CHUẨN BỊ ĐỌC

CH: Ghi lại một vài cảm nhận của em khi đọc bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh (Ngữ văn 7, tập một, bộ sách Chân trời sáng tạo) trước khi đọc bài văn này.

Gợi ý:

Bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh giúp người đọc thấy được sự biến chuyển đầy tinh tế của cảnh vật trong không gian cuối hạ đầu thu. 

Từ những tín hiệu của mùa thu đến khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp lúc vào thu, tác giả đã có những suy tư sâu sắc về cuộc đời.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Việc nêu ba câu hỏi liên tiếp có tác dụng gì?

Trả lời:

Tác dụng: nhấn mạnh nỗi băn khoăn của tác giả.

CH2: Em hiểu thế nào về nhận xét " khổ thơ thứ ba là cái gốc của cây thơ đó"?

Trả lời:

• Khổ thơ ba là cái hồn của bài thơ, là ý chính của bài, là cái gốc cái nền cho cho hai khổ thơ trước được nổi bật lên.

• Đem đến cho bài thơ một vẻ đẹp mới

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản.

Trả lời:

1. Mùa thu đến đột ngột và bất ngờ.

• Bắt đầu là hương ổi thơm nao nức
• Gió đem hương cha mùa thu
• Sương đủng đỉnh qua ngõ
• Mùa thu về bất ngờ khiến tác giả không tin mùa thu đã về

2. Cảm giác thực về mùa thu:

• Thiên nhiên được quan sát ở không gian rộng hơn
• Dòng sông khác ngày thường
• Chim bắt đầu vội vã
• Sự bắt đầu trong cánh chim
• Không khí thư thái của chim
• Đám mây chuyển mình

3. Cảm nhận khổ thơ thứ ba

• Mùa thu cảm nhận bằng kinh nghiệm, suy ngẫm
• Sự khác thường của mưa, nắng, sấm, chớp......
• Cảm nhận, suy nghĩ, tình cảm của tác giả về mùa thu

4. Con người khi sang thu có thay đổi

5. Nhan đề thấm vào cảnh vật

CH2: Nêu luận đề của văn bản. Dựa trên cơ sở nào em xác định như vậy?

Trả lời:

Luận đề là sự thay đổi của con người và thiên nhiên lúc sang thu. 

Dựa vào hệ thống luận điểm, luận cứ của bài

CH3: Phân tích mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng.

Trả lời:

Mối liên hệ chặt chẽ: 

• Luận điểm nêu trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm nêu sau để dẫn tới kết luận. 

• Lí lẽ và bằng chứng chứng minh cho các luận điểm thiên nhiên lúc vào thu, hình ảnh con người lúc thu sang, 

• Luận điểm chứng minh cho luận đề sự thay đổi của thiên nhiên và con người lúc thu sang được hiện lên rõ nét.

CH4: Tìm câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn văn sau:

     Với các thi nhân, mùa thu lưu dấu ấn của mình trong những vần thơ đượm một vẻ riêng trong trẻo: Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Xuân Diệu, Huy Cận, Lưu Trọng Lư, Tế Hanh. Nguyễn Đình Thi,... đều có những câu thơ, bài thơ tuyệt đẹp. Đến lượt mình, Hữu Thỉnh lại làm cho mùa thu có thêm hương sắc mới.

Trả lời:

Bằng chứng khách quan: Với các thi nhân, mùa thu lưu dấu ấn của mình trong những vần thơ đượm một vẻ riêng trong trẻo: Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Xuân Diệu, Huy Cận, Lưu Trọng Lư, Tế Hanh. Nguyễn Đình Thi,... đều có những câu thơ, bài thơ tuyệt đẹp.

Ý kiến, đánh giá chủ quan: Đến lượt mình, Hữu Thỉnh lại làm cho mùa thu có thêm hương sắc mới.

CH5: Em có đồng ý với nhận định: " Nhan đề Sang Thu vừa bao trùm lại vừa thấm vào từng từ ngữ, cảnh vật" hay không? Vì sao?

Trả lời:

Em có đồng ý với nhận định vì 

• Nhan đề bài thơ thể hiện cách lựa chọn khoảnh khắc thời gian, bắc cầu giữa cái không và cái có. Chính cảm giác mơ hồ, tinh tế đã chuyên chở cho tâm hồn thu theo cách của mùa thu.

• “Sang thu” còn là của đời người. Đời người sang thu (sang tuổi xế chiều) nhiều từng trải, vững vàng hơn trước những biến động của cuộc đời.

CH6: Viết đoạn văn (từ bảy đến chín câu) để trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của thiên nhiên lúc giao mùa.

Gợi ý:

Khoảnh khắc để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất là khi trời chuyển mình từ xuân sang hè. Lúc này cũng là lúc những nhành phượng ra hoa đỏ thắm. Ngồi trong phòng học, qua khung cửa sổ những nụ hoa đầu tiên đã chúm chím như nụ cười của cô gái mới lớn. Rồi ngày qua ngày bận bịu cùng bài thi cuối năm chúng em quên mất đã không còn cái nắng dịu nhẹ của mùa xuân với khí trời trong xanh mỗi sớm mai. Sáng nay thức dậy thấy cơn mưa đầu tiên của mùa hè đến sớm có cô bé đã hốt hoảng vì sắp nghỉ hè. Không chỉ có mưa là đến bất chợt, nắng cũng gay gắt hơn. Mặt trời thức dậy sớm và đi ngủ cũng trễ hơn. Dòng sông xanh trong của mùa xuân buổi sáng còn thấy cả những chú cá rô con vậy mà chỉ cần mưa một trận là nước đã mênh mông tràn lên cả bờ. Hoa mai vàng đã rụng hết nhường chỗ cho hoa súng tím mọc dưới hồ. Hoa bằng lăng cũng trở mình thao thức khi sắp chia tay học trò. Lũ học trò tinh nghịch hái những chùm hoa phượng kết thành bướm đỏ ép vào tập, chuyền cho nhau quyển lưu bút để ghi lại khoảnh khắc đáng nhớ này.