BÀI 28: SỰ TRUYỀN NHIỆT

I. DẪN NHIỆT

CH. Mô tả hiện tượng xảy ra đối với các đinh.

Giải nhanh:

Đinh rơi xuống.

CH. Đinh rơi xuống chứng tỏ điều gì?

Giải nhanh:

Chứng tỏ nhiệt đã truyền đến sáp làm cho sáp nóng lên và chảy ra.

CH. Đinh lần lượt rơi xuống theo thứ tự nào?

Giải nhanh:

a, b, c, d, c, e.

CH. Tại sao chảo được làm bằng kim loại còn cán chảo được làm bằng gỗ hoặc nhựa?

Giải nhanh:

Vì kim loại dẫn nhiệt tốt, còn gỗ và nhựa dẫn nhiệt kém.

CH. Tại sao nhà mái ngói thì mùa hè mát hơn, mùa đông ấm hơn nhà mái tôn?

Giải nhanh:

Vì ngói dẫn nhiệt kém còn mái tôn làm từ kim loại nên dẫn nhiệt tốt hơn.

CH. Phân tích công dụng dẫn nhiệt tốt, cách nhiệt tốt của từng bộ phận trong một số dụng cụ thường dùng trong gia đình.

Giải nhanh:

VD: Nồi được làm bằng gang, nhôm, inox dẫn nhiệt tốt.

II. ĐỐI LƯU

CH. Hãy giải thích hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm trên

Giải nhanh:

Viên sáp bị nóng chảy do nước nóng lên làm các phân tử nước chuyển động từ vùng nóng đến vùng lạnh hơn làm cho nước trong ống nghiệm nóng lên.

CH. Tại sao đốt nến thì cánh quạt trong hình 28.4 trang 114 lại quay?

Giải nhanh:

Do có sự đối lưu mà lớp không khí nóng di chuyển lên trên, sự chênh lệch về áp suất làm cho cánh quạt quay.

CH. Tìm hiểu thêm ví dụ về sự đối lưu trong thực tế

Giải nhanh:

Ví dụ: Khi đun nước, dòng nước bên dưới nóng lên, nở ra, nhẹ đi và đi lên phía trên, phần nước ở phía trên lạnh, nặng và đi lên phía dưới đi .

III. BỨC XẠ NHIỆT

CH. Tại sao trong thí nghiệm ở hình 28.5a trang 115 thì nhiệt độ trong bình thuỷ tinh tăng dần còn trong thí nghiệm ở Hình 28.5b trang 115 thì nhiệt độ trong bình thuỷ tinh lại giảm dần về nhiệt độ cũ?

Giải nhanh:

• Hình 28.5a: vì bóng đèn sáng → không khí xung quanh nóng lên → không khí trong bình tăng → nhiệt độ bình tăng.
• Hình 28.5b: vì ở giữa đèn và bình thuỷ tinh bị ngăn cách 1 tấm gỗ dày → nhiệt không được truyền đến bình thuỷ tinh.

CH. Có phải sự truyền nhiệt từ đèn đến bình thuỷ tinh là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao?

Giải nhanh:

Không phải là dẫn nhiệt và đối lưu vì: Không khí dẫn nhiệt kém và nhiệt truyền theo đường thẳng.

CH. Đứng gần một bếp lửa, ta cảm thấy nóng. Nhiệt năng mà cơ thể nhận được từ bếp chủ yếu là do dẫn nhiệt, đối lưu hay bức xạ? Tại sao?

Giải nhanh:

Do bức xạ vì tia nhiệt truyền thẳng.

CH. Tại sao mùa hè người ta thường mặc áo màu trắng, ít mặc áo màu đen?

Giải nhanh:

Vì các vật có màu sáng ít hấp thụ các tia nhiệt hơn nên mặc áo trắng sẽ giảm khả năng hấp thụ các tia nhiệt. 

CH. Hãy phân tích tác dụng của các bộ phận sau đây của phích: lớp chân không; hai mặt thuỷ tinh tráng bạc; nút.

Giải nhanh:

• Lớp chân không: ngăn chặn sự truyền nhiệt.
• Hai mặt thuỷ tinh tráng bạc: để các tia bức xạ nhiệt trở lại nước trong phích.
• Nút: ngăn cản sự truyền nhiệt của phích và giúp nước không bị tràn.

CH. Tại sao trong phòng thí nghiệm hình 28.8 trang 116 nhiệt độ của cốc nước đặt trong lồng kính lại cao hơn nhiệt độ của cốc nước đặt ở ngoài lồng kính?

Giải nhanh:

Do khi năng lượng bức xạ của tia sáng mặt trời, xuyên qua lồng kính, được hấp thụ và phân tán trở lại thành nhiệt lượng cho bầu không gian bên trong.

Thảo luận: Hãy thảo luận về những vấn đề sau đây:

CH. Mô tả sự truyền năng lượng trong hiệu ứng nhà kính khí quyển.

Giải nhanh:

Khi năng lượng bức xạ xuyên qua các cửa sổ được hấp thụ và phân tán trở lại thành nhiệt lượng cho bầu không gian bên trong, dẫn đến việc sưởi ấm toàn bộ không gian bên trong.

CH. Những nguyên nhân nảo làm tăng nhanh hàm lượng CO₂ trong khí quyển và những biện pháp nào có thể làm giảm sự tăng hàm lượng CO₂ trong khí quyển?

Giải nhanh:

• Nguyên nhân: Hoạt động sản suất mở rộng, quá trình khai thác tài nguyên, sự phát triển của các phương tiện giao thông, diện tích rừng giảm.
• Biện pháp: Trồng rừng, tiết kiệm điện và năng lượng, tối ưu hóa phương tiện di chuyển, sử dụng nguồn năng lượng sạch.

CH. Em và các bạn có thể làm gì để góp phần cụ thể vào việc làm giảm hiệu ứng nhà kính để góp phần ổn định nhiệt độ bể mặt Trái Đất?

Giải nhanh:

Em và các bạn có thể trồng cây xanh, tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng, tích cực tuyên truyền bảo vệ môi trường,...