Bài giảng điện tử dạy thêm Ngữ văn 9 KNTT bài 3: Tự tình (bài 2) (Hồ Xuân Hương)

Nội dung giáo án

CHÀO MỪNG TẤT CẢ CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

YÊU CẦU: Các em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về về nhà thơ Hồ Xuân Hương và chùm thơ Tự tình theo bảng mẫu:

Hình thức: nhóm đôi

Thời gian: 3 phút

Một số thông tin về Bích Khê và xuất xứ văn bản “Tiếng đàn mưa”

• Hồ Xuân Hương quê ở huyện Quỳnh Lưu, trấn Nghệ An, nay là tỉnh Nghệ An. Tên tuổi bà gắn liền với nhiều bài thơ Nôm được truyền tụng và tập “Lưu hương kí”. 
• Thơ Nôm Hồ Xuân Hương rất độc đáo, khác biệt so với thơ ca bác học đương thời, gần gũi với ngôn ngữ và tinh thần thơ ca dân gian
• Trong đó, nổi bật là tính đa nghĩa độc đáo của ngôn ngữ và hình tượng thơ, sự đan cài giữa tiếng nói trữ tình sâu lắng và tiếng cười trào lộng sảng khoái.
• Chùm thơ “Tự tình” gồm ba bài, kết tinh nhiều nét đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật của thơ Nôm Hồ Xuân Hương.

BÀI 3: HỒN NƯỚC NẰM TRONG TIẾNG MẸ CHA

ÔN TẬP VĂN BẢN 3: TỰ TÌNH

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

NHẮC LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Cả lớp chia thành 4 nhóm, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Tự tình cùng hiểu biết cá nhân, các nhóm thảo luận và trả lời những câu hỏi sau

• Nêu cảm nhận về đặc điểm không gian và âm thanh được nhắc đến trong bài thơ.
• Nêu suy nghĩ về lời than tự tình của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ dưới đây:

“Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ,

Sau giận vì duyên để mõm mòm.”

• Nêu bút pháp nghệ thuật mà em ấn tượng nhất trong bài thơ “Tự tình”?

1. Không gian và âm thanh trong bài thơ

Không gian bao la, mờ mịt từ trên bom thuyền ở nơi dòng sông đến khắp mọi chòm xóm, thôn làng.

Màn đêm như bủa vây người phụ nữ trong nỗi buồn cô đơn, oán hận.

Tiếng gà gáy “văng vẳng” – nghệ thuật lấy động để diễn tả cái tĩnh lặng vắng vẻ của đêm dài nơi làng quê.

Góp phần làm nổi bật tâm trạng “oán hận” của người phụ nữ thao thức suốt những canh trường.

Âm thanh “mõ thảm” và “chuông sầu: đối nhau, hô ứng. 

Cực tả nỗi đau khổ, sầu tủi của của nhà thơ đang sống trong cảnh ngộ quá lứa lỡ thì, trắc trở trong tình duyên.

Nỗi oán hận, đau buồn như thấm sâu vào đáy dạ, tê tái, xót xa, như lan tỏa trong không gian – “khắp mọi chòm”.

“Om” là tiếng tượng thanh, tiếng chuông sầu

Gợi tả nỗi thảm sầu tê tái, đau đớn đến cực độ

2. Lời than của nhân vật trữ tình

“Trước nghe” đối với “sau giận”

“tiếng” hô ứng với “duyên”

“rầu rĩ” là tâm trạng đối với “mòm mõm” là trạng thái

Giữa canh khuya thao thức, càng nghe càng thêm “rầu rĩ”, buồn tủi.

Tình duyên được miêu tả theo độ chín của trái cây: đã “chín mõm mòm” – quá chín, đã nẫu đi.

“Duyên mõm mòm” là duyên phận hẩm hiu, quá lứa lỡ thì.

------------------

………..Còn tiếp…………