Soạn giáo án Sinh học 11 cánh diều bài Ôn tập chủ đề 3

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm (mỗi nhóm 4 – 5 HS), tổ chức thi đua giữa các nhóm thực hiện nhiệm vụ như sau: Quan sát sơ đồ mục I tr.130, thảo luận trả lời câu hỏi và bài tập tr.131 SGK.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm quan sát sơ đồ, trả lời câu hỏi và bài tập tr.131 SGK một cách nhanh nhất.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Các nhóm thi đua trả lời các câu hỏi.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả và thái độ làm việc của HS trong nhóm.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

II. Câu hỏi và bài tập

HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP (ĐÍNH KÈM DƯỚI HOẠT ĐỘNG 2).

Hướng dẫn trả lời câu hỏi và bài tập Ôn tập chủ đề 3

Câu 1. Giải thích tại sao trong sản xuất chè, người dân cắt ngắn bớt thân, cành chè vào tháng 11 đến tháng 1 hằng năm.

Trong sản xuất chè, người dân cắt ngắn bớt thân, cành chè vào tháng 11 đến tháng 1 hằng năm vì cắt ngắn bớt thân, cành chè nhằm loại bỏ ưu thế đỉnh, kích thích cây mọc chồi mới, sinh trưởng mạnh và ra hoa chậm, cho nhiều chồi mới nhằm tăng năng suất búp chè. Cắt ngắn bớt thân, cành chè còn giúp tập trung chất dinh dưỡng nuôi chồi mới, loại bỏ các cành giá yếu, sâu bệnh; giúp chồi mới sinh trưởng mạnh hơn.

Câu 2. Những khẳng định dưới đây về sinh trưởng, phát triển ở thực vật là đúng hay sai? Giải thích.

(1) Ngọn cây được kéo dài là do hoạt động của tất cả các mô phân sinh.

(2) Quá trình phân bào được điều tiết bởi gibberellin.

(3) Sự hình thành chồi bên được thúc đẩy khi tỉ lệ auxin/cytokinin thấp.

(1) Sai. Ngọn cây được kéo dài là do hoạt động của mô phân sinh đỉnh (nằm ở đỉnh chồi ngọn).

(2) Sai. Quá trình phân bào được điều tiết chủ yếu bởi auxin và sự phối hợp với các hormone khác.

(3) Đúng. Sự hình thành chồi bên được thúc đẩy khi tỉ lệ auxin/cytokinine thấp. Nếu auxin nhiều thì kích thích ra rễ, còn cytokinine nhiều thì kích thích hình thành chồi.

Câu 3. Trong trang trại trồng hoa lan hồ điệp, để điều khiển cây lan ra hoa đúng dịp tết Nguyên đán, kĩ thuật viên sử dụng các biện pháp kĩ thuật sau là đúng hay sai? Giải thích.

(1) Sử dụng máy điều hoà nhiệt độ duy trì nhiệt độ nhà nuôi phong lan ở ngưỡng nhiệt độ 22/16 °C (ngày/đêm) trong thời gian 45 – 50 ngày.

(2) Chiếu sáng bổ sung để cường độ ánh sáng ban ngày đạt 20 000 – 25 000 lux.

(3) Bổ sung phân bón NPK 9–45–15 định kì 5 – 7 ngày/lần.

(1) Sai. Sử dụng máy điều hòa nhiệt độ duy trì nhiệt độ nhà nuôi phong lan ở ngưỡng nhiệt độ 25/18℃ (ngày/đêm).

(2) Đúng. Chiếu sáng bổ sung để cường độ ánh sáng ban ngày đạt 20 000 – 25 000 lux áp dụng trong giai đoạn phân hóa mầm hoa.

(3) Sai. Bón phân NPK với liều lượng khác nhau phù hợp với mỗi giai đoạn phát triển của cây, tuy nhiên không có giai đoạn nào cần bón phân NPK với tỉ lệ 9 – 45 – 15.

Câu 4. Quá trình trao đổi chất thay đổi như thế nào (tăng, giảm, không đổi) trong mỗi trường hợp sau đây? Giải thích.

(1) Người bị bệnh Basedow (tuyến giáp tăng tiết hormone thyroxine).

(2) Người bị thiếu iodine dẫn đến hormone thyroxine tiết ra không hoạt động chức năng, làm kích thích nang tuyến giáp phát triển gây bướu cổ.

(1) Quá trình trao đổi chất tăng. Do bệnh Basedow là một bệnh cường giáp do tình trạng hoạt động quá mức của tuyến giáp dẫn đến sản xuất hormone tuyến giáp (thyroxine) nhiều hơn bình thường → Hormone có vai trò kích thích quá trình trao đổi chất → Trao đổi chất tăng.

(2) Quá trình trao đổi chất giảm. Do hormone thyroxine không được tiết ra và không hoạt động được chức năng, mà hormone thyroxine có vai trò kích thích quá trình trao đổi chất → Trao đổi chất giảm.

Câu 5. Dậy thì sớm là hiện tượng xuất hiện các dấu hiệu chính của tuổi dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Dậy thì sớm gây ra hậu quả gì? Nêu nguyên nhân gây dậy thì sớm và cách phòng tránh.

- Hậu quả của dậy thì sớm:

+ Ảnh hưởng tới tâm lí của trẻ, dễ làm trẻ thiếu tự tin.

+ Dậy thì sớm có thể làm ảnh hưởng đến chiều cao, làm hạn chế chiều cao của trẻ.

+ Ảnh hưởng tới các hoạt động vui chơi, chất lượng học tập của trẻ.

+ Có xu hướng quan hệ tình dục trước tuổi trường thành, gây ra những hậu quả lớn.

+ Đối với trẻ em gái, do ảnh hưởng rối loạn nội tiết sớm, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản.

- Nguyên nhân gây dậy thì sớm:

+ Do hoạt động quá sớm của trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục.

+ Do u buồng trứng, u tinh hoàn hay do mắc các bệnh lí.

+ Do sự gia tăng tiếp xúc với các hormone giới tính (estrogen, testosterone) qua thức ăn hay kem bôi ngoài.

+ Do béo phì; chế độ ăn nhiều chất béo.

- Cách phòng tránh:

+ Có chế độ ăn uống hợp lí, lành mạnh.

+ Rèn luyện thể dục, thể thao, duy trì cân nặng hợp lí.

+ Hạn chế tiếp xúc với các hormone giới tính có trong chai nhựa, hộp nhựa, thuốc trừ sâu,…

Câu 6. Một trẻ nam 7 tuổi có khối u ở tinh hoàn dẫn tới tăng tiết testosterone nên có nồng độ testosterone cao bất thường. Những đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp (mọc râu, giọng nói, mụn trứng cá) của trẻ em đó thay đổi như thế nào (tăng, giảm, không đổi)? Giải thích.

Một trẻ em nam 7 tuổi có khối u ở tinh hoàn dẫn tới tăng tiết testosterone nên có nồng độ testosterone cao bất thường. Đặc điểm sinh dục thứ cấp của trẻ em đó: Mọc râu nhiều, giọng nói trầm hơn, tăng mọc mụn trứng cá. Do hormone testosterone có vai trò kích thích sự phát triển và hoàn thiện cơ quan sinh dục nam ở giai đoạn dậy thì, hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp → Nồng độ hormone tăng cao dẫn đến hình thành các đặc điểm sinh dục thứ cấp trước tuổi dậy thì.

Câu 7. Mỗi biện pháp dưới đây được áp dụng trong chăn nuôi lợn nhằm tăng năng suất thịt là đúng hay sai? Giải thích.

(1) Tiêm hormone thyroxine liều cao.

(2) Tiêm vaccine phòng bệnh dịch tả lợn.

(3) Duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định ở mức trên 35 °C.

(4) Triệt sản (cắt bỏ tinh hoàn ở lợn đực).

(1) Sai. Tiêm homrone thyroxine liều cao vi phạm an toàn khi sử dụng hormone trong chăn nuôi, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của chính vật nuôi, ảnh hưởng tới sức khỏe người sử dụng và ảnh hưởng tới môi trường. Do đó, cần sử dụng đúng loại, liệu lượng, thời điểm, thời gian ngừng sử dụng trước khi thu hoạch vật nuôi theo quy định và hướng dẫn của cơ quan chức năng.

(2) Đúng. Tiêm vaccine cho lợn là biện pháp phòng bệnh nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh và giúp chúng chống lại bệnh dịch. Từ đó giúp lợn sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất vật nuôi.

(3) Sai. Cần duy trì nhiệt độ chuồng nuôi phù hợp với từng giai đoạn phát triển của lợn. Tuy nhiên, không có giai đoạn nào cần sử dụng mức nhiệt độ trên 35℃.

(4) Đúng. Triệt sản là một biện pháp cắt loại bỏ tinh hoàn ở con đực, hormone testosterone sẽ không được sản xuất, từ đó làm giảm sự hung hăng, hạn chế tiêu hao năng lượng cho các hoạt động sinh dục, hạn chế xung đột giữa các cá thể lợn đực → Tập trung năng lượng để sinh trưởng, cho năng suất thịt cao hơn.