Slide bài giảng Ngữ văn 9 Cánh diều bài 1: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Trích Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn)

Tóm lược nội dung

BÀI 1. THƠ VÀ THƠ SONG THẤT LỤC BÁT

VĂN BẢN 3. TÌNH CẢNH LẺ LOI CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ( ĐẶNG TRẦN CÔN)

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Nỗi lòng của người chinh phụ được thể hiện như thế nào qua việc tả cảnh?

Bài làm rút gọn:

Những hình ảnh về thiên nhiên hoang vắng, tiêu điều, gợi cảm giác chia cắt, lẻ loi và tương phản với tâm trạng của người chinh phụ thể hiện nỗi lòng ấy một cách tinh tế và sâu sắc..

Câu 2: Hình ảnh gắn bó giữa “hoa” với “nguyệt” thể hiện điều gì? 

Bài làm rút gọn:

Hình ảnh của hoa và nguyệt thường được đối lập trong văn học cổ điển, hoa thường biểu hiện cho người phụ nữ, còn nguyệt thì tượng trưng cho người đàn ông. Sự kết hợp của hai hình ảnh này thường thể hiện mối quan hệ yêu thương bền vững và vững chắc. Tuy nhiên, trong bài thơ này điều đó làm nổi bật sự cô đơn, lẻ loi của người phụ nữ khi chồng họ phải rời nhà ra trận.

Top of Form

TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Xác định bố cục của đoạn trích Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ; cho biết nội dung chính của từng phần.

Bài làm rút gọn:

Đoạn thơ trên được chia ra thành 3 phần.

+ Phần 1: Từ đầu đến “tiếng trùng mưa phun” – Nỗi nhớ thương chồng nơi xa.

+ Phần 2: Tiếp đến “gió thốc ngoài hiên” - Nỗi cô đơn lẻ loi của người chinh phụ.

+ Phần 3: Còn lại – Khát vọng hạnh phúc lứa đôi của người chinh phụ.

Câu 2: Đoạn trích được viết theo thể thơ nào? Chỉ ra sự phù hợp của thể thơ ấy trong việc thể hiện nội dung đề tài ở văn bản này.

Bài làm rút gọn:

Thể thơ Song thất lục bát .

Thể thơ cho phép chúng ta hiểu cả bài thơ như nỗi niềm tâm sự của người phụ nữ, tiếp cận với nội tâm của nhân vật và hiểu cảm xúc của họ.

Câu 3: Nỗi lòng người chinh phụ được thể hiện như thế nào? Đâu là nguyên nhân dẫn đến tâm trạng ấy?

Bài làm rút gọn:

Nỗi lòng người chinh phụ hiện lên theo nhiều phương diện khác nhau. Nàng phải chịu đựng nỗi nhớ nhung chồng da diết, nỗi buồn tủi, cô đơn, thất vọng, chán chường. Nỗi lòng ấy xuất phát từ nhiều nguyên nhân: chiến tranh chia cắt vợ chồng, lệ phong kiến ràng buộc người phụ nữ, khiến họ phải ở nhà chờ chồng, và nhận thức về số phận lênh đênh, phụ thuộc vào người đàn ông.

Câu 4: Hãy phân tích mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng của người chinh phụ trong phần cuối (từ dòng 9 đến dòng 20)

Bài làm rút gọn:

Cảnh vật và tâm trạng của người chinh phụ trong phần cuối bài thơ "Chinh phụ ngâm" hòa quyện và tương phản làm nổi bật nỗi buồn tủi, sầu muộn và sự cô đơn, lẻ loi của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Cảnh vật được miêu tả qua lăng kính chủ quan của người chinh phụ, sương giá lạnh, tuyết phủ trắng, gió thét, mây vần vũ tạo nên một bức tranh thiên nhiên hoang vắng, lạnh lẽo. Cảnh vật xung quanh như đang đồng cảm với tâm trạng buồn khổ của người chinh phụ, khiến cho nỗi buồn của họ thêm da diết, sâu sắc. Cảnh vật như đang soi chiếu tâm trạng của người chinh phụ, khiến cho họ cảm thấy mình bị bỏ rơi, hắt hủi, càng thêm nhớ nhung, mong chờ người chinh phụ trở về. Bằng những hình ảnh ẩn dụ, so sánh độc đáo, tác giả đã thể hiện thành công mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng của người chinh phụ. Giọng điệu bi ai, thống thiết của bài thơ càng làm cho nỗi buồn của họ thêm da diết, lay động lòng người.

Mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng của người chinh phụ trong phần cuối bài thơ thể hiện sự đồng cảm, thương xót của tác giả cho số phận bi đát của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Họ phải chịu cảnh xa cách chồng, sống trong sự cô đơn, lẻ loi, buồn tủi, sầu muộn. Bài thơ là tiếng nói thương cảm, đồng thời cũng là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công, vô nhân đạo đã đẩy người phụ nữ vào bi kịch.

Câu 5: Phân tích tác dụng các biện pháp tu từ, nhịp điệu của thể song thất lục bát trong văn bản “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ”

Bài làm rút gọn:

Các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích không chỉ thể hiện được tình cảm mà còn làm cho đoạn thơ giàu sức biểu hình, biểu đạt cho sự vật, với nhịp điệu chậm rãi của thể song thất lục bát làm cho đoạn thơ trở nên sống động hơn, thể hiện sâu sắc nỗi lòng của người chinh phụ khi cô đơn.

Câu 6: Đoạn trích gợi cho em suy nghĩ như thế nào về số phận những người phụ nữ trong cuộc chiến tranh phi nghĩa.

Bài làm rút gọn:

Từ xưa đến nay, người phụ nữ chân yếu tay mềm là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi nhất. Đoạn trích "Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ" đã vẽ nên một bức tranh bi thương về số phận của người phụ nữ trong cuộc chiến tranh phi nghĩa. Nàng phải sống cô đơn, buồn tủi, cô đơn và gánh vác mọi công việc gia đình. Chiến tranh phi nghĩa đã cướp đi người chồng, người cha và người con của họ, khiến họ phải chịu đựng đau thương, mất mát và lo lắng cho người thân của họ. Chiến tranh đã khiến số phận của người phụ nữ trở nên bấp bênh và lênh đênh hơn so với trước đây, khi họ sống trong xã hội phong kiến vốn đã chịu nhiều thiệt thòi và bất công.