Soạn ngắn gọn văn 8 kết nối bài 5: Ôn tập học kì I

Soạn siêu ngắn bài 5: Ôn tập học kì I ngữ văn 8 kết nối tri thức. Với câu từ ngắn gọn, ý tứ xúc tích, dễ hiểu, học sinh nhanh chóng nắm bắt các ý chính của bài, giúp nhớ nhanh và nhớ lâu. Từ đó, việc chinh phục kiến thức trở nên dễ hơn bao giờ hết.

ÔN TẬP KIẾN THỨC

CH1. Xem lại năm bài học ở học kì 1, lập bảng hệ thống hóa thông tin về các văn bản đọc theo mẫu sau:

Bài	Văn bản	Tác giả	Loại, thể loại	Đặc điểm nổi bật
				Nội dung	Hình thức

Trả lời:

Bài	Văn bản	Tác giả	Loại, thể loại	Đặc biệt nổi bật
Bài	Văn bản	Tác giả	Loại, thể loại	Nội dung	Hình thức
1	Lá cờ thêu sáu chữ vàng	Nguyễn Huy Tưởng	Truyện lịch sử	Lòng yêu nước của người anh hùng trẻ tuổi Trần Quốc Toản	Ngôn ngữ mang đậm màu sắc lịch sử
1	Quang Trung đại phá quân Thanh	Ngô gia văn phái	Truyện lịch sử	Chiến thắng lừng lẫy của nghĩa quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Quang Trung	Nghệ thuật trần thuật đặc sắc, nhân vật được xây dựng gần gũi, mang đậm nét lịch sử
2	Thu Điếu	Nguyễn Khuyến	Thơ Đường luật	Cảnh sắc mùa thu đồng bằng Bắc Bộ Tình yêu thiên nhiên, đất nước, tâm trạng thời thế và tài thơ của tác giả.	Nghệ thuật đối và nghệ thuật lấy động tả tĩnh.
2	Thiên Trường vãn vọng	Trần Nhân Tông	Thơ Đường luật	Cảnh vật làng quê trầm lặng mà ko đìu hiu. Thiên nhiên và con người hòa quyện một cách nên thơ. Cái nhìn "vãn vọng" của vị vua thi sĩ có tâm hồn gắn bó máu thịt với cuộc sống bình dị...	- Kết hợp điệp ngữ và tiểu đối sáng tạo. - Nhịp thơ êm ái, hài hòa. - Sử dụng ngôn ngữ miêu tả đậm chất hội họa.
3	Hịch tướng sĩ	Trần Quốc Tuấn	Nghị luận	Tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết thắng.	- Lập luận chặt chẽ, lý lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao - Lời văn giàu hình ảnh nhạc điệu
3	Tinh thần yêu nước của nhân dân ta	Hồ Chí Minh	Nghị luận	Ca ngợi và tự hào về tinh thần yêu nước Kêu gọi mọi người cùng phát huy truyền thống yêu nước quý báu	- Luận điểm ngắn gọn, súc tích - Lập luận chặt chẽ; dẫn chứng toàn diện, chọn lọc tiêu biểu theo các phương diện: lứa tuổi, tầng lớp, vùng miền,... - Từ ngữ gợi hình ảnh: làn sóng, lướt qua,... và câu văn nghị luận hiệu quả - Phép so sánh, liệt kê nêu tên các anh hùng dân tộc trong lịch sử chống giặc ngoại xâm, nêu các biểu hiện của lòng yêu nước
4	Lai Tân	Hồ Chí Minh	Thơ Đường luật	Bài thơ miêu tả thực trạng thối nát của chính quyền Trung Quốc dưới thời Tưởng Giới Thạch và thái độ châm biếm, mỉa mai sâu cay	Ngòi bút miêu tả giản dị, chân thực. Lối viết mỉa mai sâu cay. Bút pháp trào phúng.
4	Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu	Trần Tế Xương	Thơ Đường luật	- Tình trạng thảm hại của kỳ thi năm Đinh Dậu (1897) - Sự đau đớn, xót xa của nhà thơ đối với tình cảnh hiện thực nhốn nháo và bất ổn của đất nước thời điểm đó.	-Nghệ thuật đối, đảo ngữ nhằm tái hiện cảnh thảm hại của kỳ thi và nói lên tâm sự của tác giả. -Ngôn ngữ có tính chất khẩu ngữ, trong sáng, giản dị nhưng đầy sức biểu cảm.
5	Trưởng giả học làm sang	Mô-li-e	Hài kịch	Khắc họa tính cách lố lăng của một tên trưởng giả đã dốt nát còn đòi học làm sang, tạo nên tiếng cười cho đọc giả.	- Lời thoại sinh động, chân thực và phù hợp - Nghệ thuật tăng cấp khiến cho lớp kịch càng ngày càng hấp dẫn - Tính cách nhân vật được khắc họa thành công, rõ nét.
5	Chùm truyện cười dân gian Việt Nam		Truyện cười	Phê phán những thói hư tật xấu của con người trong xã hội.	Truyện cười dân gian ngắn gọn với những tình huống hài hước, gây bất ngờ.

CH2. Lập bảng so sánh đặc điểm các thể loại theo mẫu sau ( làm vào vở):

Thể loại	Những điểm giống nhau	Những điểm khác nhau
Hài kịch
Truyện cười
Thơ trào phúng

Trả lời:

Thể loại	Những điểm giống nhau	Những điểm khác nhau
Hài kịch	Thông qua tiếng cười mỉa mai châm biếm để phê phán thói hư tật xấu của con người.	Trình bày dạng hài kịch với những đoạn hội thoại đặc sắc giữa các nhân vật.
Truyện cười		Những câu chuyện dân gian ngắn gọn sử dụng ngôn từ giản dị và có các tình huống bất ngờ, hài hước.
Thơ trào phúng		Trình bày dưới hình thức một bài thơ phơi bày những thói hư tật xấu đồng thời thể hiện tình cảm, thái độ của tác giả.

CH3. Nêu những nét giống nhau và khác nhau về thi luật giữa thơ thất ngôn bát cú và thơ tứ tuyệt Đường luật.

Trả lời:

Giống nhau:

Đều là thể thơ Đường luật
Đều có 7 chữ trên 1 câu
Có hệ thống quy tắc phức tạp

Khác nhau:

Thất ngôn tứ tuyệt:

+ 4 câu trên 1 bài theo thứ tự: khai, thừa, chuyển, hợp

+ Các câu 1,2,4 hoặc 2,4 hiệp vần với nhau ở chữ cuối

Thất ngôn bát cú:

+ 8 câu trên 1 bài theo thứ tự: đề, thực, luận, kết

+ Gieo vần cuối các câu 1,2,4,6,8

CH 4. Lập bảng vào vở theo mẫu sau để hệ thống hóa các kiến thức tiếng Việt đã được học trong học kì I:

STT	Nội dung tiếng Việt	Khái niệm cần nắm vững	Dạng bài tập thực hành

Trả lời:

STT	Nội dung tiếng Việt	Khái niệm cần nắm vững	Dạng bài tập thực hành
1	Biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương	Biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương	- Nhận biết biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương - Sử dụng biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương
2	Từ tượng hình và từ tượng thanh Biện pháp tu từ đảo ngữ	Từ tượng hình và từ tượng thanh Biện pháp tu từ đảo ngữ	- Xác định, nêu tác dụng của từ tượng hình, từ tượng thanh, biện pháp tu từ đảo ngữ
3	Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp	Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp	Nhận biết, nêu tác dụng và tạo lập: - Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp - Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp
4	Yếu tố Hán Việt thông dụng Sắc thái nghĩa của từ ngữ	Sắc thái nghĩa của từ ngữ	- Giải nghĩa và sử dụng yếu tố/từ ngữ chứa yếu tố Hán Việt - Phân biệt sắc thái nghĩa và sử dụng từ ngữ phù hợp theo sắc thái
5	Câu hỏi tu từ Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn	Câu hỏi tu từ Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn	Nhận biết, nêu tác dụng - Câu hỏi tu từ - Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn Giải thích nghĩa một số câu tục ngữ thông dụng

CH5. Nêu các kiểu bài viết, yêu cầu của từng kiểu bài và đề tài đã thực hành trong học kì I theo bảng gợi ý sau:

STT	Kiểu bài viết	Yêu cầu của kiểu bài	Đề tài đã thực hành viết

Trả lời:

STT	Kiểu bài viết	Yêu cầu của kiểu bài	Đề tài đã thực hành viết
1	Viết bài văn kể lại một chuyến đi	Giới thiệu được lí do, mục đích của chuyến tham quan Kể được diễn biến chuyến tham quan (trên đường đi, trình tự những điểm đến thăm, những hoạt động chính trong chuyến đi,...). Nêu được ấn tượng vẻ những đặc điểm nổi bật của di tích (phong cảnh, con người, công trình kiến trúc,...). Thể hiện được cảm xúc, suy nghĩ về chuyến đi. Sử dụng được yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài viết.	Thuật lại một chuyến đi tham quan một di tích lịch sử, văn hóa để lại cho em ấn tượng sâu sắc, khó quên.
2	Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học	Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nêu khái quát giá trị của tác phẩm. Giới thiệu đề tài, thể thơ. Phân tích nội dung cơ bản của bài thơ. Phân tích một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ. Khẳng định vị trí, ý nghĩa của bài thơ.	Viết bài văn phân tích một bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật.
3	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống	Giới thiệu vấn đề cần bàn luận Dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ ý nghĩa của việc hiểu biết về lịch sử Tiếp tục dùng lí lẽ để mở rộng ý nghĩa của việc hiểu biết về lịch sử. Dùng lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ thực tế: có những bạn trẻ không quan tâm đến lịch sử dân tộc, hậu quả của tình trạng đó. Nêu ý nghĩa và vấn đề nghị luận và phương hướng hành động.	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (con người trong mối quan hệ với cộng đồng, đất nước)
4	Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học	Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ. Phân tích nhan đề và đề tài. Phân tích nội dung trào phúng của bài thơ để làm rõ chủ đề. Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật trào phúng. Khẳng định giá trị, ý nghĩa của bài thơ.	Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (thơ trào phúng)
5	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống	Nêu vấn đề nghị luận Làm rõ vấn đề nghị luận Trình bày ý kiến phê phán. Đối thoại với ý kiến khác. Khẳng định ý kiến phê phán, rút ra bài học.	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (một thói quen xấu của con người trong xã hội hiện đại)