BÀI 33 MÁU VÀ HỆ TUẦN HOÀN CỦA CƠ THỂ NGƯỜI

I. MÁU

CH. Xác định tên và chức năng các thành phần của máu được đánh số thứ tự trong hình 33.1 trang 135

Trả lời rút gọn:

1. Tiểu cầu tham gia bảo vệ cơ thể nhờ cơ chế làm đông máu.
2. Hồng cầu vận chuyển oxygen và carbon dioxide trong máu.
3. Bạch cầu có chức năng bảo vệ cơ thể.
4. Huyết tương có vai trò duy trì máu ở trạng thái lỏng. 

CH. Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể chúng ta nếu thiếu một trong các thành phần của máu.

Trả lời rút gọn:

Nếu thiếu một trong các thành phần của máu thì cơ thể sẽ gặp các bệnh lý liên quan đến máu, ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan, thậm chí tử vong.

CH. Giải thích vì sao con người sống trong môi trường chứa nhiều vi khuẩn có hại nhưng vẫn có thể sống khỏe mạnh

Trả lời rút gọn:

Vì nhờ có khả năng miễn dịch của cơ thể.

CH. Tiêm vaccine có vai trò gì trong việc phòng bệnh.

Trả lời rút gọn:

Vai trò: Giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm, giảm thiểu các rủi ro vì bệnh tật, tạo điều kiện để trẻ lớn lên và phát triển toàn diện

Thảo luận nhóm để thực hiện các yếu cầu và Trả lời rút gọn câu hỏi sau:

CH. Vẽ Hình 33.4 trang 137 vào vở rồi hoàn thành sơ đồ truyền máu bằng cách đánh dấu chiếu mũi tên để thể hiện mối quan hệ cho, nhận giữa các nhóm máu.

Trả lời rút gọn:

CH. Giả sử một người có nhóm máu A cần được truyền máu, người này có thể nhận những nhóm máu nào? Nếu truyến nhóm máu không phù hợp sẽ dẫn đến hậu quả gì?

Trả lời rút gọn:

Người này có thể nhận những nhóm máu A, O. Nếu truyền nhóm máu không phù hợp, hồng cầu của máu truyền vào cơ thể sẽ bị ngưng kết, có thể xảy ra các phản ứng đồng loạt, gây sốc, nguy hiểm đến tính mạng của người được truyền máu.

II. HỆ TUẦN HOÀN

CH. Nêu cấu tạo của hệ tuần hoàn toàn và trình bày sự phối hợp các cơ quan thể hiện chức năng của cả hệ tuần hoàn

Trả lời rút gọn:

• Hệ tuần hoàn gồm có tim và hệ mạch. Hệ mạch gồm động mạch, mao mạch và tĩnh mạch; các mạch máu có dạng ống, hợp thành một hệ thống kín.
• Sự phối hợp: Tim hoạt động như một chiếc bơm, vừa hút, vừa đẩy máu lưu thông trong hệ tuần hoàn. Động mạch vận chuyển máu từ tim đến mao mạch để trao đổi nước, chất khí, các chất giữa máu và các tế bào; máu trao đổi tại mao mạch theo tĩnh mạch trở về tim.

III. MỘT SỐ BỆNH VỀ MÁU VÀ TIM MẠCH

Làm việc theo nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:

CH. Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, hậu quả của một số bệnh về máu, tim mạch.

Trả lời rút gọn:

CH. Vận dụng hiểu biết về các bệnh đã tìm hiểu, đề xuất biện pháp phòng bệnh, bảo vệ hệ tuần hoàn và cơ thể, giải thích cơ sở của các biện pháp đó.

Trả lời rút gọn:

IV. THỰC HÀNH: THỰC HIỆN TÌNH HUỐNG GIẢ ĐỊNH CẤP CỨU NGƯỜI BỊ CHẢY MÁU, TAI BIẾN, ĐỘT QUỴ VÀ ĐO HUYẾT ÁP

Sau khi thực hành sơ cứu cầm máu và đo huyết áp, em hãy Trả lời rút gọn các câu hỏi sau:

CH. Khi thực hiện biện pháp buộc dây garô cần lưu ý những điều gì?

Trả lời rút gọn:

Lưu ý: dùng dây cao su hoặc dây vải mềm buộc chặt ở vị trí gần sát vết thương (cao hơn vết thương về phía tim) với lực ép đủ làm cầm máu. 

CH. Vì sao chỉ dùng biện pháp buộc dây garô để sơ cứu những vết thương chảy máu động mạch ở tay hoặc chân? Những vết thương chảy máu động mạch không phải ở tay, chân cần được xử lí như thế nào?

Trả lời rút gọn:

Vì tay và chân là những mô đặc nên biện pháp buộc dây garô mới có hiệu quả cầm máu. Đối với những vết thương chảy máu động mạch ở vị trí khác, chỉ dùng biện pháp ấn tay vào động mạch gần vết thương (phía gần tim) để cầm máu.

V. DỰ ÁN: ĐIỀU TRA MỘT SỐ BỆNH VỀ MÁU, TIM MẠCH VÀ PHONG TRÀO HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO TẠI ĐỊA PHƯƠNG

CH. Hiến máu có hại cho sức khoẻ không? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

Hiến máu không có hại cho sức khỏe. Nếu hiến máu phù hợp thì mặc dù sau khi hiến máu, các chỉ số trong cơ thể có chút thay đổi nhưng vẫn nằm trong giới hạn sinh lí bình thường, không gây ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày của cơ thể.

CH. Những ai có thể hiến máu được và những ai không thể hiến máu?

Trả lời rút gọn:

• Những người có thể hiến máu: Người từ 18 – 60 tuổi, cân nặng ít nhất là 42kg đối với nữ và 45kg đối với nam, không bị nhiễm hoặc không có các hành vi lây nhiễm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường truyền máu khác, người đã hiến máu lần gần nhất trước đó 12 tuần hoặc hiến thành phần máu lần gần nhất trước đó 3 tuần, phụ nữ không có thai hoặc không nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi.
• Những người không thể hiến máu: Người đã nhiễm hoặc đã thực hiện hành vi có nguy cơ nhiễm HIV và các bệnh lây qua đường truyền máu, phụ nữ có thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi, người có các bệnh mãn tính.