BÀI 3. PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ HAI SỐ NGUYÊN (P1)

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI GIỮA SGK

1. HỆ THỐNG BÀI TẬP GIỮA SGK

Hoạt động 1: Có thể xem con đường là một trục số với khoảng cách giữa các cột mốc là 1 m hoặc 1 km để học các phép tính về số nguyên.

a) Trên trục số, một người bắt đầu từ điểm 0 di chuyển về bên phải (theo chiều dương) 2 đơn vị đến điểm +2, sau đó di chuyển tiếp thêm về bên phải 3 đơn vị. Hãy cho biết người đó dừng lại tại điểm nào? Hãy dùng phép cộng hai số tự nhiên để biểu diễn kết quả của hành động trên. 

b) Trên trục số, một người bắt đầu từ điểm 0 di chuyển về bên trái (theo chiều âm) 2 đơn vị đến điểm – 2, sau đó di chuyển tiếp về bên trái 3 đơn vị (cộng với số -3). Hãy cho biết người đó dừng lại tại điểm nào và so sánh kết quả của em với số đối của tổng (2 + 3).

Thực hành 1: Thực hiện các phép tính sau:

a) 4 + 7;                         b) (-4) + (-7);        c) (-99) + (-11);

d) (+99) + (+11);            e) (-65) + (-35).

Vận dụng 1: Bác Hà là khách quen của cửa hàng tạp hóa nhà bác Lan nên có thể mua hàng trước, trả tiền sau. Hôm qua bác Lan đã cho bác Hà nợ 80 nghìn đồng, hôm nay bác Hà lại được bác Lan cho nợ thêm 40 nghìn đồng nữa. Em hãy dùng số nguyên để giúp bác Lan ghi vào sổ số tiền bác Hà còn nợ bác Lan.

Hoạt động 2:

a) Trên trục số, một người bắt đầu từ điểm 0 di chuyển về bên phải (theo chiều dương) 4 đơn vị đến điểm +4. Sau đó, người đó đổi hướng di chuyển về bên trái 4 đơn vị. Hãy cho biết người đó dừng lại tại điểm nào và thử nêu kết quả của phép tính sau: (+4) + (-4) = ?

b) Trên trục số, một người bắt đầu từ điểm 0 di chuyển về bên trái (theo chiều âm) 4 đơn vị đến điểm -4. Sau đó, người đó đổi hướng di chuyển về bên phải 4 đơn vị. Hãy cho biết người đó dừng lại tại điểm nào và hãy thử nêu kết quả của phép tính sau: (-4) + (+4) = ?

Vận dụng 2: Thẻ tín dụng trả sau của bác Tám đang ghi nợ 2 000 000 đồng, sau khi bác Tám nộp vào 2 000 000 đồng thì bác Tám có bao nhiêu tiền trong tài khoản? Hãy dùng số nguyên để giải thích.

Hoạt động 3:

a) Trên trục số, một người bắt đầu từ điểm 0 di chuyển về bên trái (theo chiều âm) 2 đơn vị đến điểm – 2. Sau đó, người đó đổi hướng di chuyển về bên phải 6 đơn vị. Hãy cho biết người đó dừng lại tại điểm nào và hãy tìm kết quả của phép tính sau: (-2) + (+6) = ? 

b) Trên trục số, một người bắt đầu từ điểm 0 di chuyển về bên phải (theo chiều dương) 2 đơn vị đến điểm + 2. Sau đó, người đó đổi hướng di chuyển về bên trái 6 đơn vị. Hãy cho biết người đó dừng lại tại điểm nào và hãy tìm kết quả của phép tính sau: (+2) + (-6) = ? 

Thực hành 2: Thực hiện các phép tính sau:

a) 4 + (-7);            b) (-5) + 12;

c) (-25) + 72;         d) 49 + (-51).

Vận dụng 3: Một tòa nhà có tám tầng được đánh số theo thứ tự 0 (tầng mặt đất), 1, 2, 3, ..., 7 và ba tầng hầm được đánh số -1; -2; -3. Em hãy dùng phép cộng các số nguyên để diễn tả hai tình huống sau đây:

a) Một thang máy đang ở tầng – 3, nó đi lên 5 tầng. Hỏi thang máy dừng lại ở tầng mấy?

b) Một thang máy đang ở tầng 3, nó đi xuống 5 tầng. Hỏi thang máy dừng lại ở tầng mấy?

(Ở một số tòa nhà, tầng mặt đất còn được gọi là tầng G).

Hoạt động 4: Tính và so sánh các cặp kết quả sau:

(-1) + (-3) và (-3) + (-1) 

(-7) + (+6) và (+6) + (- 7)

Hoạt động 5: Tính và so sánh kết quả:

[(-3) + 4] + 2;         (-3) + (4 + 2);                  [(-3) + 2] + 4.

Thực hành 3: Thực hiện các phép tính sau:

a) 23 + (-77) + (-23) + 77;

b) (-2 020) + 2 021 + 21 + (-22).

2. 5 PHÚT GIẢI BÀI GIỮA SGK

Đáp án HD1: 

a) (+2) + (+3) = +5

b) (-2) + (-3) = -5

Bằng nhau.

Đáp án TH1: 

a) 11

b) -11

c) -110

d) 110

e) -100

Đáp án VD1: 

(-80) + (-40) = -120 (nghìn đồng)

Đáp án HD2:

a) Điểm 0.

(+4) + (-4) = 0.

a) Điểm 0.

(-4) + (+4) = 0.

Đáp án VD2:

(- 2 000 000) + 2 000 000 = 0 (đồng)

Đáp án HD3:

a) Điểm + 4.

 (-2) + (+6) = +4.

b) Điểm – 4.

(+2) + (-6) = - 4.

Đáp án TH2:

a) - 3

b) 7

c) 47

d) -2

Đáp án VD3:

a) Tầng 2.

b) Tầng hầm (-2)

Đáp án HD4:

- 4 và -4

=> Bằng nhau

-1 và -1

=>  Bằng nhau

Đáp án HD5:

3; 3; 3

=> Bằng nhau

Đáp án TH3:

a) 0.

b) 0.

BÀI 3. PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ HAI SỐ NGUYÊN (P2)

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

1. HỆ THỐNG BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 1: Không thực hiện phép tính, tìm dấu thích hợp cho dấu ? ở bảng sau:

Bài 2: Thực hiện các phép tính sau:

a) 23 + 45;                            b) (-42) + (-54);                         c) 2 025 + (-2 025);

d) 15 + (-14);                        e) 33 + (-135).

Bài 3: Em hãy dùng số nguyên âm để giải bài toán sau:

Một chiếc tàu ngầm đang ở độ sâu 20 m, tàu tiếp tục lặn thêm 15 m. Hỏi khi đó tàu ngầm ở độ sâu là bao nhiêu mét?

Bài 4: Một toà nhà có 12 tầng và 3 tầng hầm (tầng G được đánh số là tầng 0), hãy dùng phép cộng các số nguyên để diễn tả tình huống sau đây: Một thang máy đang ở tầng 3, nó đi lên 7 tầng và sau đó đi xuống 12 tầng. Hỏi cuối cùng thang máy dừng lại tại tầng mấy?

Bài 5: Thực hiện các phép tính sau: 

a) 6 – 8;                              b) 3 – (-9);                             c) (-5) – 10;

d) 0 – 7;                              e) 4 – 0;                                 g) (-2) – (-10).

Bài 6: Tính nhanh các tổng sau: 

a) S = (45 – 3 756) + 3 756; 

b) S = (-2 021) - (199 – 2 021).

Bài 7: Bỏ dầu ngoặc rồi tính: 

a) (4 + 32 + 6) + (10 – 36 - 6); 

b) (77 + 22 – 65) - (67 +  12 - 75); 

c) - (-21 +  43 + 7) – (11 – 53 - 17).

Bài 8: Archimedes (Ác-si-mét) là nhà bác học người Hi Lạp, ông sinh năm 287 TCN và mất năm 212 TCN.

a) Em hãy dùng số nguyên âm để ghi năm sinh năm mất của Archimedes.

b) Em hãy cho biết Archimedes mất năm bao nhiêu tuổi?

2. 5 PHÚT GIẢI BÀI CUỐI SGK

Đáp án bài 1:

Đáp án bài 2:

a) 68

b) - 96

c) 0

d) 1

e) 100

Đáp án bài 3:

(-20) + (-15) = - 35 (m)

=> độ sâu 35 m.

Đáp án bài 4:

3 + 7 + (-12) = - 2 => Tầm hầm 2

Đáp án bài 5:

a) -2

b) 12

c) -15

d) -7

e) 4

g) 8

Đáp án bài 6:

a) 45

b) - 199

Đáp án bài 7:

a) 10 

b) 30

c) 30

Đáp án bài 8: 

a) Năm sinh: -287

    Năm mất: -212

b) (-212) + 287 = 75 (tuổi)

PHẦN II. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI GIỮA SGK

1. HỆ THỐNG BÀI TẬP GIỮA SGK

Hoạt động 6:

a) Mũi khoan một giàn khoan trên biển đang ở độ cao 5m so với mực nước biển, chú công nhân điều khiển nó hạ xuống 10m. Vậy mũi khoan ở độ cao nào (so với mực nước biển) sau khi hạ?

b) So sánh kết quả của hai phép tính sau: 

5 – 2 và 5 + (-2).

Thực hành 4: Thực hiện các phép tính sau:

a) 6 – 9;                  b) 23 – (-12);        c) (-35) – (-60);

d) (-47) – 53;         e) (-43) – (-43).

Hoạt động 7: Tính rồi so sánh các cặp kết quả sau:

a) – (4 + 7) và (-4 – 7);

b) – (12 – 25) và (-12 + 25);

c) – (- 8 + 7) và ( 8 – 7);

d) + ( -15 – 4) và ( - 15 - 4);

e) + (23 – 12) và (23 – 12).

Thực hành 5: Tính T = - 9 + (-2) – (-3) + (-8).

2. 5 PHÚT GIẢI BÀI GIỮA SGK

Đáp án HD6: 

a) 5 – 10 = -5 (m)

b) Bằng nhau

Đáp án TH4: 

a) -3

b) 35

c) 25

d) -100

e) 0

Đáp án HD7: 

a) - 11 và -11

=> Bằng nhau

b) 13 và 13

=> Bằng nhau

c) 1 và 1

=> Bằng nhau

d) -19 và -19

=> Bằng nhau

e) 11 và 11

=> Bằng nhau

Đáp án TH5: 

-16