TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH1. Bác Hồ (Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh) đã bôn ba khắp năm châu bốn biển để tìm con đường cứu nước. Hãy kể tên một số nơi Bác đã từng đặt chân tới.  

Gợi ý: 

• Bác đã từng đặt chân tới nhiều nước thuộc các đại lục Âu, Á, Phi, Mỹ

• Một số nơi cụ thể như: Pháp, Liên Xô, Anh, Trung Quốc, Thái Lan,..

CH2. Hãy nêu tên một số bài thơ của Hồ Chí Minh mà em biết. 

Gợi ý: 

• Bài thơ chúc Tết năm 1968

• Chiều tối

• Tự khuyên mình

• Ngắm trăng

• Rằm tháng giêng

SAU KHI ĐỌC 

CH1. Bài thơ Lai Tân thuộc thể thơ nào? Nêu những dấu hiệu giúp em nhận biết được điều đó.

Trả lời: 

Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. 

Vì: 

• Bài thơ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ

• Câu thơ thứ hai hiệp vần với câu thơ thứ 4 " tiền - thiên", bốn câu thơ theo thứ tự là các câu khai - thừa - chuyển - hợp

• Bài thơ tuân theo luật bằng trắc.

CH2. Em hãy cho biết mục đích những việc thường làm của ban trưởng nhà giam và cảnh trưởng. Căn cứ vào đâu em khẳng định như vậy?

Trả lời: 

Mục đích: 

•  Ngày ngày đánh bạc

• Cảnh trưởng thì ăn tiền của phạm nhân

Căn cứ vào bản phiên âm của bài thơ "thiên thiên đố", "giải phạm tiền". 

CH3. Phải chăng sau khi chê những thói xấu của ban trưởng và cảnh trưởng, tác giả muốn dành tặng lời khen cho huyện trưởng vì đã làm việc chăm chỉ? Em thử suy đoán huyện trưởng “chong đèn" để làm việc gì.

 Trả lời: 

Tác giả muốn vạch rõ chân dung của những kẻ cầm đầu trong bộ máy quản lí nhà tù Tưởng Giới Thạch ở Lai Tân. 

Huyện trưởng chong đèn để làm chuyện mờ ám – hút thuốc phiện. 

CH4. Giọng điệu trào phúng của câu thơ thứ ba có gì khác biệt so với hai câu thơ đầu?

 Trả lời: 

Hai câu đầu châm biếm cấp dưới, đến câu thứ ba là hình ảnh của vị quan trên

Huyện trưởng "chong đèn" làm công việc - cứ ngỡ là đang thâu đêm suốt tháng để lo công việc. Nhưng không - đó là đang hút thuốc phiện - người có chức vụ lớn thì lại thờ ơ, vô trách nhiệm, chìm ngập trong cùng tận cùng của tệ nạn. 

CH5. Các nhân vật trong bài thơ Lai Tân thuộc thành phần nào trong xã hội? Hãy làm rõ dụng ý của tác giả khi nhằm vào nhóm đổi tượng này.

Trả lời: 

Các nhân vật đều thuộc thành phần có chức có quyền: ban trưởng, cảnh trưởng, huyện trưởng

⇒ Sự thực của bộ máy chính quyền Lai Tân: thối nát, vô trách nhiệm từ trên xuống dưới, từ quan bé đến quan to

CH6. Theo em, nội dung câu kết có mâu thuẫn với nội dung của các câu thơ trước không? Vì sao?

Trả lời: 

Câu kết không hề mâu thuẫn với nội dung của các câu trên mà đây chính là sự trào phúng, châm biếm của tác giả 

• Từ “thái bình” thốt lên nhẹ nhàng nhưng là sự mỉa mai vô cùng

• Những hành động này diễn ra thường xuyên đến mức tưởng như đất nước vẫn yên bình

• Đòn lật tẩy bộ máy cai trị thối nát

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

Đề bài: Viết đoạn văn ( khoảng 7 - 9 câu) làm rõ chất trào phúng nhẹ nhàng mà sâu cay của bài thơ Lai Tân qua lời nhận xét: " Trời đất Lai Tân vẫn thái bình".

Gợi ý: 

“Lai Tân" là một bài thơ nhằm tố cáo cái hiện thực thối nát của xã hội Trung Quốc thời ấy đồng thời là tiếng cười châm biếm của nhà thơ về những “con người" trong đám chức sắc ở Lai Tân mà nhà thơ đã trông thấy. Câu thơ toát lên sự châm biếm nhẹ nhàng mà sâu sắc. Nhà thơ như nói một cách bâng quơ: Lai Tân với hệ thống quan lại và chính quyền như vậy, thế mà “vẫn thái bình như xưa". Cách mỉa mai, châm biếm của tác giả “'Ngục trung nhật kí” là thế! Tính “hướng nội" của “Nhật kí trong tù” được thể hiện rất rõ về mặt đặc điểm thể loại, nó vừa là nhật kí lại vừa là thơ, chủ yếu là thơ trữ tình, tác giả viết cho mình, để mà suy ngẫm, để mà chiêm nghiệm, "Vừa ngẫm vừa đợi đến ngày tự do". Vì thế, bài thơ “Lai Tân" tuy có nêu ra ba chân dung về Ban trưởng, Cảnh trưởng, Huyện trưởng tiêu biểu cho cái xấu xa, đồi bại của bọn quan lại chính quyền Tưởng Giới Thạch thuở ấy, nhưng chỉ là để mỉa mai, châm biếm cái nghịch cảnh mà nhà thơ đã và đang phải chứng kiến và cam chịu.