BÀI 15. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG CHỌN VÀ NHÂN GIỐNG THỦY SẢN

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Khởi động: Những kĩ thuật nào của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong chọn và nhân giống thủy sản? Việc bảo quản tinh trùng động vật thủy sản trong nitrogen lỏng (Hình 15.1) nhằm mục đích gì?

I. ỨNG DỤNG CHỈ THỊ PHÂN TỬ TRONG CHỌN GIỐNG THỦY SẢN

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG NHÂN GIỐNG THỦY SẢN

Khám phá

CH1: Quan sát Hình 15.3, mô tả các bước sử dụng HCG kích thích cá tra sinh sản.

CH2: Quan sát hình 15.6 và mô tả các bước bảo quản ngắn hạn tinh trùng của động vật thủy sản

CH3: Quan sát hình 15.7 và mô tả các bước bảo quản dài hạn tinh trùng của động vật thủy sản

III. LUYỆN TẬP

CH1: Phân tích ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn và nhân giống thủy sản.

CH2: So sánh phương pháp bảo quản ngắn hạn và phương pháp bảo quản dài hạn tinh trùng  động vật thủy sản

IV. VẬN DỤNG

CH: Đề xuất một ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn hoặc nhân giống thủy sản phù hợp với thực tiễn ở  địa phương em.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

Khởi động: - Công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong chọn giống thủy sản: Ứng dụng chỉ thị phân tử.

- Công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong nhân giống thủy sản: 

+ Sử  dụng các chất kích thích sinh sản

+  Điều khiển giới tính động vật  thủy sản

+ Bảo quản lạnh tinh trùng

- Mục đích Việc bảo quản tinh trùng động vật thủy sản trong nitrogen lỏng (Hình 15.1):

+ Bảo tồn nguồn gen: Bảo tồn các loài động vật thủy sản quý hiếm, nguy cấp. Bảo tồn các dòng gen quý cho các mục đích nghiên cứu và sản xuất.

+ Cải thiện hiệu quả sản xuất: Cho phép sử dụng tinh trùng từ những con đực có ưu điểm vượt trội để thụ tinh nhân tạo, nâng cao chất lượng con giống. Giúp cho việc thụ tinh nhân tạo có thể thực hiện được quanh năm, không phụ thuộc vào mùa vụ sinh sản của động vật thủy sản.

I. ỨNG DỤNG CHỈ THỊ PHÂN TỬ TRONG CHỌN GIỐNG THỦY SẢN

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG NHÂN GIỐNG THỦY SẢN

Khám phá

CH1: Sử dụng HCG kích thích cá tra sinh sản:

- Đối với cá mẹ, tiêm liều HCG sơ bộ từ 1 đến 3 lần,  mỗi lần cách nhau từ 10 đến 24 giờ. Từ 10 – 24 giờ tiếp theo, tiêm liều quyết định và thu trứng từ cá mẹ.

-  Đối với cá bố, tiêm HCG nhằm thu tinh

- Sau khi thu trứng từ cá mẹ và thu tinh từ cá bố, tiến hành thụ tinh nhân tạo.

CH2: Bước 1: Thu tinh trùng

Bước 2: Pha loãng tinh trùng với chất bảo quản

Bước 3: Bổ sung chất kháng sinh

Bước 4: Bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ từ 0 đến 4 độ C.

CH3: Bước 1: Thu tinh trùng

+ Chọn cá đực khỏe mạnhh

+ Thu tinh bằng cách vuốt nhẹ ở bụng dưới, hướng  về lỗ sinh dục

+ Tinh trùng thu được màu trắng đục hoặc trắng swax, không bị lẫn tạp chất.

Bước 2: Kiểm tra hoạt lực tinh trùng.

+ Pha loãng tinh trùng với nước cất hoặc dung dịch đẳng tương

+ Kiểm tra dưới hiển vi, hoạt lực trên 50% là đạt.

Bước 3: Pha loãng tinh  trùng với chất bảo quản, chống đông rồi đưa hỗn hợp vào dụng cụ lưu tinh trùng

Bước 4: Đưa dụng cụ lưu tinh trùng vào làm lạnh trong hơi nitrogen (cách bề mặt nitrogen lỏng khoảng 1-5 cm ở nhiệt độ -76 độ C, trong thời gian 3 – 25 phủ tùy thuộc từng  loại cá)

Bước 5: Đưa dụng cụ lưu tinh trùng vào nitrogen lỏng (nhiệt độ -196 độ C) để bảo quản dài hạn

III. LUYỆN TẬP

CH1: Ứng dụng của công nghệ sinh học trong tạo, chọn và nhân giống thuỷ sản:

CH2: Giống nhau:Đều gồm các bước: thu hoạch, làm sạch, phân loại, xử lí bảo quản, bảo quản, sử dụng,….

Khác nhau:- Bảo quản củ giống không có bước làm khô vì khi làm khô củ giống sẽ làm mất khả năng nãy mầm của củ.- Củ giống được xử lí ức chế nảy mầm , bảo quản nơi thoáng mát do củ giống rất dễ nảy mầm vì chưa nhiều nước.- Củ giống khi bảo quản không được đóng góiTrên đây là bài viết so sánh sự giống và khác nhau giữa quy trình bảo quản hạt giống và quy trình bảo quản củ giống.

IV. VẬN DỤNG

CH: Sử dụng kỹ thuật lai tạo: Kỹ thuật lai tạo là phương pháp kết hợp gen của hai cá thể vật nuôi khác nhau để tạo ra những cá thể có phẩm chất tốt hơn. Việc lai tạo có thể được thực hiện bằng cách chọn lọc cá thể có gen di chuyền tốt và tiến hành lai tạo giữa chúng.