Slide bài giảng Sinh học 11 cánh diều Bài 3: Các nhân tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Tóm lược nội dung

BÀI 3 NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

MỞ ĐẦU

CH. Sự trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật chịu tác động của những nhân tố nào?

Trả lời rút gọn:

- Nhân tố bên trong (sinh lí)

- Nhân tố bên ngoài (nhiệt độ, ánh sáng, …

I. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC, DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT

CH. Quan sát hình 3.1 trang 18, cho biết nhiệt độ không khí, cường độ ánh sáng tác động đến tốc độ thoát hơi nước như thế nào?

Trả lời rút gọn:

- Nhiệt độ: Ảnh hưởng đến sinh trưởng và trao đổi chất của rễ, tác động đến hấp thụ nước và khoáng của cây.

- Ánh sáng: Ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ khoáng của thực vật thông qua quang hợp và trao đổi nước của cây.

II. ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN

CH. Tại sao cây có biểu hiện héo (thân, lá mất sức trương)?

Trả lời rút gọn:

Cây phát triển không bình thường khi lượng nước hấp thụ ít hơn lượng nước thoát ra, dẫn đến trạng thái thiếu nước (sức trương của thân và lá mất đi).

III. THỰC HÀNH TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT

1. Quan sát cấu tạo của khí khổng ở lá cây

CH. Vẽ hình, mô tả hình dạng tế bào khí khổng

Trả lời rút gọn:

Vẽ hình dạng tế bào khí khổng:

Nguyên sinh chất của tế bào căng phồng lên, dính sát vào thành tế bào; các khí khổng mở.

2. Thí nghiệm chứng minh sự hút nước của rễ cây, sự vận chuyển ước ở thân cây

CH. Mô tả và giải thích sự thay đổi mực nước trong mỗi ống đong. So sánh sự khác nhau giữa màu sắc của hai cây và lát cắt ngang rễ, thân của chúng

Trả lời rút gọn:

MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

- Tên thí nghiệm: Thí nghiệm chứng minh sự hút nước của rễ cây, sự vận chuyển nước ở thân cây

- Nhóm thực hiện: ...

- Kết quả và thảo luận:

+ Sau 3 giờ quan sát, mực nước trong cả hai ống đong đều giảm so với ban đầu.

+ Rễ và thân cây trong ống đong thứ hai có màu đỏ (do ảnh hưởng của nước mang mực đỏ hoặc dung dịch eosin), trong khi rễ và thân cây trong ống đong thứ nhất phát triển bình thường.

- Kết luận: Ở thực vật có quá trình hút nước của rễ cây và sự vận chuyển nước ở thân cây

- Phụ lục (nếu có)

3. Thí nghiệm chứng minh sự thoát hơi nước ở lá cây

CH. Nhận xết sự chuyển màu và giải thích sự khác nhau về tốc độ chuyển màu của hai mảnh lá CoCl₂ ở hai mặt trên và dưới của lá.

Trả lời rút gọn:

MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

- Tên thí nghiệm: Thí nghiệm chứng minh sự thoát hơi nước ở lá cây

- Nhóm thực hiện: ...

- Kết quả và thảo luận:

+ Màu của CoCl2 ở mặt dưới chuyển sang màu hồng nhanh hơn so với mặt trên.

+ Sự khác biệt về tốc độ chuyển màu của hai mảnh giấy CoCl2 trên và dưới của lá là do mặt dưới có nhiều khí khổng hơn.

- Kết luận: Ở thực vật có quá trình thoát hơi nước qua bề mặt lá.

- Phụ lục (nếu có)

4. Thực hành tưới nước, chăm sóc cây

CH. - Nhận xét trạng thái của lá cây ở các lô thí nghiệm

- Vẽ biểu đồ sinh trưởng của cây (theo từng chỉ tiêu chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, số lá/cây)

Trả lời rút gọn:

MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

- Tên thí nghiệm: Thực hành tưới nước, chăm sóc cây

- Nhóm thực hiện:

- Kết quả và thảo luận:

• Lô 1: Cây bị khô héo do không được cung cấp đủ nước

• Lô 2: Cây còi cọc, vàng  lá

• Lô 3: Cây phát triển chậm hơn, yếu ớt

• Lô 4: Cây phát triển khỏe mạnh, xanh tốt

Biểu đồ sinh trưởng của cây (mang tính chất tham khảo, HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ)

- Kết luận: Nước có vai trò quan trọng đối với cây trồng:

+ Nước là thành phần cấu tạo tế bào thực vật, liên kết các bộ phận của cây, dung môi của ion khoáng và các hợp chất tan trong nước, và môi trường cho các phản ứng sinh học.

+ Nó cũng tham gia trực tiếp vào quá trình hóa sinh, điều hòa nhiệt độ, bảo vệ cơ thể khỏi tác động cơ học, và vận chuyển các chất trong hệ vận chuyển của cây.

Thiếu nước, thực vật không thể sinh trưởng và phát triển bình thường

- Phụ lục (nếu có)

5. Thực hành trồng cây theo phương pháp thủy canh, khí canh

CH. Vẽ biểu đồ sinh trưởng của cây (theo từng chỉ tiêu chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, số lá/cây)

Trả lời rút gọn:

HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ

LUYỆN TẬP

CH. Giải thích cơ sở khoa học của biện pháp xới đất được sử dụng trong trồng trọt

Trả lời rút gọn:

Cày bừa, xới đất trước khi trồng cây có tác dụng làm tăng độ thoáng khí cho đất dẫn đến tăng nồng độ oxy trong đất và các chất dinh dưỡng trong đất 

VẬN DỤNG

CH. Hãy giải thích ưu, nhược điểm của các phương pháp tưới nước cho cây trồng đang được vận dụng trong thực tế

Trả lời rút gọn:

1. Tưới mặt đất:

   - Ưu điểm: Điều hòa nhiệt độ cây, kiểm soát cỏ dại, giảm chất có hại.

   - Nhược điểm: Giảm thoáng khí, ảnh hưởng đến vi sinh vật đất, tốn nhiều nước, khó cơ giới hóa, gây lầy.

2. Tưới theo luống:

   - Ưu điểm: Giữ đất tơi xốp, không làm phá vỡ cấu trúc đất, ít mất chất dinh dưỡng, tiện lợi cho canh tác và cơ giới hóa.

   - Nhược điểm: Lãng phí nước ở cuối luống, tốn công tạo luống.

3. Tưới phun mưa:

   - Ưu điểm: Tiết kiệm nước, không gây xói mòn, không phá vỡ đất, giảm diện tích kênh mương, công trình tưới.

   - Nhược điểm: Đòi hỏi kỹ thuật và chi phí cao, phụ thuộc vào thời tiết.

4. Tưới vào gốc cây:

   - Ưu điểm: Đơn giản, nhanh.

   - Nhược điểm: Chỉ áp dụng cho một số loại cây, ít cây thì mới hiệu quả.