BÀI 13. NHU CẦU SỐNG CỦA THỰC VẬT VÀ CHĂM SÓC CÂY TRỒNG

MỞ ĐẦU

Câu 1: Em hãy đưa ra lời khuyên giúp bạn Nam chăm sóc cây. 

Đáp án chuẩn:

- Bạn Nam nên:

• Tưới nước cho cây mỗi sáng sớm và chiều tối với lượng nước vừa đủ. 

• Bắt sâu cho cây 

• Bón phân cho cây với một lượng vừa phải. 

• Đặt cây ở nơi có ánh nắng vừa phải.

Các yếu tố cần cho sự sống và sự phát triển của thực vật

Thí nghiệm

Câu 1: Thí nghiệm tìm hiểu về các yếu tố cần cho thực vật sống và phát triên

Bước 1: Chuẩn bị năm cây đậu giống nhau về chiều cao và số lá. Bốn cây được trồng trong bốn chậu chứa đất trồng có chất khoáng như nhau. Một cây được trồng trong chậu chứa sỏi đã được rửa sạch (hình 2).

Bước 2: Mỗi chậu cây khác nhau được chăm sóc như sau:

Đặt chậu cây A ở nơi có ánh sáng và tưới nước 2 lần một tuần.

Đặt chậu cây B ở nơi có ánh sáng và tưới nước 2 lần một tuần nhưng bôi một lớp keo trong suốt lên hai mặt lá của tất cả các lá cây nhằm ngản cản sự trao đôi khí của lá.

Đặt chậu cây C ở nơi có ánh sáng nhưng không tưới nước.

Đặt chậu cây D ở nơi không có ánh sáng chiếu vào và tưới nước 2 lần một tuần.

Đặt chậu cây E ở nơi có ánh sáng và tưới nước 2 lần một tuần.

Bước 3: Sau 2 tuần, quan sát cây đậu trong các chậu và thu được kết quả như sau:

Quan sát: 

• Hãy mô tả bước 1, bước 2 trong thí nghiệm sau đây và dự đoán sự phát triển của cây trong mỗi chậu.

• So sánh dự đoán của em với kết quả thí nghiệm ở bước 3 và giải thích kết quả thí nghiệm.

Đáp án chuẩn:

- Mô tả bước 1, bước 2 trong thí nghiệm: SGK đã trình bày cụ thể. 

- Dự đoán:

• Cây ở chậu A phát triển tốt nhất, nhanh cao lớn. 

• Cây ở chậu B phát triển chậm hơn và màu của lá sẽ bị bạc dần.

• Cây ở chậu C còi, héo và kém phát triển.

• Cây ở chậu D còi, bạc màu.

• Cây ở chậu E không phát triển được. 

- Kết quả dự đoán gần giống với kết quả thí nghiệm.

- Giải thích: 

• Chậu A: Được cung cấp đầy đủ môi trường tốt nhất nên phát triển tốt nhất. 

• Chậu B: Do bị bôi một lớp keo trong suốt lên hai mặt lá của tất cả các lá cây nhằm ngản cản sự trao đổi khí của lá nên quá trình trao đổi chất của cây sẽ bị giảm đi. 

• Chậu C: Cây bị thiếu nước.

• Chậu D: Cây bị thiếu ánh sáng nên bị còi và luôn có xu hướng phát triển vươn ra phía có ánh sáng. 

• Chậu E: Cây bị thiếu chất dinh dưỡng.

Thảo luận

Câu 1: Nêu các yếu tố cần cho sự sống và phát triển của thực vật. 

Đáp án chuẩn:

Các yếu tố cấn cho sự sống và sự phát triển: Ánh sáng, nước, chất dinh dưỡng. 

Câu 2: Theo em còn có yếu tố nào khác cần cho sự sống và phát triển của thực vật?

Đáp án chuẩn:

Các yếu tố khác: môi trường không khí, nhiệt độ, độ ẩm.

Quan sát

Câu 4: Quan sát: Nêu sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự phát triển của cây mạ.

Đáp án chuẩn:

• Ở nhiệt độ thấp 5 độ C, cây mạ bị héo, khô.

• Ở nhiệt độ thích hợp 20 độ C, cây mạ phát triển tươi tốt. 

Luyện tập

Câu 1: Quan sát cây xung quanh em, cho biết tên cây, nhu cầu về ánh sáng, nước của cây. 

Đáp án chuẩn:

Thực vật tự tổng hợp chất dinh dưỡng cần cho sự sống

Quan sát

Câu 1: Quan sát: Nhờ có ánh sáng, thực vật đã sử dụng những gì để tạo thành chất dinh dưỡng và thải ra khí ô-xi? Quá trình đó được gọi là gì?

Đáp án chuẩn:

• Nhờ có ánh sáng, thực vật đã sử dụng ánh sáng, nước, khí các-bô-níc để tạo thành chất dinh dưỡng và thải ra khí ô-xi.

• Quá trình đó được gọi là quang hợp.

Sự trao đổi khí, nước và chất khoáng giữa thực vật với môi trường

Thảo luận

Câu 1: Câu hỏi và thảo luận: Vẽ sơ đồ sự trao đổi khí giữa thực vật với môi trường trong quá trình quang hợp theo gợi ý dưới đây.

Đáp án chuẩn:

Quan sát

Câu 1: Nêu tên các chất khi mà thực vật lấy vào và thải ra trong quá trình hô hấp. Vẽ sơ đồ sự trao đổi khí giữa thực vật với môi trường trong quá trình hô hấp.

Đáp án chuẩn:

- Trong quá trình hô hấp thực vật lấy vào khí oxi và thải ra khí các-bô-níc.

Câu 2: Nêu sự trao đổi nước và chất khoáng giữa thực vật với môi trường theo gợi ý sau đây:

Đáp án chuẩn:

Cây lấy nước và chất khoáng từ đất vào cơ thể qua rễ cây. Sau đó được thân cây vận chuyển lên bộ phận khác của cây , một phần lớn nước thoát ra ngoài qua lá.

Luyện tập

Câu 1: Khi trời nắng, vì sao chúng ta cảm thấy mát mẻ, dễ chịu khi ở dưới tán cây?

Đáp án chuẩn:

• Thực vật quang hợp giải phóng ra oxygen sẽ giúp chúng ta thấy không khí trong lành hơn.

• Thực vật thoát hơi nước sẽ làm giảm nhiệt độ của không khí xung quanh.

• Tán cây còn giúp chúng ta giảm bớt cường độ ánh sáng mặt trời chiếu tới.

Câu 2: Vẽ sơ đồ trao đổi khí, nước và chất khoáng giữa thực vật với môi trường dựa vào hình gợi ý dưới đây.

Đáp án chuẩn:

Chăm sóc cây trồng

Quan sát

Câu 1: Nêu những việc cần làm để chăm sóc cây trồng. Giải thích vì sao cần làm như vậy?

Đáp án chuẩn:

- Những việc cần làm:

• Tưới nước cho cây

• Bón phân cho cây

• Xới đất xung quanh gốc cây 

• Cải tạo môi trường 

Thảo luận

Câu 1: Hãy kể thêm một số việc cần làm để chăm sóc cây trồng. 

Đáp án chuẩn:

Một số việc làm: Vun gốc, bắt sâu, thụ phấn, tỉa cành.…

Thí nghiệm

Câu 1: Thí nghiệm thực hành: Hãy lập một kế hoạch chăm sóc cây ở nhà hoặc ở trường em theo gợi ý sau. Thực hiện kế hoạch và tự đánh giá việc thực hiện của em. 

Đáp án chuẩn: