BÀI 4: MÙA ĐÔNG Ở VÙNG CAO

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Nói với bạn về những hình ảnh em thấy trong bức tranh.

Giải nhanh:

Đồi hoa tam giác mạch  vào mùa đông, có hai người phụ nữ đang deo gùi trên vai và người đần ông đang đứng trên đồi hoa.

Câu 1: Đọc:

a. Bài đọc nói về mùa nào? Ở đâu?

b. Các sự vật ở đoạn 2 thay đổi như thế nào khi mùa đông đến?

c. Câu văn "Cỏ không mọc nổi nhưng tam giác mạch thì nảy mầm lên xanh mướt." nói lên điều gì?

• Tam giác mạch mọc chậm hơn cỏ.
• Tam giác mạch mọc nhanh hơn cỏ.
• Tam giác mạch có sức sống mạnh mẽ.

d. Cây tam giác mạch có gì đẹp?

Trả lời: 

a. Bài đọc nói về mùa đông ở vùng cao.

b. Các sự vật ở đoạn 2 thay đổi khi mùa đông đến là: lá đào, lá mận rụng, gió từ trong khe núi ùa ra, mang teo hơi lạnh của núi đá, thân cây ngải đắng khô lại, đất chai cứng ngả sang màu nâu đen.

c. Câu văn "Cỏ không mọc nổi nhưng tam giác mạch thì nảy mầm lên xanh mướt." nói lên:

• Tam giác mạch có sức sống mạnh mẽ.

Câu 2: Viết

a. Nghe - viết:

b. Chọn chữ d hoặc chữ gi thích hợp vào mỗi chỗ chấm:

         Đồng ruộng, vườn tược và cây cỏ như biết ...ữ lại hạt phù sa ở quanh mình, nước lại trong ...ần. Ngồi trong nhà, ta thấy cả những đàn cá ròng ròng, từng đàn, từng đàn theo cá mẹ xuôi theo ...òng nước, vào tận đồng sâu.

Theo Nguyễn Quang Sáng

c. Chọn tiếng trong ngoặc đơn phù hợp với mỗi chố chấm:

(dịu, diệu):     Mát....                   kì......

(líu, liếu):       chim ... điếu          hót ... lo

(ngoằn, ngoằng):      dài ...             ... ngoèo

(thoăn, thoắng):        nhanh ... thoắt       nói liến ...

Giải nhanh:

a. Nghe- viết.

b. giữ, dần, dòng

c. 

Mát dịu, kì diệu

chim liếu điếu, hót líu lo

dài ngoằng, ngoằn ngoèo

nhanh thoăn thoắt, nói liến thoắng

Câu 3: Tìm trong 2 khổ thơ sau từ ngữ:

a. Chỉ mùa.

b. Chỉ hoa, quả và màu sắc.

Mùa xuân hoa bắp                                    Mùa hè đỏ rực

Nở trắng trên đồng                                    Hoa phượng, hoa vông

Hoa bầu như bông                                    Mùa thu  mênh mông

Hoa mơ như tuyết.                                    Vàng cam vàng quýt.

Theo Nguyễn Kiên

Trả lời: 

a. Chỉ mùa: mùa xuân, mùa hè, mùa thu

b. Chỉ hoa, quả và màu sắc: hoa bắp, trắng, hoa bầu, hoa mơ, đỏ rực, hoa phượng, hoa vông, vàng, cam, quýt.

Câu 4: Thực hiện các yêu cầu dưới đây:

a. Đặt câu hỏi cho các từ ngữ in đậm:

• Mùa xuân, hoa mơ nở trắng như tuyết.
• Hoa phượng đỏ rực khi mùa hè đến.
• Mùa thu, cam quýt chín vàng.
• Cúc họa mi nở rộ khi mùa đông sắp về.

b. Chọn từ ngữ ở thẻ màu xanh phù hợp với từ ngữ ở thẻ màu hồng:

c. Sắp xếp các câu vừa ghép được ở bài tập b thành đoạn văn.

Trả lời:

a. Đặt câu hỏi cho các từ ngữ in đậm:

• Mùa xuân, hoa mơ nở trắng như tuyết.

     Khi nào hoa mơ nở trắng như tuyết?

• Hoa phượng đỏ rực khi mùa hè đến.

     Hoa phượng đỏ rực khi nào?

• Mùa thu, cam quýt chín vàng.

     Lúc nào, cam quýt chín vàng?

• Cúc họa mi nở rộ khi mùa đông sắp về.

     Cúc họa mi nở rộ khi nào?

b. Ghép từ ngữ phù hợp.

- Bầu trời ngày thêm xanh

- Rồi vườn cây ra hoa

- Hoa mận vừa tàn thì mùa xuân đến

- Nắng vàng ngày càng rực rỡ

- Vườn cây đâm, chồi nảy lộc.

c. Sắp xếp thành đoạn văn: Hoa mận vừa tàn thì mùa xuân đến. Bầu trời ngày thêm xanh. Nắng vàng ngày càng rực rỡ. Vườn cây đâm chồi, nảy lộc. Rồi vườn cây ra hoa.

Câu 5: Kể chuyện

a. Nghe kể chuyện.

b. Kể từng đoạn của câu chuyện theo tranh và câu hỏi gợi ý dưới tranh.

c. Kể lại toàn bộ câu chuyện.

Trả lời: 

Ngày xưa trên trái đất chỉ có ba mùa: mùa Hạ, mùa Thu và mùa Đông. Người ta bảo rằng, mùa Xuân chỉ đến khi có một chiếc cầu vồng nhiều màu sắc và có muôn hoa đón chào.

Cầu vồng thì chỉ có trong mùa Hạ, khi ông mặt trời xuất hiện sau cơn mưa rào. Còn hoa thì nở quanh năm, lại có khắp nơi trên trái đất nên không thể hẹn nhau cùng nở một lúc được.

Vì thế, sau mùa Đông giá buốt là đến mùa hạ nóng bức, thời tiết thay đổi đột ngột khiến cho muôn loài hết sức khổ sở. Ai cũng mong được gặp mùa Xuân ấm áp.

Có một chú thỏ sống trong khu rừng xanh với mẹ. Mỗi lúc chuyển mùa, mẹ của thỏ lại bị ốm nặng. Thương mẹ quá, thỏ liền bàn với bác khỉ già thông thái:

- Chúng ta hãy cùng nhau làm một chiếc cầu vồng thật đẹp để đón mùa Xuân.

- Nhưng bằng cách nào?

- Bác khỉ già hỏi lại.

- Cháu sẽ rủ muông thú trong rừng góp những chiếc lông đẹp nhất để làm chiếc cầu vồng nhiều màu sắc.

Tin lan truyền đi khắp nơi. Muông thú trong rừng đều muốn gặp mùa Xuân dịu hiền nên vui vẻ góp những sắc màu đẹp nhất. Nào là màu xám của gấu, màu vàng tơ của hươu sao, màu nâu của sóc. Rồi chim công, vẹt, vành khuyên…. cũng góp những chiếc lông nhiều màu sắc của mình. Bầy cá cũng cử cá chép mang đến một túi vây cá lấp lánh sắc màu.

Chim sâu khéo tay bắt đầu kết nối những mảng màu để làm chiếc cầu vồng.
Trong khi đó, thỏ tạm biệt các bạn muông thú để lên đường đi tìm các loài hoa.

Thỏ đi, đi mãi, vượt thác, lên ngàn, băng qua hết khu rừng này đến khu rừng khác để gặp từng loài hoa. Cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của thỏ dành cho mẹ, các loài hoa đều đồng ý sẽ tích tụ dưỡng chất để chờ chị gió báo tin là đồng loạt nở.

Một buổi sáng cuối mùa Đông, chim sâu đã dệt xong những mảng màu cuối cùng. Chiếc cầu vồng xuất hiện làm muôn loài trên mặt đất xôn xao. Chị gió nhanh chóng báo tin cho các loài hoa. Như đã hẹn, những nụ hoa lần lượt trồi lên, nở muôn màu rực rỡ. Cả mặt đất lộng lẫy sắc màu. Nàng mùa Xuân xinh đẹp đã đến với trái đất.

Từ đó, trên trái đất có đủ bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Nếu các bé để ý sẽ thấy các loài hoa đều khoe màu rực rỡ khi những làn gió xuân nhè nhẹ thổi tới.
Còn riêng chú thỏ đáng yêu đã được nàng mùa Xuân tặng cho một chiếc áo trắng tinh, mềm mại vì tấm lòng hiếu thảo và đã biết đoàn kết các bạn muông thú và các loài hoa để cùng nhau đón mùa Xuân về.”

Câu 6: Luyện tập thuật lại việc được chứng kiến (tiếp theo)

a. Nói 4 -5 câu về việc làm tốt của một người bạn dựa vào gợi ý:

• Bạn em đã làm việc tốt đó khi nào? Ở đâu?
• Bạn ấy đã thực hiện việc đó như thế nào?
• Em nghĩ gì về việc làm tốt của bạn?

b. Viết 4 - 5 câu về nội dung em vừa nói.

Trả lời: 

a. Một việc làm tốt của một người bạn:

• Bạn em đã làm việc tốt trên đường đi học về.
• Bạn ấy đã giúp đỡ một bà cụ xách đồ qua đường.
• Việc làm tốt của bạn đã thể hiện sự tốt bụng của bạn, mọi người xung quanh thêm yêu quý bạn hơn.

b. Chiều hôm ấy, sau khi tan học, em và bạn cùng nhau trên đường về nhà. Trong khi chờ đèn đỏ, chúng em thấy một bà cụ xách một giỏ đồ rất nặng. Đợi khi đèn chuyển xanh, chúng em đã giúp đỡ bà cụ. Bạn em giúp bà xách đồ, còn em thì dìu bà qua đường.

VẬN DỤNG

Câu 1: Đọc một bài văn về bốn mùa:

a. Chia sẻ về bài văn đã đọc.

b. Viết vào phiếu đọc sách những điều em đã chia sẻ.

Giải nhanh:

1. Đọc một bài văn về bốn mùa
2. Học sinh tự viết

Câu 2: Chia sẻ điều em biết về một mùa trong năm.

Trả lời:

     Đó là mùa hè. Mùa hè là mùa ấn tượng nhất với em cùng cái nắng nóng, oi ả suốt cả một ngày dài. Từ khi mặt trời ló rạng cho đến khi lặn không ngừng tỏa những tia nắng gắt không mệt mỏi hay những cơn mưa bất chợt không báo trước của mùa hè. Nhưng đổi lại, mùa hè có rất nhiều hoa quả tươi mát làm dịu đi cơn nắng nóng. Đặc biệt, mùa hè là kì nghỉ hè của chúng em ngày càng đến gần hơn.