I. MÁU

Câu 1: Xác định tên và chức năng các thành phần của máu được đánh số thứ tự trong hình 33.1 trang 135

Trả lời:

1. Tiểu cầu: tham gia bảo vệ cơ thể nhờ cơ chế làm đông máu

2. Hồng cầu: vận chuyển oxygen và carbon dioxide trong máu

3. Bạch cầu: bảo vệ cơ thể

4. Huyết tương: duy trì máu ở trạng thái lỏng giúp máu dễ dàng lưu thông trong mạch vận chuyển chất dinh dưỡng các chất cần thiết khác và chất thải 

Câu 2: Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể chúng ta nếu thiếu một trong các thành phần của máu.

Trả lời:

Cơ thể sẽ gặp các bệnh lý liên quan đến máu, ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan, thậm chí tử vong.

- Ví dụ:

+ Nếu thiếu tiểu cầu sẽ gây tình trạng xuất huyết, khả năng đông máu và khả năng chống nhiễm trùng sẽ giảm.

+ Nếu thiếu hồng cầu có thể gây bệnh thiếu máu, hoặc có triệu chứng như khó thở, chóng mặt, da xanh, tim đập nhanh,…

+ Nếu thiếu bạch cầu thường khiến sức đề kháng của cơ thể yếu hơn, dễ nhiễm trùng

Câu 3: Giải thích vì sao con người sống trong môi trường chứa nhiều vi khuẩn có hại nhưng vẫn có thể sống khỏe mạnh

Trả lời:

Vì cơ thể có khả năng miễn dịch của cơ thể

Câu 4: Tiêm vaccine có vai trò gì trong việc phòng bệnh.

Trả lời:

• Giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm

• Giảm thiểu các rủi ro vì bệnh tật như biến chứng, di chứng, tử vong 

• Tạo điều kiện để trẻ lớn lên và phát triển toàn diện

Thảo luận nhóm để thực hiện các yếu cầu và trả lời câu hỏi sau:

Câu 5: Vẽ Hình 33.4 trang 137 vào vở rồi hoàn thành sơ đồ truyền máu bằng cách đánh dấu chiếu mũi tên để thể hiện mối quan hệ cho, nhận giữa các nhóm máu.

Trả lời:

Câu 6: Giả sử một người có nhóm máu A cần được truyền máu, người này có thể nhận những nhóm máu nào? Nếu truyến nhóm máu không phù hợp sẽ dẫn đến hậu quả gì?

Trả lời:

Người này có thể nhận những nhóm máu A, O

Nếu truyền nhóm máu không phù hợp, hồng cầu của máu truyền vào sẽ bị ngưng kết bởi các kháng thể của người nhận ngay trong lòng mạch máu, xảy ra các phản ứng đồng loạt, gây sốc, nguy hiểm đến tính mạng của người được truyền máu.

II. HỆ TUẦN HOÀN

Câu 1: Nêu cấu tạo của hệ tuần hoàn toàn và trình bày sự phối hợp các cơ quan thể hiện chức năng của cả hệ tuần hoàn

Trả lời:

Hệ tuần hoàn gồm tim và hệ mạch

Tim: đẩy máu lưu thông trong hệ tuần hoàn

Hệ mạch gồm các động mạch mao mạch tĩnh mạch

Các mạch máu có dạng ống hợp thành một hệ thống kín. Động mạch vận chuyển máu từ tim đến mao mạch để trao đổi nước, khí, các chất giữa máu và các tế bào máu trao đổi tại mao mạch theo tĩnh mạch trở về tim.

Hệ tuần hoàn có chức năng vận chuyển các chất dinh dưỡng và chất khí đến các tế bào và mô của cơ thể nhờ sự lưu thông của máu qua vòng tuần hoàn lớn và vòng tuần hoàn nhỏ.

III. MỘT SỐ BỆNH VỀ MÁU VÀ TIM MẠCH

Làm việc theo nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, hậu quả của một số bệnh về máu, tim mạch.

Trả lời:

Câu 2: Vận dụng hiểu biết về các bệnh đã tìm hiểu, đề xuất biện pháp phòng bệnh, bảo vệ hệ tuần hoàn và cơ thể, giải thích cơ sở của các biện pháp đó.

Trả lời:

 IV. THỰC HÀNH: THỰC HIỆN TÌNH HUỐNG GIẢ ĐỊNH CẤP CỨU NGƯỜI BỊ CHẢY MÁU, TAI BIẾN, ĐỘT QUỴ VÀ ĐO HUYẾT ÁP

Sau khi thực hành sơ cứu cầm máu và đo huyết áp, em hãy trả lời các câu hỏi sau:

Câu 1: Khi thực hiện biện pháp buộc dây garô cần lưu ý những điều gì?

Trả lời:

Dùng dây cao su hoặc dây vải mềm buộc chặt ở vị trí gần sát vết thương (cao hơn vết thương về phía tim) với lực ép đủ làm cầm máu. 

Câu 2: Vì sao chỉ dùng biện pháp buộc dây garô để sơ cứu những vết thương chảy máu động mạch ở tay hoặc chân? Những vết thương chảy máu động mạch không phải ở tay, chân cần được xử lí như thế nào?

Trả lời:

Tay và chân là những mô đặc nên biện pháp buộc dây garô mới có hiệu quả cầm máu. Đối với những vết thương chảy máu động mạch ở vị trí khác, chỉ dùng biện pháp ấn tay vào động mạch gần vết thương (phía gần tim) để cầm máu.

V. DỰ ÁN: ĐIỀU TRA MỘT SỐ BỆNH VỀ MÁU, TIM MẠCH VÀ PHONG TRÀO HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO TẠI ĐỊA PHƯƠNG

Câu 1: Hiến máu có hại cho sức khoẻ không? Vì sao?

Trả lời:

Hiến máu không có hại cho sức khỏe nếu thể tích máu hiến phù hợp với thể trạng cũng như tần suất hiến hợp lí.

- Giải thích:

• Nếu hiến máu phù hợp thì các chỉ số trong cơ thể có chút thay đổi nhưng vẫn nằm trong giới hạn sinh lí bình thường, không gây ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày của cơ thể.

• Hiến máu còn giúp kích thích khả năng tạo máu, thải sắt ứ trệ trong các cơ quan.

Câu 2: Những ai có thể hiến máu được và những ai không thể hiến máu?

Trả lời:

Những người có thể hiến máu:

• Người từ 18 – 60 tuổi, cân nặng ít nhất là 42kg đối với nữ và 45kg đối với nam. Không bị nhiễm hoặc không có các hành vi lây nhiễm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường truyền máu khác.

• Người đã hiến máu lần gần nhất trước đó 12 tuần hoặc hiến thành phần máu lần gần nhất trước đó 3 tuần.

• Phụ nữ không có thai hoặc không nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi.

- Những người không thể hiến máu:

• Người đã nhiễm hoặc đã thực hiện hành vi có nguy cơ nhiễm HIV.

• Người đã nhiễm viêm gan B, viêm gan C và các virus lây qua đường truyền máu.

• Phụ nữ có thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi.

• Người có các bệnh mãn tính: tim mạch, huyết áp, hô hấp,…