Soạn giáo án Sinh học 11 cánh diều Bài 18: Sinh trưởng và phát triển ở động vật

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../…

BÀI 18. SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thực hành quan sát được quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật.
• Nêu được đặc điểm sinh trưởng và phát triển ở động vật.
• Dựa vào sơ đồ vòng đời, trình bày được các giai đoạn chính trong quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật.
• Phân biệt các hình thức phát triển qua biến thái và không qua biến thái.
• Phân tích được ý nghĩa của sự phát triển qua biến thái hoàn toàn ở động vật đối với đời sống của chúng.
• Trình bày được các giai đoạn phát triển của con người từ hợp tử đến cơ thể trưởng thành. Vận dụng được hiểu biết về các giai đoạn phát triển để áp dụng chế độ ăn uống hợp lí.
• Phân tích đặc điểm tuổi dậy thì ở người và ứng dụng hiểu biết về tuổi dậy thì để bảo vệ sức khỏe, chăm sóc bản thân và người khác.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Biết lựa chọn nội dung, ngôn ngữ và phương tiện giao tiếp khi thảo luận các nội dung về sinh trưởng và phát triển ở thực vật; biết sử dụng ngôn ngữ khoa học để trình bày các thông tin về tập tính ở động vật đã tìm hiểu được.
• Năng lực tự chủ và tự học: Tự nhận ra và điều chỉnh được những sai sót và hạn chế của bản thân trong quá trình nghiên cứu khoa học; rút kinh nghiệm để vận dụng các phương pháp học bằng nghiên cứu khoa học vào những tình huống khác; tự nhận ra và điều chỉnh những sai sót, hạn chế của bản thân trong quá trình thảo luận nhóm.
• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng xử lí các tình huống, mâu thuẫn kiến thức phát sinh trong quá trình thảo luận, báo cáo và tranh luận giữa các nhóm.

Năng lực riêng:

• Năng lực nhận thức sinh học:
• Nêu được đặc điểm sinh trưởng và phát triển ở động vật.
• Dựa vào sơ đồ vòng đời, trình bày được các giai đoạn chính trong quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật.
• Phân biệt các hình thức phát triển qua biến thái và không qua biến thái.
• Trình bày được các giai đoạn phát triển của con người từ hợp tử đến cơ thể trưởng thành.
• Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:
• Phân tích được ý nghĩa của sự phát triển qua biến thái hoàn toàn ở động vật đối với đời sống của chúng.
• Vận dụng được hiểu biết về các giai đoạn phát triển để áp dụng chế độ ăn uống hợp lí.
• Phân tích đặc điểm tuổi dậy thì ở người và ứng dụng hiểu biết về tuổi dậy thì để bảo vệ sức khỏe, chăm sóc bản thân và người khác.
• Năng lực thực hành sinh học: Thực hành quan sát được quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật.

3. Phẩm chất

• Tham gia tích cực các hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
• Cẩn thận, trung thực và thực hiện yêu cầu bài học.
• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập môn sinh học.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC
2. Đối với giáo viên

• Giáo án, SHS, SGV, SBT sinh học 11.
• Máy tính, máy chiếu( nếu có).
• Tranh ảnh phóng to các hình 18.2 – 18.3 SGK.
• Video về quá trình sinh trưởng và phát triển của tằm: https://youtu.be/bp_R4edKjSc.
• Video về quá trình sinh trưởng và phát triển của châu chấu: https://youtu.be/w11qM4msXTU.
• Hình ảnh hoặc mẫu vật: nhộng trong kén, tằm, bướm tằm, châu chấu non và châu chấu trưởng thành (GV có thể thay bằng những loài có cùng hình thức phát triển kiểu (kiểu phát triển) ở những giai đoạn phát triển khác nhau).
• Các thẻ, trên mỗi thẻ có ghi một sự thay đổi tâm lí, thể chất, sinh lí của nam hoặc nữ.
• Sơ đồ tư duy (hoặc hình ảnh) để trồng về những thay đổi tâm sinh lí ở giai đoạn dậy thì.
• Phiếu học tập số 1: Khái quát về sinh trưởng và phát triển ở động vật.
• Phiếu học tập số 2: Các giai đoạn phát triển của con người.

2. Đối với học sinh

• SHS sinh học 11 Cánh diều.
• Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.

     III.  TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG ( MỞ ĐẦU)
2. Mục tiêu: Đưa ra các câu hỏi thực tế gần gũi để khơi gợi hứng thú học tập; tạo mâu thuẫn nhận thực giữa các vấn đề đã biết trong thực tiễn (vòng đời của gà và muỗi), những kiến thức, kĩ năng đã học ở THCS (sinh trưởng và phát triển ở sinh vật) và nội dung học tập của bài học.
3. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm: Những ý kiến trao đổi, thảo luận và trả lời của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

-   GV yêu cầu HS quan sát hình 18.1, trả lời câu hỏi mở đầu tr.118 SGK: Dựa vào sơ đồ vòng đời của gà và muỗi (hình 18.1), so sánh sự thay đổi hình dạng của từng loài trong quá trình sinh trưởng và phát triển.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS suy nghĩ trả lời câu hỏi mở đầu.
• GV quan sát, hướng dẫn (nếu cần).

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

• Các học sinh xung phong phát biểu trả lời

+ Trong vòng đời của gà, giai đoạn con non nở ra từ trứng có hình dạng tương tự với gà trưởng thành.

+ Trong vòng đời của muỗi, ấu trùng nở ra từ trứng có hình dạng khác với con trưởng thành và phải trải qua thêm một giai đoạn nhộng để phát triển thành con trưởng thành.

• HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận và nhận xét:

• GV ghi nhận câu trả lời của HS.

➢ GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: Động vật sinh trưởng và phát triển như thế nào? Vì sao có sự khác biệt về hình thức phát triển giữa gà và muỗi nói riêng, và giữa các loài động vật nói chung. Để tìm ra câu trả cho câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu Bài 18. Sinh trưởng và phát triển ở động vật.

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái quát về sinh trưởng và phát triển ở động vật

1. a) Mục tiêu:

- Thực hành quan sát được quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật.

- Nêu được đặc điểm sinh trưởng và phát triển ở động vật.

- Dựa vào sơ đồ vòng đời, trình bày được các giai đoạn chính trong quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật.

- Phân biệt các hình thức phát triển qua biến thái và không qua biến thái.

- Phân tích được ý nghĩa của sự phát triển qua biến thái hoàn toàn ở động vật đối với đời sống của chúng.

1. b) Nội dung:

- Nhiệm vụ 1. Thực hành quan sát quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật: HS quan sát mẫu vật, xem video và thực hiện nhiệm vụ được giao.

- Nhiệm vụ 2. Khái quát về sinh trưởng và phát triển ở động vật: HS hoạt động nhóm (3 - 4 HS) dựa trên kĩ thuật dạy học theo trạm, phối hợp quan sát video và hình ảnh và thực hiện nhiệm vụ được giao.

1. c) Sản phẩm: Khái quát về sinh trưởng và phát triển ở động vật.
2. d) Tổ chức thực hiện: