BÀI 5. SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA KHÔNG KHÍ

MỞ ĐẦU

Câu 1: Nhờ đâu diều có thể bay lên cao?

Đáp án chuẩn:

Nhờ có gió mà diều có thể bay lên cao 

Sự chuyển động của không khí

Thí nghiệm

Câu 1: Thí nghiệm, thực hành: Nhận biết không khí chuyên động gây ra gió.

*Chuẩn bị. Một chiếc quạt và một tờ giấy đặt trên bàn.

*Tiền hành:

• Đặt tờ giấy lên bàn. Đứng cách tờ giấy và quạt về phía tờ giấy (hình 2). Quan sát tờ giấy.

• Hãy dùng cụm từ không khí chuyển động và từ gió để giải thích kết quả quan sát được khi quạt. 

Đáp án chuẩn:

Khi dùng quạt để tác động vào không khí thì không khí sẽ chuyển động và tạo thành gió, làm tờ giấy di chuyển. 

Câu 2. Tìm hiểu vầ sự chuyển động của không khí 

*Chuẩn bị: Một chiếc hộp có nắp kéo trong suốt ở mặt trước, mặt trên có gắn hai ống A, B; một cốc nến; một đĩa sứ có vài màu hương (hình 3).

*Tiền hành: 

• Đặt cóc nến đang cháy dưới ống A và đĩa đựng các mẫu hương đang bốc khói dưới ống B (hình 4), rồi đóng nắp.

• Quan sát và cho biết:

- Khói hương đi từ trong hộp ra ngoài qua ống nào?

- Hướng chuyển động của khói hương trong hộp.

- Vùng nào của hộp có không khí nóng?

- Vùng nào của hộp có không khí lạnh hơn?

- Hãy chỉ và nói đường đi của không khí ở hình 4. Từ đó rút ra nhận xét về sự chuyển động của không khí. 

Đáp án chuẩn:

- Khói hương đi từ trong hộp ra ngoài qua 2 ống.

- Hướng chuyển động của khói hương: chuyển động xung quanh trong lòng hộp rồi đi ra ngoài thông qua 2 ống. 

- Vùng xung quanh đĩa sứ đựng những mẩu hương đang bốc khói và cốc nến đang cháy của hộp có không khí nóng.

- Vùng xa đĩa sứ đựng những mẩu hương đang bốc khói và cốc nến đang cháy có không khí lạnh

- Đường đi của không khí : Không khí đi vào hộp sau khi bị làm nóng nhờ nến và mẩu hương đang cháy, không khí sẽ đi ra ngoài thông qua hai ống A, B

- Nhận xét: Không khí luôn luôn chuyển động từ nơi có khí áp cao về nơi khí áp thấp.

Thảo luận

Câu 1: Câu hỏi và thảo luận: Nêu nguyên nhân làm không khí chuyển động?

Đáp án chuẩn:

Nguyên nhân làm không khí chuyển động: do sự nóng lên không đều nhau của không khí.

Luyện tập

Câu 1: Hãy cho biết hướng gió thổi giữa biển và đất liền vào ban ngày và ban đêm ở hình 5 và 6. Giải thích vì sao hướng gió lại thay đổi như vậy.

Đáp án chuẩn:

- Hình 5: Vào ban ngày, gió thổi từ biển vào đất liền vì ban ngày không khí trong đất liền nóng, không khí ngoài biển lạnh.

- Hình 6: Vào ban đêm, gió thổi từ đất liền ra biển vì ban đêm không khí trong đất liền lạnh hơn ngoài biển.

Câu 2: Vì sao giàn lạnh của máy điều hòa không khí được đặt ở trên cao hình 7. 

Đáp án chuẩn:

Vì để trong mùa nóng máy thổi ra khí lạnh hơn không khí bên ngoài nên khí lạnh đi xuống dưới, khí nóng ở dưới đi lên cứ như vậy làm mát cả phòng.

Câu 3:  Nêu công dụng của gió được sử dụng ở gia đình và địa phương em?

Đáp án chuẩn:

- Công dụng của gió:

• Làm mát.

• Làm khô áo quần.

• Làm khô nông sản 

• Làm quay tua bin, lấy nước tưới cây trong trồng trọt. 

1. Mức độ mạnh của gió

Quan sát

Câu 1: Quan sát: Dùng các từ: nhẹ, mạnh, khá mạnh, rất mạnh để nhận xét và so sánh mức độ mạnh của gió trong các tình huống dưới đây. 

Đáp án chuẩn:

Hình a: Nhẹ

Hình b: Khá mạnh

Hình c: Mạnh

Hình d: Rất mạnh

Thảo luận

Câu 1: Bão có thể gây ra tác hại gì?

Đáp án chuẩn:

Bão có thể gây  tổn thất mùa màng, tốc mái nhà, làm đổ cây cối, phá hủy các công trình công cộng như trụ điện. Ngoài ra còn gây nguy hiểm đến tính mạng con người. 

Câu 2: Dựa vào thông tin dưới đây, nêu một số việc làm để phòng tránh bão?

Đáp án chuẩn:

- Một số việc làm để phòng tránh bão: 

• Thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo bão. 

• Gia cố nhà cửa, cắt tỉa cây cành. 

• Đưa thuyền bè neo đậu vào nơi an toàn. 

• Tìm nơi an toàn để trú ẩn. 

Luyện tập

Câu 1: Nêu những việc làm để phòng tránh bão ở gia đình và địa phương em. Trong đó, em đã thực hiện những công việc nào?

Đáp án chuẩn:

- Những việc làm để phòng tránh bão:

• Thường xuyên theo dõi thông tin về bão.

• Cắt tỉa cành cây, gia cố nhà cửa. 

• Dự trữ nước, thực phẩm, thuốc men.

• Tìm nơi an toàn để trú ẩn. 

- Trong đó, em đã: dự trữ nước, tìm nơi an toàn để trú ẩn, thường xuyên theo dõi thông tin về bão.