ BẦU KHÔNG KHÍ TRONG LÀNH

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Một ngọn nến đang cháy, làm thế nào để ngọn đến tắt mà không cần thổi nến?

Đáp án chuẩn:

Để ngọn đến tắt mà không cần thổi nến, ta không cung cấp không khí cho ngọn nến đang cháy.

1. Vai trò của không khí đối với sự cháy 

Câu 1: Chuẩn bị: 3 cốc nến, 1 lọ thủy tinh to, 1 lọ thủy tinh nhỏ, 3 đế phẳng, diêm. Trước khi làm thí nghiệm hãy quan sát hình 1 và dự đoán ngọn nến nào sẽ cháy lâu nhất, ngọn nến nào sẽ tắt nhanh nhất.

Tiến hành: Thắp ba ngọn nến như nhau được đặt trên đế và úp lọ thủy tinh to, nhỏ vào hai cốc nến như hình 1.

- Quan sát thí nghiệm để kiểm tra dự đoán của em là đúng hay sai. Giải thích kết quả quan sát được.

- Từ kết quả thí nghiệm, hãy nhận xét về vai trò của không khí đối với sự cháy.

Đáp án chuẩn:

- Ngọn nến a cháy lâu nhất, ngọn nến b tắt nhanh nhất.

- Nhận xét: không khí có vai trò duy trì sự cháy.

2. Vai trò của không khí đối với sự sống

Câu 1: Để tay trước mũi ngậm miệng lại rồi hít vào thở ra như hình 2a. Lấy tay bịt mũi, ngậm miệng lại như hình 2b. 

- Em cảm thấy thế nào trong mỗi trường hợp?

- Em có nhận xét gì về vai trò của không khí đối với sự sống của con người?

Đáp án chuẩn:

- Trong trường hợp 2a không có thay đổi, trường hợp 2b em cảm thấy khó chịu và không thở được.

- Không khí có vai trò duy trì sự sống của con người.

Câu 2: Quan sát hình 3. 

- Hãy dự đoán: Nếu đậy kín cây ở hình 3a và lọ đựng con gián ở hình 3b thì sau một thời gian cây và con gián sẽ như thế nào?

- Từ đó rút ra nhận xét về vai trò của không khí đối với sự sống của sinh vật.

Đáp án chuẩn:

- Sau một thời gian cây và co gián sẽ chết.

→ Không khí có vai trờ duy trì sự sống của sinh vật.

Câu 3: Quan sát hình 4. 

- Giải thích vì sao trong các nhà kính trồng rau thường có cửa thông khí.

- Người ta sục không khí vào bể cá cảnh để làm gì? 

Đáp án chuẩn:

- Nhà kính trồng rau thường có của thông khí để cung cấp không khí cho cây cối.

- Sục không khí vào bể cá để cung cấp không khí cho cá.

Câu 4: Lấy ví dụ khác về vai trò của không khí đối với sự sống.

Đáp án chuẩn:

- Giúp con người, sinh vật có thể hít vào thở ra.

- Hệ thống sục không khí ở đầm nuôi tôm, cá.

3. Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí 

Câu 1: Quan sát hình 5. 

- Hãy chỉ ra các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí.

- Các nguyên nhân trên là con người hay tự nhiên gây ra?

Đáp án chuẩn:

a - khói bụi từ các phương tiện giao thông.

b - cháy rừng.

c - Rác thải sinh hoạt.

d - Khí thải từ các nhà máy.

- Các nguyên nhân a, b, c do con người, nguyên nhân b có thể do con người hoặc tự nhiên gây ra.

Câu 2: Kể hoạt động khác gây ô nhiễm không khí mà em biết.

Đáp án chuẩn:

- Đốt rừng làm nương rẫy.

- Đốt than hoa, than củi.

- Đốt rơm dạ sau thu hoạch.

4. Bảo vệ bầu không khí trong lành 

Câu 1: Sống trong bầu không khí bị ô nhiễm chúng ta có thể mắc bệnh gì về mắt và đường hô hấp? 

Đáp án chuẩn:

Sống trong bầu không khí bị ô nhiễm chúng ta có thể mắc bệnh về mắt và đường hô hấp.

Câu 2: Vì sao cần thiết phải bảo vệ bầu không khí trong lành? 

Đáp án chuẩn:

Vì không khí duy trì sự sống của con người, bầu không khí có sạch thì mới giảm tỉ lệ mắc các loại bệnh về mắt và hô hấp ở con người.

Câu 3: Quan sát hình 6 và cho biết việc nên làm và không nên làm để bảo vệ bầu không khí trong lành.

Đáp án chuẩn:

a - Đốt rơm dạ sau thu hoạch: Không nên làm.

b - Vệ sinh lớp học: Nên làm.

c - Trồng cây xanh: Nên làm.

d - Dùng than hoa để đun nấu: Không nên làm.

Câu 4: Hãy chọn phương án thích hợp để vận động những người xung quanh em cùng thực hiện bảo vệ bầu không khí trong lành.

a) Sử dụng phương tiện giao thông nào ít gây ô nhiễm không khí: xe buýt, xe đạp, tàu điện, xe máy? 

b) Việc không nên làm là:

- Đi vệ sinh không đúng nơi quy định.

- Vệ sinh đường làng, ngõ xóm cuối tuần.

- Đổ rác nơi công cộng.

- Bảo vệ rừng và trồng nhiều cây xanh.

Đáp án chuẩn:

a) Xe buýt, xe đạp, tàu điện.

b) Việc không nên làm là: Đi vệ sinh không đúng nơi quy định.

Câu 5: Kể những việc làm em đã làm để bảo vệ bầu không khí trong lành và cho biết ý nghĩa của những việc làm đó. 

Đáp án chuẩn:

- Trồng cây xanh: giúp bầu không khí trong lành.

- Đổ rác, đi vệ sinh đúng nơi quy định.

- Sử dụng các phương tiện giao thông xanh: làm giảm lượng khí thải.

Câu 6: Giải thích được vì sao ở đầm nuôi tôm cá người ta thường có hệ thống sục không khí vào nước (Hình 7). 

Đáp án chuẩn:

Ở đầm nuôi tôm, cá thường có hệ thống sục không khí vào nước để duy trì sự sống cho tôm cá.