BÀI 19. CARBOXYLIC ACID

Bài 1: Hãy viết công thức cấu tạo của acetic acid...

Đáp án:

CTCT là CH3COOH. 

Acetic acid có tính chất hóa học:

• Tính acid yếu: làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ, phản ứng được với kim loại, base, oxide base và muối.

• Phản ứng ester hóa.

Ứng dụng: dùng làm giấm, dùng trong công nghiệp dệt, dược phẩm, sản xuất nước hoa, ...

I. KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP

Bài 1: Hãy chỉ ra hợp chất carboxylic acid trong số các chất dưới đây...

Đáp án:

Hợp chất carboxylic acid là: (A), (C), (E).

Bài 2: Viết công thức cấu tạo, gọi tên thay thế của...

Đáp án:

Carboxylic acid C5H10O2

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Bài 1: Căn cứ các dữ liệu về nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy...

Đáp án:

Ở nhiệt độ thường, carboxylic acid mạch ngắn là chất lỏng, carboxylic acid mạch dài là chất rắn dạng sáp.

Bài 2: Cho các chất có công thức cấu tạo sau...

Đáp án:

Nhiệt độ sôi: (B) < (C) < (D) < (A) < (E).

Nhiệt độ sôi của hydrocarbon < carbonyl < alcohol < carboxylic acid.

Khối lượng phân tử càng lớn thì nhiệt độ sôi càng cao => Nhiệt độ sôi HCOOH < CH3COOH.

Bài 3: Vì sao acetic acid có thể tan vô hạn trong nước?

Đáp án:

Acetic acid (CH3COOH) là carboxylic acid mạch ngắn, có phân tử khối nhỏ và có khả năng tạo liên kết hydrogen với nước.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

Bài 1: Từ đặc điểm cấu tạo của nhóm carboxyl...

Đáp án:

Trong nhóm carboxyl, mật độ electron tại nhóm OH chuyển dịch về phía nhóm C=O nên nguyên tử hydrogen trong nhóm OH trở nên linh động hơn và mang một phần điện tích dương (δ+). Liên kết C=O trong phân tử carboxylic acid cũng là liên kết phân cực, mang một phần điện tích dương (δ+).

=> Carboxylic acid thể hiện tính acid và tham gia phản ứng ester hoá.

Bài 2: Từ các giá trị Ka cho trong Bảng 19.2...

Đáp án:

 HCOOH có tính acid mạnh nhất.

(Ka = [RCOO−][H+][RCOOH])

Bài 3: Khả năng đổi màu quỳ tím của acetic acid...

Đáp án:

Quỳ tím chuyển sang màu đỏ .

Bài 4: Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy...

Đáp án:

1. a) 2CH3CH2COOH + Zn → (CH3CH2COO)2Zn + H2

2. b) 2CH3CH2COOH + CuO → (CH3CH2COO)2Cu + H2O

3. c) 2CH3CH2COOH + Cu(OH)2→ (CH3CH2COO)2Cu + 2H2O

4. d) 15CH3CH2COOH + 14CaCO3→ 14CH3CH2COOCa + 10H2O + 17CO2

Bài 5: Phản ứng của acetic acid với magnesium...

Đáp án:

Tạo thành dung dịch màu không màu và có khí không màu thoát ra.

2CH3COOH + Mg → (CH3COO)2Mg + H2

Bài 6: Trình bày cách phân biệt các dung dịch sau...

Đáp án:

Cho mỗi chất vào từng ống nghiệm có đánh stt:

- Lấy mỗi chất một giọt nhỏ ra quỳ tím :

+ Chất nào là quỳ tím chuyền đỏ là  acetic acid và acrylic acid (1)

+ Quỳ tím không chuyển màu: acetaldehyde 

=> Nhận biết acetaldehyde.

- Nhỏ dung dịch bromine  vào 2 ống nghiệm (1) => Lọ chứa acrylic acid sẽ làm mất màu nước bromine.

PTHH: CH2=CH-COOH + Br2 → CH2Br-CHBr-COOH

Bài 7: Ấm (siêu) đun nước lâu ngày thường có...

Đáp án:

Sử dụng giấm ăn để loại bỏ lớp cặn ở dưới đáy ấm nước.

Trong giấm ăn có acetic acid (CH3COOH) là acid yếu có khả năng tác dụng với lớp cặn màu trắng (CaCO3) dưới đáy ấm nước.

2CH3COOH + CaCO3 → (CH3COO)2Ca + CO2 + H2O

Bài 7: Phản ứng của acetic acid với sodium carbonate...

Đáp án:

Hiện tượng: phản ứng tạo dung dịch không màu và có khí thoát ra.

2CH3COOH + Na2CO3 → 2CH3COONa + CO2 + H2O 

Bài 8: Do phản ứng ester hoá là phản ứng thuận nghịch...

Đáp án:

Ta tăng nống độ các chất tham gia phản ứng hoặc giảm nồng độ các chất sản phẩm, đồng thời dùng xúc tác H2SO4 đặc. 

Bài 9: Trong thí nghiệm điều chế ethyl acetate...

Đáp án:

- Vì nhiệt độ quá cao sẽ làm các nguyên liệu bay hơi đồng thời thúc đẩy tạo sản phẩm phụ.

Dung dịch NaCl bão hòa có tỉ khối lớn, giúp ester tách ra và nổi lên dễ dàng hơn.

Bài 10: Phản ứng điều chế ethyl acetate...

Đáp án:

Hiện tượng: dung dịch phân thành hai lớp và dung dịch có mùi thơm là CH3COOC2H5.

PTHH: 

IV. ỨNG DỤNG VÀ ĐIỀU CHẾ

BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 1: Hợp chất X có công thức cấu tạo...

Đáp án:

Đáp án C.