Soạn giáo án Khoa học 4 chân trời sáng tạo Bài 10: Âm thanh

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

TIẾT 1

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú và khơi gợi những hiểu biết đã có của HS về vai trò của âm thanh.

b. Cách thức thực hiện:

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi: “Ai nói đấy?”

- GV phổ biến luật chơi: Một bạn lấy tay bịt mắt, bốn bạn khác đứng xung quanh. Một trong bốn bạn này gọi tên bạn đang bịt mắt. Bạn bịt mắt đoán tên bạn vừa gọi mình. Nếu đoán đúng, HS bịt mắt sẽ được bông hoa khen ngợi.

- GV đặt câu hỏi: Nhờ vào đâu mà bạn bịt mắt đoán được ai vừa gọi tên mình?

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét chung và dẫn dắt vào bài học: Âm thanh (tiết 1).

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thí nghiệm: Khi nào thì một vật phát ra âm thanh?

a. Mục tiêu: HS làm được thí nghiệm minh họa các vật phát ra âm thanh đều rung động.

b. Cách tiến hành:

- GV chia lớp thành các nhóm 4.

- GV giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm thực hiện thí nghiệm như hình 2 và 3 (SGK, trang 43).

- GV quan sát các nhóm làm thí nghiệm.

- GV đặt câu các hỏi:

+ Em có nghe thấy âm thanh từ cây thước và từ dây cao su không?

+ Thước và dây cao su có rung động không? Em có thể kết luận gì về mối liên hệ giữa sự phát ra âm thanh và sự rung động của vật?

- GV mời đại diện 1- 2 nhóm trả lời. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, rút ra kết luận: Vật rung động khi phát ra âm thanh.

Hoạt động 2: Cùng thảo luận: Xác định nguồn âm

a. Mục tiêu: HS nhận xét và xác định được nguồn âm trong một số trường hợp cụ thể.

b. Cách tiến hành:

a) Vật rung khi phát ra âm thanh

- GV chia lớp thành các nhóm 6.

- GV giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm thực hành thí nghiệm như hình 4 (SGK, trang 44).

- GV quan sát các nhóm làm thí nghiệm.

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận và trả lời các câu hỏi:

+ Vật nào là nguồn âm?

+ Vật này có rung động khi phát ra âm thanh không?

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trả lời. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, tuyên dương các nhóm có câu trả lời đúng.

b) Âm thanh phát ra từ hai dây thanh trong thanh quản

- GV chia lớp thành các nhóm 6.

- GV giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm thực hành thí nghiệm như hình 5 (SGK, trang 44).

- GV quan sát các nhóm làm thí nghiệm.

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận và trả lời các câu hỏi:

+ Khi chúng ta nói thì bộ phận nào của cơ thể đóng vai trò là nguồn âm?

+ Hai dây thanh trong thanh quản này có rung động khi ta nói không? Làm cách nào để biết điều này?

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trả lời. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét và kết luận: Nguồn âm (như hai dây thanh) rung động khi phát ra âm thanh.

Hoạt động 3: Điệu nhạc trong các cốc

thủy tinh

a. Mục tiêu: HS thực hành thí nghiệm tạo âm thanh với các cốc chứa nước.

b. Cách tiến hành:

- GV chia lớp thành các nhóm 6.

- GV yêu cầu HS thực hiện thí nghiệm như hướng dẫn ở trang 44 SGK.

- GV quan sát các nhóm làm thí nghiệm.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi:

+ Khi gõ thìa vào mỗi cốc, âm thanh ở mỗi cốc phát ra như thế nào?

+ Vì sao âm thanh phát ra từ mỗi cốc lại khác nhau?

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trả lời. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

-GV nhận xét, đưa ra kết luận: Âm thanh phát ra từ mỗi cốc khác nhau khi lượng nước trong mỗi cốc khác nhau.

* CỦNG CỐ

- GV yêu cầu HS đọc nội dung "Em đã học được".

- GV tổ chức cho HS đọc mục “Em tìm hiểu thêm”.

- GV đặt câu hỏi mở rộng:

+ Tai chúng ta nghe được nhờ bộ phận nào có trong tai? Bộ phận này có rung động khi nhận được âm thanh không?

+ Chúng ta cần bảo vệ màng nhĩ như thế nào?

- GV mời đại diện 2 – 3 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- Ôn tập kiến thức đã học.

- Làm bài tập trong VBT.

- HS lắng nghe.

- HS lắng nghe GV phổ biến luật chơi.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời: Nhờ vào giọng nói của bạn gọi tên.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài.

- HS chia nhóm theo hướng dẫn của GV.

- HS lắng nghe yêu cầu của GV.

- HS làm thí nghiệm theo nhóm.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời:

+ Em có nghe thấy âm thanh từ cây thước và dây cao su.

+ Cả thước và dây cao su đều rung động ⇒ Các vật phát ra âm thanh đều rung động.

- HS lắng nghe, ghi chép.

- HS chia nhóm theo hướng dẫn của GV.

- HS lắng nghe các yêu cầu của GV.

- HS làm thí nghiệm theo nhóm.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời:

+ Chậu (hoặc nồi) kim loại là nguồn âm.

+ Vật này rung động khi phát ra âm thanh.

- HS lắng nghe, chữa bài.

- HS chia nhóm theo hướng dẫn của GV.

- HS lắng nghe các yêu cầu của GV.

- HS làm thí nghiệm theo nhóm.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời:

+ Hai dây thanh là nguồn âm.

+ Sờ tay vào cổ để cảm nhận được dây thanh quản đang rung khi ta nói.

- HS lắng nghe, tiếp thu, ghi bài.

- HS chia nhóm theo hướng dẫn của GV.

- HS lắng nghe các yêu cầu của GV.

- HS làm thí nghiệm theo nhóm.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời:

+ Âm thanh ở mỗi cốc phát ra không giống nhau.

+ Do lượng nước ở mỗi cốc khác nhau.

- HS lắng nghe, ghi nhớ.

- HS đọc bài.

- HS lắng nghe, đọc bài.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời:

+ Khi âm thanh được truyền vào bên trong tai chúng ta, âm thanh làm màng nhĩ trong tai rung động giúp chúng ta nghe được.

+ Chúng ta cần giữ vệ sinh tai, không làm màng nhĩ bị tổn thương để tránh bị bệnh điếc.

- HS lắng nghe, rút kinh nghiệm.

- HS chú ý, thực hiện theo yêu cầu của GV.