BÀI 28 SỰ TRUYỀN NHIỆT

I. DẪN NHIỆT

CH. Mô tả hiện tượng xảy ra đối với các đinh.

Trả lời rút gọn:

Đinh rơi xuống.

CH. Đinh rơi xuống chứng tỏ điều gì?

Trả lời rút gọn:

Chứng tỏ nhiệt đã truyền đến sáp làm cho sáp nóng lên và chảy ra.

CH. Đinh lần lượt rơi xuống theo thứ tự nào?

Trả lời rút gọn:

Thứ tự: a, b, c, d, c, e.

CH. Tại sao chảo được làm bằng kim loại còn cán chảo được làm bằng gỗ hoặc nhựa?

Trả lời rút gọn:

Vì kim loại dẫn nhiệt tốt nên chảo được làm bằng kim loại. Còn gỗ và nhựa dẫn nhiệt kém nên cán thường là bằng nhựa và gỗ.

CH. Tại sao nhà mái ngói thì mùa hè mát hơn, mùa đông ấm hơn nhà mái tôn?

Trả lời rút gọn:

Vì ngói dẫn nhiệt kém còn mái tôn làm từ kim loại nên dẫn nhiệt tốt hơn.

CH. Phân tích công dụng dẫn nhiệt tốt, cách nhiệt tốt của từng bộ phận trong một số dụng cụ thường dùng trong gia đình.

Trả lời rút gọn:

VD: Nồi được làm bằng gang, nhôm, inox dẫn nhiệt tốt.

II. ĐỐI LƯU

CH. Hãy giải thích hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm trên

Trả lời rút gọn:

Viên sáp bị nóng chảy do, nước nóng lên làm các phân tử nước chuyển động từ vùng nóng đến vùng lạnh hơn làm cho nước trong ống nghiệm nóng lên ® viên sáp tan ra.

CH. Tại sao đốt nến thì cánh quạt trong hình 28.4 trang 114 lại quay?

Trả lời rút gọn:

Do có sự đối lưu mà lớp không khí nóng di chuyển lên trên, sự chênh lệch về áp suất làm cho cánh quạt quay.

CH. Tìm hiểu thêm ví dụ về sự đối lưu trong thực tế

Trả lời rút gọn:

Ví dụ: Khi đun nước, dòng nước bên dưới nóng lên, nở ra, nhẹ đi và đi lên phía trên, phần nước ở phía trên lạnh, nặng và đi lên phía dưới đi .

III. BỨC XẠ NHIỆT

CH. Tại sao trong thí nghiệm ở hình 28.5a trang 115 thì nhiệt độ trong bình thuỷ tinh tăng dần còn trong thí nghiệm ở Hình 28.5b trang 115 thì nhiệt độ trong bình thuỷ tinh lại giảm dần về nhiệt độ cũ?

Trả lời rút gọn:

• Hình 28.5a: vì khi bóng đèn sáng làm cho không khí xung quanh nóng lên làm cho không khí trong bình tăng nên nhiệt độ bình tăng.
• Hình 28.5b: vì ở giữa đèn và bình thuỷ tinh bị ngăn cách 1 tấm gỗ dày ® nhiệt không được truyền đến bình thuỷ tinh.

CH. Có phải sự truyền nhiệt từ đèn đến bình thuỷ tinh là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao?

Trả lời rút gọn:

Sự truyền nhiệt từ đèn đến bình thủy tinh không phải là dẫn nhiệt và đối lưu vì: Không khí là chất dẫn nhiệt kém ® không phải dẫn nhiệt. Nhiệt truyền theo đường thẳng ® không phải đối lưu.

CH. Đứng gần một bếp lửa, ta cảm thấy nóng. Nhiệt năng mà cơ thể nhận được từ bếp chủ yếu là do dẫn nhiệt, đối lưu hay bức xạ? Tại sao?

Trả lời rút gọn:

Nhiệt năng mà cơ thể nhận được từ bếp chủ yếu là do bức xạ vì tia nhiệt truyền thẳng.

CH. Tại sao mùa hè người ta thường mặc áo màu trắng, ít mặc áo màu đen?

Trả lời rút gọn:

Vì các vật có màu sáng ít hấp thụ các tia nhiệt hơn nên mặc áo trắng vào mùa hè sẽ giảm khả năng hấp thụ các tia nhiệt làm cho ta có cảm giác mát hơn. 

CH. Hãy phân tích tác dụng của các bộ phận sau đây của phích: lớp chân không; hai mặt thuỷ tinh tráng bạc; nút.

Trả lời rút gọn:

• Lớp chân không: ngăn chặn sự truyền nhiệt.
• Hai mặt thuỷ tinh tráng bạc: để các tia bức xạ nhiệt trở lại nước trong phích.
• Nút: ngăn cản sự truyền nhiệt của phích và giúp nước không bị tràn.

CH. Tại sao trong phòng thí nghiệm hình 28.8 trang 116 nhiệt độ của cốc nước đặt trong lồng kính lại cao hơn nhiệt độ của cốc nước đặt ở ngoài lồng kính?

Trả lời rút gọn:

Do khi năng lượng bức xạ của tia sáng mặt trời, xuyên qua lồng kính, được hấp thụ và phân tán trở lại thành nhiệt lượng cho bầu không gian bên trong, dẫn đến nhiệt độ của cốc nước đặt ở ngoài lồng kính cao hơn.

Thảo luận: Hãy thảo luận về những vấn đề sau đây:

CH. Mô tả sự truyền năng lượng trong hiệu ứng nhà kính khí quyển.

Trả lời rút gọn:

Khi năng lượng bức xạ của tia sáng mặt trời, xuyên qua các cửa sổ hoặc mái nhà bằng kính, được hấp thụ và phân tán trở lại thành nhiệt lượng cho bầu không gian bên trong, dẫn đến việc sưởi ấm toàn bộ không gian bên trong chứ không phải chỉ ở những chỗ được chiếu sáng.

CH. Những nguyên nhân nảo làm tăng nhanh hàm lượng CO₂ trong khí quyển và những biện pháp nào có thể làm giảm sự tăng hàm lượng CO₂ trong khí quyển?

Trả lời rút gọn:

• Nguyên nhân: Hoạt động sản suất gia tăng, mở rộng; quá trình khai thác tài nguyên thiên nhiên; sự phát triển của các phương tiện giao thông vận tải; diện tích rừng, diện tích trồng cây xanh giảm.
• Biện pháp: Trồng thêm nhiều rừng, nhiều cây xanh; tiết kiệm điện và năng lượng; tối ưu hóa các phương tiện di chuyển; sử dụng nguồn năng lượng sạch; tích cực tuyên truyền bảo vệ môi trường.

CH. Em và các bạn có thể làm gì để góp phần cụ thể vào việc làm giảm hiệu ứng nhà kính để góp phần ổn định nhiệt độ bể mặt Trái Đất?

Trả lời rút gọn:

Em và các bạn có thể trồng cây xanh, tiết kiệm điện, tiết kiệm nguồn năng lượng, tích cực tuyên truyền bảo vệ môi trường,...